Wikipedia

Baji chiński

gatunek ssaka
(Przekierowano z Delfin chiński)

Baji chiński[5], delfin chiński[6] (Lipotes vexillifer) – gatunek ssaka wodnego z rodziny Lipotidae w obrębie infrarzędu waleni (Cetacea); jedyny przedstawiciel rodzaju Lipotes. Krytycznie zagrożony wyginięciem, prawdopodobnie wymarły.

Baji chiński
Lipotes vexillifer[1]
G.S. Miller, 1918[2]
Ilustracja
Ilustracja
Porównanie wielkości baji chińskiego z człowiekiem (Homo sapiens)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

Whippomorpha

Infrarząd

walenie

Parvordo

zębowce

Nadrodzina

Lipotoidea

Rodzina

Lipotidae

Rodzaj

Lipotes
G.S. Miller, 1918[3]

Gatunek

baji chiński

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Rodzaj i gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1918 roku amerykański zoolog Gerrit Smith Miller, nadając im odpowiednio nazwy Lipotes[3] i Lipotes vexillifer[2]. Holotyp pochodził z jeziora Tung Ting, około 600 km w górę rzeki Jangcy, w prowincji Hunan, w Chińskiej Republice Ludowej[7][8]. Okazem typowym były czaszka i kręgi szyjne dorosłego samca zebrane 18 lutego 1916 roku przez Charlesa M. Hoya i zdeponowane w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie[8]. Jedyny przedstawiciel rodzaju baji[5] (Lipotes)[8][7][9][10].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[10].

Etymologia edytuj

  • Lipotes: gr. λιπος lipos „tłuszcz zwierzęcy, słonina, łój”; przyrostek -της -tēs „działanie, sprawczość”[11].
  • vexillifer: łac. vexillum „flaga, sztandar”, od velum „żagiel”; przyrostek zdrabniający -illum; -fera „noszący”, od ferre „nosić”[11].

Zasięg występowania edytuj

Baji chiński występował w środkowym i dolnym biegu rzeki Jangcy w Chińskiej Republice Ludowej, w tym w jeziorach Dongting Hu i Poyang Hu[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała samic 200–253 cm, samców 180–229 cm; masa ciała maksymalnie do 167 kg[9]. Występuje widoczny dymorfizm płciowy – samice są o 8% dłuższe od samców[9]. Noworodki obu płci osiągają długość ciała 91 cm[9]. Ubarwienie – ciemnoszaro-niebieskie, strona brzuszna jaśniejsza.

Ekologia edytuj

  • Pożywienie – ryby słodkowodne.
  • Rozród – słabo poznany, młode rodzą się w okresie między lutym i kwietniem; noworodek ma ok. 95 cm długości.
  • Siedlisko – wody płynące z piaszczystymi łachami.

Status zagrożenia edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii CR (ang. critically endangered „krytycznie zagrożony”)[4]. W 1997 roku żyło jeszcze 13 osobników, a ostatniego żywego widziano w 2002 roku[4]. W 2007 roku został uznany za prawdopodobnie wymarły[12]. W trakcie kilkutygodniowych poszukiwań delfinów chińskich przeprowadzonych przez grupę biologów w 2007 nie odnaleziono ani jednego osobnika[13], jednak sporadyczne niepotwierdzone doniesienia o obserwacjach oznaczają, że gatunek powinien pozostać jako krytycznie zagrożony (lub prawdopodobnie wymarły), a nie wymarły[4].

Za główne czynniki, jakie mogły spowodować wymarcie gatunku, uznaje się nadmierny połów ryb w rejonie jego występowania oraz zbyt duży ruch statków i łodzi w ich środowisku.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Lipotes vexillifer, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b Miller 1918 ↓, s. 2, fig. 1, ryc. 1–13.
  3. ↑ a b Miller 1918 ↓, s. 2.
  4. ↑ a b c d B.D. Smith i inni, Lipotes vexillifer, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-04] (ang.).
  5. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 190. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  6. ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 43, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  7. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lipotes vexillifer. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-04].
  8. ↑ a b c P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 12, 1966. (ang.). 
  9. ↑ a b c d B. Smith: Family Lipotidae (Baiji). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 385. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  10. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 288. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  11. ↑ a b R.L. Brownell, Jr. & E.S. Herald. Lipotes vexillifer. „Mammalian Species”. 10, s. 1–4, 1972. DOI: 10.2307/3503836. (ang.). 
  12. ↑ S.T. Turvey, R.L. Pitman, B.L. Taylor, J. Barlow, T. Akamatsu, L.A. Barrett, X. Zhao, R.R. Reeves, B.S. Stewart, K. Wang, Z. Wei, X. Zhang, L.T. Pusser, M. Richlen, J.R. Brandon & D. Wang. First human-caused extinction of a cetacean species?. „Biology Letters”. 3 (5), s. 537–540, 2007. DOI: 10.1098/rsbl.2007.0292. (ang.). 
  13. ↑ "Yangtze river dolphin driven to extinction", The Guardian, 8 sierpnia 2007

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Baji_chiński&oldid=71929195”