Deultum

Deultum (gr. Δεβελτός, bułg. Деултум) – ruiny z okresu starożytności, położone w bułgarskiej wiosce Debelt, w południowej-wschodniej Bułgarii, 17 km od miasta Burgas.

Historia edytuj

Początki osadnictwa datuje się na końcową epokę brązu lub XIII-XII wiek p.n.e. Osada nosząca nazwę Dowelt lub Debelton, czyli "miejsce między bagnami", była zamieszkała przez Traków.

Pod koniec I wieku n.e. cesarz Wespazjan założył tutaj kolonię rzymską Colonia Flavia Pacis Deultensium dla weteranów z VIII Legionu Augusta. Była to jedyna kolonia tego typu na terenie dzisiejszej Bułgarii. Deultum (taką nazwę podawał Pliniusz) posiadało port w miejscu dzisiejszego jeziora Mandra (Мандренско езеро) i stało się ważnym centrum handlowym; za czasów dynastii Sewerów zajmowało 250 tys. metrów kwadratowych, biło tutaj monety z brązu. Szybko wzniesiono m.in. duże termy, rozbudowane jeszcze w III wieku. Powstały świątynie Asklepiosa i Kybele, a także poświęcona Septymiuszowi Sewerowi; czczono też lokalne trackie bóstwa.

Za czasów Marka Aureliusza miasto otoczono murami, a w połowie V wieku zastąpiły je nowe.

W kolejnych wiekach dynamicznie rozwijało się, stając się jednym z najważniejszych i najbogatszych ośrodków prowincji Tracja - wpływ na to miało m.in. przeniesienie stolicy imperium do Konstantynopola. Deultum stało się jednym z punktów obronnych przed najazdami barbarzyńców.

Spadek znaczenia nastąpił w VI-VII wieku, wraz z kryzysem Cesarstwa Wschodniorzymskiego i najazdami Słowian. W 812 roku ówczesny Dewelt podbił chan Krum i przekształcił w ważny punkt graniczny pomiędzy Carstwem Bułgarii a Cesarstwem Bizantyjskim; miejscową ludność wysiedlono w głąb kraju zwycięzcy.

W XIII-XIV wieku w związku ze wzrostem poziomu wód i przeniesieniem portu w kierunku dzisiejszej linii brzegowej miejscowość stopniowo wyludniała się - po XIV wieku nie pojawia się już w dokumentach.

Współczesność edytuj

Pierwsze prace archeologiczne wykonano już w 1881 roku, ale dopiero wiek później rozpoczęto sukcesywne badania terenu. Archeolodzy odkryli pozostałości rzymskiego miasta (m.in. starożytne nekropolie, świątynie, budynki publiczne oraz łaźnie) oraz z późniejszych, średniowiecznych okresów (zamek z V-XIV wieku, kościół z IX wieku) - ogólnie 20 obiektów z różnych epok i 20 000 artefaktów.

Rezerwat archeologiczny otwarto w 1988 roku, ale prace trwają cały czas. Pozostałości Deultum położone są poza miejscowością, wolno dostępne na polach.

Linki zewnętrzne edytuj

Rezerwat archeologiczny Deultum-Debelt. e-burgas.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-11)]. (pol.)
Roman town of Deultum, village of Debelt. bulgariatravel.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (ang.)
ANCIENT AND MEDIEVAL TOWN DEULTUM - DEBELT (ang.)