Dieldryna

Dieldryna
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	1,2,3,4,10,10-heksachloro-6,7-epoksy-1,4,4a,5,6,7,8,8a-oktahydro-endo-1,4-ekso-5,8-dimetanonaftalen
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H8Cl6O
Masa molowa	380,91 g/mol
Wygląd	biały do żółtego proszek o zapachu podobnym do naftalenu
	Identyfikacja
Numer CAS	60-57-1
PubChem	3048
SMILES
	C1C2C3C(C1C4C2O4)C5(C(=C(C3(C5(Cl)Cl)Cl)Cl)Cl)Cl
Właściwości
	Gęstość
	1,75 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	0,195 mg/l
Temperatura topnienia	174–177 °C
Temperatura wrzenia	385 °C
logP	5,4
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Zwroty H	H351, H310, H301, H372, H410
Zwroty P	P273, P280, P301+P310, P302+P350, P310, P501
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Silnie; toksyczny; (T+)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R25, R27, R40, R48/25, R50/53
Zwroty S	S1/2, S22, S36/37, S45, S60, S61
Temperatura zapłonu	155 °C
Numer RTECS	IO1750000
Dawka śmiertelna	LD50 3 mg/kg (małpa, doustnie)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dieldryna (łac. Dieldrinum) – syntetyczny insektycyd chloroorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.

Dieldryna jest wykorzystywana w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, przy kontrolowaniu populacji organizmów przenoszących choroby, takich jak komary i muchy tse-tse, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami. Wiele państw wprowadziło ograniczenia bądź zakazy dla stosowania dieldryny. Niektóre kraje w dalszym ciągu zezwalają na ich import, m.in. dla celów ochrony przed termitami.

Zwierzęta i ludzie mogą być poddani działaniu dieldryny wskutek spożycia ryb, owoców morza, nabiału, tłustych mięs i upraw korzeniowych hodowanych w zanieczyszczonej glebie lub wodzie. Dieldryna jest silnie toksyczna. Badania na zwierzętach wykazały wpływ tego związku na uszkodzenia wątroby, zaburzenia funkcjonowania centralnego układu nerwowego i układu odpornościowego. Związek ten może również zakłócać gospodarkę hormonalną. Są dowody na to, że narażenie w czasie ciąży powoduje uszkodzenia rozwijających się płodów. Dieldryna wykazuje bardzo wysoką toksyczność ostrą wobec organizmów wodnych takich jak ryby, skorupiaki i płazy. Agencja Ochrony Środowiska w USA określa dieldrynę jako potencjalny środek rakotwórczy dla człowieka.

Zobacz też edytuj

aldryna
DDT

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Dieldrin, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 510171 [dostęp 2011-01-16] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b Dieldrin, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-24] (ang.).
↑ ^a ^b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b ^c Dieldryna. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-07-24]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b Dieldryna, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

ALDRYNA/DIELDRYNA. [dostęp 2008-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-26)]. (pol.).

[GESTIS-1] Dieldrin, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 510171 [dostęp 2011-01-16] (niem. • ang.).

[CID-2] Dieldrin, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-24] (ang.).

[FPX-3] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[AKRON-4] Dieldryna. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-07-24]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}

[CLI-5] Dieldryna, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]