Dingyuan (1881)
Dingyuan (定遠, w starszej transkrypcji Ting Yuan) – chiński pancernik z końca XIX wieku, pierwszy okręt typu Dingyuan, zbudowany w niemieckiej stoczni Vulcan w Szczecinie. Wraz z bliźniaczym „Zhenyuan” stanowiły jedyne pancerniki marynarki chińskiej. Służył podczas wojny japońsko-chińskiej, w toku której został zniszczony w lutym 1895 roku w bazie Weihai.
 „Dingyuan” i „Zhenyuan” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
31 marca 1881 |
| Wodowanie |
28 grudnia 1881 |
 Cesarstwo chińskie
| |
| Wejście do służby |
29 października 1885 |
| Zatopiony |
10 lutego 1895 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 7400 t |
| Długość |
93,88 m |
| Szerokość |
18,3 m |
| Zanurzenie |
6,1 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe, moc 7200 KM, 8 kotłów parowych, 2 śruby | |
| Prędkość |
14,5 węzła (projektowa) |
| Zasięg |
4500 Mm przy 10 w |
| Uzbrojenie | |
| 4 działa 305 mm (2×II) 2 działa 150 mm (2×I) 6 działek wielolufowych 37 mm (6×I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 wt 350 mm (3×I) |
| Opancerzenie | |
| pas burtowy: 356 mm pokład: 76 mm barbety artylerii: 305 mm wieże artylerii: 152–305 mm wieża dowodzenia: 203 mm | |
| Załoga |
329 |
Historia powstania i opis edytuj
Dwa pancerniki typu Dingyuan zostały zamówione przez Chiny w latach 80. XIX wieku w niemieckiej stoczni AG Vulcan Stettin w związku z rozwojem chińskich sił zbrojnych w ramach polityki tzw. samoumocnienia[1]. Miały to być dobrze uzbrojone i opancerzone i zarazem możliwie tanie jednostki[1]. Kontrakt na ich budowę podpisano 2 grudnia 1880 roku[1].
Pierwszym okrętem, od którego znany jest typ, był „Dingyuan” (chiń. upr. 定远; chiń. trad. 定遠; pinyin Dìngyǔan; Wade-Giles Ting Yüan, pol. „uspokajający na dystans”)[a]. Spotykana w literaturze jest także starsza transkrypcja „Ting Yuan” lub „Ting Yuen”[2]. Budowa szła szybko – stępkę położono 31 marca 1881 roku, a wodowano go już 28 grudnia 1881 roku, w obecności chińskiego ambasadora Li Fengbao[1].
„Dingyuan” rozpoczął próby morskie już 2 maju 1883 roku, a zgodnie z planem miał wyruszyć do Chin w czerwcu tego roku[1]. Na próbach uzyskał prędkość maksymalną 15,384 węzła i moc siłowni 7200 KM, przekraczając wartości projektowe[3]. Dostawa pancerników jednak została wstrzymana z powodu wojny Chin z Francją[4]. W końcu oba pancerniki i krążownik „Jiyuan” opuściły Kilonię 3 lipca 1885 i pod niemiecką banderą handlową, z niemieckimi załogami i chińskimi oficerami dopłynęły przez Kanał Sueski, Singapur i Hongkong w październiku 1885 roku do Dagu w Chinach, gdzie zostały przekazane Chińczykom i przyjęte do służby[5].
Służba edytuj
Banderę cesarską na „Dingyuan” podniesiono 29 października 1885 roku[5]. Został on okrętem flagowym floty chińskiej, służąc w północnej eskadrze, tzw. Flocie Beiyang. Dowódcą został Liu Buchang[5]. Od czerwca do sierpnia 1886 roku pancerniki zostały wysłane w rejs propagandowy eskadry do Korei, Japonii i Władywostoku w Rosji, po czym od sierpnia do października były dokowane w Nagasaki[6]. W marcu i kwietniu 1890 roku eskadra odwiedziła Singapur, Sajgon i Luzon, a w sierpniu sam „Dingyuan” odwiedził Władywostok[7]. Latem 1891 roku eskadra odwiedziła Japonię, gdzie okręty były wizytowane m.in. przez przyszłego admirała Heihachirō Tōgō[7].
Oba pancerniki uczestniczyły w działaniach wojny japońsko-chińskiej i brały udział w głównej bitwie u ujścia Jalu 17 września 1894 roku. Przed bitwą usunięto z nich materiały łatwopalne oraz lekko opancerzone pokrywy wież[8]. Były potężniejsze od ówczesnych okrętów japońskich, jednak na skutek ograniczeń wynikających z rozmieszczenia artylerii, nie najlepszego wyszkolenia marynarzy chińskich, a także faktu, że – jak się okazało – część zapasu amunicji stanowiły pociski ćwiczebne, pancerniki nie odniosły większych sukcesów, oprócz uszkodzenia przez „Zhenyuan” krążownika „Matsushima”[8]. Z kolei japońskie okręty, ostrzeliwując pancerniki szybkostrzelnymi armatami średniego kalibru, nie mogły zagrozić ich pływalności, lecz spowodowały zniszczenia w ich nieopancerzonych nadbudówkach. Zaraz na początku bitwy zniszczony został maszt flagowego „Dingyuana”, co spowodowało niemożność wywieszania flag sygnałowych[8]. Od podmuchu salwy własnych dział, uszkodzeniu na „Dingyuan” uległ lekki mostek, a ranny został admirał Ding Ruchang[8]. Pancernik otrzymał 158 trafień, lecz liczba ofiar była niewielka: 17 zabitych i 38 rannych[9].
Okręty chińskie wyremontowano następnie w Port Artur, po czym pod koniec października przeszły do bazy Weihaiwei[10]. Pancerniki działały jeszcze na Morzu Żółtym, lecz bez żadnych efektów, a ich wykorzystanie było nieudolne, po czym od połowy listopada pozostały w Weihaiwei[10]. Od końca stycznia 1895 roku brały udział w obronie bazy podczas jej oblężenia przez Japończyków. W nocy z 3 na 4 lutego 1895 „Dingyuan” został storpedowany w lewą burtę przez japoński torpedowiec Nr 10, który przedarł się do bazy, po czym został osadzony na płyciźnie[11] (według innych źródeł, było to w nocy 4/5 lutego)[12]. Brał jeszcze udział w walce, po czym 9 lutego został uszkodzony przez japońską artylerię i zdecydowano o samozatopieniu okrętu[11]. Wrak wysadzono w powietrze 10 lutego, przy czym na skutek pośpiesznego odpalenia ładunku zginęło około 40 członków załogi[13]. Pancernik nie nadawał się po tym do odbudowy[13].
Zbudowana przez zarząd portu Weihai w Chinach pełnowymiarowa pływająca replika „Dingyuan” jest obecnie atrakcją turystyczną w tym mieście[14].
Uwagi edytuj
- ↑ Spotykano w literaturze także błędne tłumaczenie „wieczny pokój” (Pastuchow 2014 ↓, s. 14)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Pastuchow 2014 ↓, s. 11-12.
- ↑ Wright 2001 ↓, s. 50.
- ↑ Pastuchow 2014 ↓, s. 13, 15.
- ↑ Wright 2001 ↓, s. 54.
- ↑ a b c Pastuchow 2014 ↓, s. 14.
- ↑ Pastuchow 2014 ↓, s. 25.
- ↑ a b Pastuchow 2014 ↓, s. 26-27.
- ↑ a b c d Pastuchow 2014 ↓, s. 29.
- ↑ Pastuchow 2014 ↓, s. 30.
- ↑ a b Pastuchow 2014 ↓, s. 31.
- ↑ a b Pastuchow 2014 ↓, s. 32.
- ↑ Wright 2001 ↓, s. 100.
- ↑ a b Pastuchow 2014 ↓, s. 32-33.
- ↑ Andrew Burke, Damian Harper: China. Lonely Planet, 2007, s. 235, seria: Country Guides. ISBN 978-1-74059-915-3.
Bibliografia edytuj
- Aleksiej Pastuchow. Pancerniki typu „Dingyuan”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 48. Z dziejów floty chińskiej, 2014. Tarnowskie Góry.
- Richard N.J. Wright: The Chinese Steam Navy, 1862-1945. London: Chatham Publishing, 2001. ISBN 1-86176-144-9. (ang.).