Dmitrij Łaptiew
Dmitrij Jakowlewicz Łaptiew (ros. Дмитрий Яковлевич Лаптев; ur. 1701 we wsi Bołotowo, zm. tamże 20 stycznia?/31 stycznia 1771) – rosyjski badacz polarny i admirał, kuzyn innego odkrywcy, Charitona Łaptiewa. Ku ich czci nazwano Morze Łaptiewów.
| Pełne imię i nazwisko |
Dmitrij Jakowlewicz Łaptiew |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
20 stycznia?/31 stycznia 1771 |
| Zawód, zajęcie |
podróżnik, marynarz |
| Narodowość |
Dmitrij Łaptiew urodził się w 1701 w Bołotowie[1] w powiecie wielkołuckim, guberni pskowskiej, w rodzinie dworiańskiej[2]. W 1718 wstąpił do Morskiego korpusu kadetów i po jego ukończeniu w 1721 został miczmanem[2]. W 1725 otrzymał stopień untier-lejtnanta i objął dowództwo okrętu „Faworitka”[1], a w 1727 fregaty „Swiatoj Jakow”[2]. W 1730 po raz pierwszy pływał po wodach Oceanu Arktycznego, służąc pod dowództwem kapitana Barsza na fregacie „Rossija”[2]. W 1731 otrzymał awans na porucznika, a w 1733 w związku ze zmianą stopni w marynarce rosyjskiej otrzymał stopień „lejtnanta majorskogo ranga”[2]. W 1739 uzyskał stopień kapitana[3].
Od 1734 brał udział w Wielkiej Ekspedycji Północnej[2]. W 1736 Vitus Bering wysłał 43-osobowy zespół pod dowództwem Dmitrija Łaptiewa w celu dostarczenia zapasów uczestnikom nieudanej ekspedycji P. Łassiniusa[4]. Po dostarczeniu zapasów wyruszył na statku „Irkutsk” w celu opłynięcia północnych wybrzeży Syberii od ujścia Leny do Kamczatki, ale próba zakończyła się niepowodzeniem[4]. W 1739 po jego powrocie z Petersburga ekspedycja ponownie wyruszyła na statku „Irkutsk”, docierając do ujścia Indygirki, gdzie jej uczestnicy przezimowali[4]. W 1740 członkowie ekspedycji pożeglowali dalej na statku „Irkutsk”, lecz nie mogąc przebić się przez pak lodowy, zawrócili i zimowali u ujścia Kołymy[4]. Ponieważ ponowna próba latem 1741 zakończyła się niepowodzeniem, Dmitrij Łaptiew postanowił dotrzeć do Anadyru drogą lądową[3]. Odesłał większość członków ekspedycji do Petersburga, natomiast sam udał się wzdłuż rzeki Wielki Aniuj do Anadyru, gdzie dotarł w listopadzie 1741[4]. Latem 1742 badał okolice rzeki Anadyr, docierając do Zatoki Penżyńskiej, będącej częścią Morza Ochockiego[5]. Do Petersburga powrócił w grudniu 1742[3].
Po powrocie dowodził różnymi okrętami Floty Bałtyckiej[6]. W 1757 otrzymał dowództwo eskadry stacjonującej w Kronsztadzie i został awansowany do stopnia kontradmirała[7]. W 1762 przeszedł w stan spoczynku w stopniu wiceadmirała[7].
Zmarł 20 stycznia?/31 stycznia 1771 w Bołotowie[1]. Jego imieniem została nazwana cieśnina łącząca Morze Wschodniosyberyjskie i Morze Łaptiewów. Na cześć jego i jego kuzyna Charitona Łaptiewa zostało nazwane morze będące częścią Oceanu Arktycznego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Sizow ↓.
- ↑ a b c d e f Czeczulin i Kurdiumow 1914 ↓, s. 75.
- ↑ a b c Czeczulin i Kurdiumow 1914 ↓, s. 76.
- ↑ a b c d e Mills 2003 ↓, s. 370.
- ↑ Mills 2003 ↓, s. 370-371.
- ↑ Czeczulin i Kurdiumow 1914 ↓, s. 76-77.
- ↑ a b Czeczulin i Kurdiumow 1914 ↓, s. 77.
Bibliografia edytuj
- Nikołaj Dmitrijewicz Czeczulin, Michaił Grigorjewicz Kurdiumow: Russkij Biograficzeskij słowar'. T. 10. Sankt-Pietierburg: Rosyjskie Cesarskie Towarzystwo Historyczne, 1914. (ros.).
- William James Mills: Polar Frontiers: a Historical Encyclopedia. T. 1, A-N. ABC.CLIO., Inc., 2003. ISBN 1-57607-422-6. (ang.).
- A.I. Sizow: Bratja Łaptiew. Wielkołukskaja Cientralizowannaja Bibliotecznaja Sistiema. [dostęp 2015-08-16]. (ros.).