Dolly zoom

Dolly zoom – sposób filmowania kamerą polegający na gwałtownej zmianie ogniskowej kamery i odległości od filmowanego przedmiotu/postaci powodujący zmianę perspektywy tła bez zmiany perspektywy pierwszego planu.

Animacja komputerowa prezentująca efekt Dolly Zoom.

Animacja przedstawiająca technikę Dolly Zoom.

Sposób realizacji

W filmach efekt jest osiągany zazwyczaj poprzez połączenie dwóch przeciwnych czynności: wydłużenia ogniskowej obiektywu ("przybliżanie obrazu" zoomem) wraz z jednoczesnym fizycznym oddaleniem kamery od filmowanego obiektu lub odwrotnie, tj. skrócenie ogniskowej obiektywu ("oddalenie obrazu") wraz z dojazdem kamery do obiektu.

Inne nazwy

Ujęcie „dolly zoom” znane jest także jako:

• Triple Reverse Zoom
• Back Zoom Travelling
• „Smash Zoom” lub „Smash Shot”
• Vertigo zoom
• „Hitchcock zoom” lub „Vertigo effect” (efekt Vertigo)
• „Hitchcock shot” lub „Vertigo shot”
• „Jaws shot”
• „Zido”
• „Zolly”
• „Telescoping”
• „Contra-zoom” lub „Trombone shot”
• Push/pull
• The Trombone Effect
• Stretch shot
• Technicznie forward zoom/reverse tracking lub zoom in/dolly out
• Trans-trav

Przykłady filmowe

Spielberg wykorzystał tę technikę w filmach E.T. oraz Indiana Jones i ostatnia krucjata. Efekt pojawił się także w teledysku „Michael Jackson’s Thriller” w momencie pojawienia się zombie. Efekt wykorzystano także w Powrocie żywych trupów, kiedy Tina pierwszy raz spotyka Tarmana. W 1988 Dwight H. Little ujęcie wykorzystano w horrorze Halloween 4: Powrót Michaela Myersa, w scenie na stacji benzynowej, kiedy dr Loomis (Donald Pleasence) spotyka Michaela Myersa (George P. Wilbur) w kuchni. Michael pozostaje tego samego rozmiaru, natomiast tło za nim wydaje się zmniejszać.

Stosunkowo powolne i o wiele bardziej subtelne ujęcie zostało nakręcone w filmie Martina Scorsese Chłopcy z ferajny, w scenie konwersacji pomiędzy Henrym Hillem (Ray Liotta) a Jamesem „Jimmym” Conwayem (Robert De Niro), podczas gdy obaj jedzą obiad.

Linki zewnętrzne

• Przykładowe ujęcie Dolly zoom. video.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-18)].
• Efekt Vertigo – więcej przykładów
• Efekt Vertigo opisany w Klubie Miłośników Filmu. film.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-25)].
• The Vertigo Effect or: How I learned to fall into an infinite abyss while standing perfectly still. brokenprojector.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-19)].