Dom Świętego Gabriela
Dom Świętego Gabriela – kanadyjskie muzeum w Montrealu w prowincji Quebec, mające na celu upamiętnienie historii i zachowanie dziedzictwa kultury materialnej osadników przybyłych do Nowej Francji w połowie XVII wieku. Muzeum obejmuje zabudowania niewielkiej farmy, prowadzonej od przeszło 300 lat (pisane w 2014) przez zakonnice Zgromadzenia Sióstr Naszej Pani[a], założonego przez Małgorzatę Bourgeoys w Montrealu w roku 1658.
 Widok ogólny Maison Saint-Gabriel | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Zakres zbiorów |
Historia Nowej Francji |
Położenie na mapie Montrealu  | |
Położenie na mapie Kanady  | |
Położenie na mapie Quebecu  | |
 45°28′33″N 73°33′22″W/45,475833 -73,556111
| |
| Strona internetowa | |
Dom Świętego Gabriela uznany został za zabytek historyczny przez Ministerstwo Kultury, Komunikacji i Spraw Kobiet w październiku 1965. W 2007 roku miejsce zostało uznane za pomnik historii Kanady[1][2].
Historia edytuj
31 października 1662 Paul de Chomedey de Maisonneuve przekazał Małgorzacie Bourgeoys ziemię położoną w miejscowości Pointe-Saint-Charles, na której zbudowano farmę zaopatrującą w żywność[3] powstałe 4 lata wcześniej w Montrealu Zgromadzenie Sióstr Naszej Pani[4]. Aby umożliwić uprawę roślin, głównie kukurydzy, zboża i dyni, teren wykarczowali wynajęci robotnicy. Robotnicy ci ochraniali także kongregację przed atakami nieprzyjaciół[3].
W 1668 roku Małgorzata Bourgeoys wykupiła sąsiadujący grunt, na którym stał dom i stodoła (jego właścicielami byli Francuzi, Francois Le Ber i JeanneTessier). Posiadłość stała się później znana jako Maison Saint-Gabriel. Na początku administracją farmy i domu zajmowała się zakonnica, siostra Catherine Crolo, która planowała pracę robotników przy zasiewach i zbiorach oraz transport płodów rolnych z farmy do otaczających osiedli. Siostra Catherine Crolo nadzorowała również inne zakonnice w klasztorze[3].
Szkoła edytuj
Obraz Przybycie młodych panien z 1927 roku ze zbiorów muzealnych Domu Świętego Gabriela
We wczesnym okresie farma służyła także jako szkoła przygotowawcza dla młodych kobiet mieszkających lub pragnących osiedlić się w Montrealu, a także niektórych przywiezionych z Francji cór królewskich. Dziewczęta te sprowadzano do Nowej Francji jako przyszłe żony osadników, w trosce o zwiększenie liczby ludności kolonii. Akcja ta prowadzona była w latach 1663–1673[3].
Dom i farma edytuj
W 1693 roku stary dom, z wyjątkiem fundamentów i mleczarni spłonął w czasie pożaru. Nowy budynek, który ukończono w 1698 roku, jest wartościowym świadectwem projektów architektonicznych XVII wieku[2].
W ciągu XIX wieku dom ulegał wielu zmianom. W wyniku rozszerzania się terenów miejskich Montrealu, część gruntów sprzedano na budowę domów. Szybki rozwój i urbanizacja dzielnicy Pointe-Saint-Charles, budowa linii kolejowej i utworzenie kanału Lachine (zob. Droga Wodna Świętego Wawrzyńca) spowodowały po roku 1850 powolną dezintegrację posiadłości[2].
Muzeum edytuj
Idea utworzenia muzeum pojawiła się we wczesnych latach 60. XX wieku, przy okazji obchodów 300. rocznicy osiedlenia się w tym miejscu Małgorzaty Bourgeoys. Zbudowano w tym celu nowe pomieszczenia dla sióstr zakonnych, które miały nadzorować prace nad utworzeniem muzeum[3]. Prace odbywały się pod nadzorem architekta Wiktora Depocas[2].
Budynek odrestaurowano, zachowując jego mury i odtwarzając warunki w jakich mieszkały siostry w XVII wieku. Odnowiono więc kuchnię, wspólny pokój, piwnice, kaplicę, sypialnie, pokój "córek królewskich" i poddasze. Wszystkie te pomieszczenia wyposażono w przedmioty codziennego użytku z epoki, odtwarzając atmosferę, jaka panowała w tym domu w XVII wieku[3]. Muzeum Świętego Gabriela powiększyło się w 2010 roku o pawilon Catherine Crolo, w którym znajduje się sklep z pamiątkami i kawiarnia promująca wytwory lokalnego rękodzielnictwa oraz przestrzeń recepcyjna i pomieszczenie przeznaczone do organizacji wydarzeń kulturalnych[5].
W okresie letnim rzemieślnicy prezentują swoją sztukę i warunki życia w XVII wieku. W ogrodach otaczających muzeum zasadzono lokalne rośliny zielne i krzewy oraz odtworzono XVII-wieczny ogród warzywny[5].
Koszt całego projektu pokrywają częściowo dotacje kanadyjskiego rządu federalnego i rządu prowincji Quebec[2].
Zbiory muzealne edytuj
Dom Świętego Gabriela posiada około 18 000 eksponatów[5]. W XVII-wiecznym domu i w XVIII-wiecznej stodole znajduje się kolekcja przedmiotów z wieku XVII i czasów późniejszych, pozwalająca odtworzyć warunki życia na terenach wiejskich Nowej Francji. Wiele z eksponatów stanowią przedmioty oryginalne, inne są rekonstrukcjami stworzonymi na podstawie XVII-wiecznych źródeł ikonograficznych. Kolekcja obejmuje przedmioty codziennego użytku domowego, szaty i przedmioty religijne, meble domowe i kościelne, listy i książki, obiekty artystyczne, narzędzia i przedmioty do wyrobu tekstyliów, budowlane, rolnicze i handlowe[5].
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Maison Saint-Gabriel National. Historic Site of Canada. [dostęp 2014-08-27]. (fr.).
- ↑ a b c d e RepertoiredupatrimoineculturelduQuébec - Maison Saint-Gabriel. [dostęp 2014-08-29]. (fr.).
- ↑ a b c d e f Chicoine, Emilia: La métairie de Marguerite Bourgeoys à la Pointe-Saint-Charles. Montreal: Fides, 1986. (fr.).
- ↑ Daniluk, Mirosław: Sigla. Zbiór skrótów nazw instytutów życia konsekrowanego, stowarzyszeń życia apostolskiego oraz innych instytucji z nimi związanych. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2002, s. 26. ISBN 83-7363-006-6. (pol.).
- ↑ a b c d Maison Saint-Gabriel, Museum and Historic Site. [dostęp 2014-08-29].
Bibliografia edytuj
- Suzanne Martel: Au temps de Marguerite Bourgeoys quand Montréal était un village. Ottawa: Editions du Méridien, 1982. ISBN 2-920417-85-1. (fr.).
- Thérèse Lambert: Marguerite Bourgeoys, éducatrice, 1620-1700, mère d'un pays et d'uneéglise. Montréal: Les Editions Bellarmin, 1978. ISBN 0-88502-256-6. (fr.).
- Moïse Blatrix: Sainte Marguerite Bourgeoys de Montréal et de Troyes. Chambray-lès-Tours: C.L.D., 1982. ISBN 2-85443-024-7. (fr.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Strona internetowa Muzeum
- Święta Małgorzata Bourgeoys. bog-w-moim-balaganie.blog.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].