Wikipedia

Dom ministra ariańskiego w Rakowie

budynek w Polsce, zabytek

Dom ministra ariańskiego w Rakowie, zwany też Murowańcem – dawna plebania znajdująca się przy kościele parafialnym św. Trójcy w Rakowie w powiecie kieleckim. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego.

Dom ministra ariańskiego w Rakowie
Symbol zabytku nr rej. 643025 A-454/1-3 z 12.04.1957 i 21.06.1967[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Raków (powiat kielecki)

Adres

ul. Kościelna 3

Styl architektoniczny

bezstylowy

Ukończenie budowy

koniec XVI lub 1 poł. XVII wieku

Pierwszy właściciel

Zbór Braci Polskich (?)

Obecny właściciel

Parafia Świętej Trójcy w Rakowie

Położenie na mapie gminy Raków
Mapa konturowa gminy Raków, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Dom ministra ariańskiego w Rakowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Dom ministra ariańskiego w Rakowie”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom ministra ariańskiego w Rakowie”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dom ministra ariańskiego w Rakowie”
Ziemia50°40′30,349″N 21°02′22,600″E/50,675097 21,039611
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Dom wzniesiono prawdopodobnie pod koniec XVI, a na pewno istniał w pierwszej połowie XVII wieku i być może związany był z dawnym zborem braci polskich (ariańskim). Z całą pewnością, jak podają niektóre źródła[2], nigdy nie był samym zborem, gdyż budynek zboru braci polskich został między 1638 a 1640 rozebrany, a na jego miejscu w latach 1640–1645 wzniesiono – istniejący do dzisiaj – kościół parafialny św. Trójcy[3][4][5]. W XIX wieku do domu ministra dobudowano nowszy budynek plebanii.

W 2004 dzięki staraniom Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Rakowskiej, niszczejący budynek wyremontowano, urządzając we wnętrzu Regionalną Izbę Pamięci (zlikwidowaną w 2008).

Architektura edytuj

Dom ministra ariańskiego jest budowlą murowaną, jednokondygnacyjną, osadzoną na głębokich, sklepionych kolebkowo piwnicach. Wewnątrz znajduje się jedno pomieszczenie o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym. Dach czterospadowy, pierwotnie gontowy, w 2004 zamieniony na blaszany.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ Informacje jakoby dom ministra był zborem ariańskim można znaleźć m.in. w książce wydanej przez Ośrodek Dokumentacji Zabytków: Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, tom 15, Województwo kieleckie, Warszawa 1995, s. 245, oraz w przewodniku Józefa Szymańskiego, Szlakiem braci polskich, Kielce 1962, s. 139.
  3. ↑ Jan Wiśniewski, Dekanat Opatowski, Radom 1907, s. 376-377.
  4. ↑ Robert P. Płaski, Zabytki reformacji w województwie świętokrzyskim, [w:] Na włoszczowskich drogach historii. Materiały z sesji naukowych odbytych w Gruszczynie, Ludyni, Olesznie, Włoszczowie poświęconych dziejom powiatu włoszczowskiego, pod red. D. Kaliny, G. Dąbrowskiego, Włoszczowa - Krasocin 2012, s. 231.
  5. ↑ Wacław Urban, Poszukiwanie zabytków poariańskich, [w:] Odrodzenie i Reformacja w Polsce, tom I, Warszawa 1956, s. 220.

Bibliografia edytuj

  • Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom III, Województwo kieleckie, zeszyt 7, Powiat opatowski, Warszawa 1959.
  • H. Machul, Ariańskim szlakiem po ziemi kieleckiej, Warszawa 2010.
  • W. Urban, Poszukiwanie zabytków poariańskich, [w:] Odrodzenie i Reformacja w Polsce, tom I, Warszawa 1956.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_ministra_ariańskiego_w_Rakowie&oldid=65204059”