Donatello

włoski rzeźbiarz renesansowy

Donatello, właśc. Donato di Niccolò di Betto Bardi (ur. ok. 1386 we Florencji, zm. 13 grudnia 1466 tamże) – rzeźbiarz włoskiego renesansu.

Donatello
Ilustracja
Imię i nazwisko

Donato di Niccolò di Betto Bardi

Data i miejsce urodzenia

ok. 1386
Florencja

Data i miejsce śmierci

13 grudnia 1466
Florencja

Dziedzina sztuki

rzeźbiarstwo

Epoka

renesans

Życiorys edytuj

Działał we Florencji, Padwie i Sienie. Kształcił się i początkowo pracował u Lorenzo Ghibertiego, obok którego jest twórcą renesansowego stylu w rzeźbie. W okresie 1404-1407 pracował w warsztacie Ghibertiego we Florencji. W latach 1430–1433 w Rzymie studiował rzeźbę antyczną, 1443-1453 w Padwie. Wykonał rzeźby dla katedry florenckiej: posągi Dawida (1408/1409) i św. Jana Ewangelisty (1408-15), figury na fasadę kościoła Orsanmichele (słynny św. Jerzy, ok. 1416). W Padwie stworzył pomnik kondotiera weneckiego, Erasmo da Narni, zw. Gattamelata (1447) – pierwszy pomnik konny od czasów antyku. Wyrzeźbił popiersie Contessiny de’ Bardi[1][2].

Donatello miał przełomowe znaczenie dla rozwoju rzeźby renesansowej i uwolnienia się jej od wpływów gotyku. Jako pierwszy nawiązał do antyku, stworzył typ renesansowego nagrobka, jako pierwszy wskrzesił akt (Dawid).

Jego dojrzałe prace cechuje swobodny układ postaci, portretowe traktowanie głów, opanowanie perspektywy, wyczucie ruchu i umiejętna kompozycja. Późne prace Donatella cechuje dynamizm, wnikliwość w oddaniu psychiki i naturalizm w przedstawianiu ekspresji. Wychodzi od detalu po ogólne opracowanie.

Był nauczycielem florenckiego malarza i rzeźbiarza Andrei del Verrocchio[3].

Rzeźby edytuj

Wczesne prace edytuj

nr tytuł, zleceniodawca
i miejsce przeznaczenia
czas powstania technika i wymiary miejsce przechowywania ilustracja
1. statuetki proroków
dla florenckiej katedry
1406-09 marmur Museo dell’Opera del Duomo we Florencji  
2. Dawid 1430-1435 brąz Museo Nazionale del Bargello we Florencji  
3. pomniki dla kościoła Orsanmichele we Florencji
Św. Marek 1411 marmur Orsanmichele we Florencji  
Św. Jerzy ok. 1416 marmur Museo Nazionale del Bargello we Florencji  
Św. Ludwik ok. 1413 pozłacany brąz Museo dell’Opera di Santa Croce we Florencji
4. rzeźby dla florenckiej katedry
Św. Jan Ewangelista 1410-11 marmur Museo dell’Opera del Duomo we Florencji  
Prorok Jeremiasz 1423-26
Prorok Habakuk 1427-36  
5. Madonna rodziny Pazzi lata 20. lub 30. XV w. marmur Staatliche Museen w Berlinie  

Dojrzałe prace edytuj

nr tytuł, zleceniodawca
i miejsce przeznaczenia
czas powstania technika i wymiary miejsce przechowywania ilustracja
1. cyborium 1432-33 marmur Bazylika św. Piotra w Rzymie
2. cantorium
dla katedry florenckiej
1439 marmur Museo dell’Opera del Duomo we Florencji  
3. rzeźby dla bazyliki św. Antoniego w Padwie
krucyfiks 1449 brąz
Ołtarz św. Antoniego 1447-50 brąz Bazylika św. Antoniego w Padwie[4]
Madonna z Dzieciątkiem w asyście św. Franciszka i św. Antoniego 1448 brąz
4. pomnik konny Gattamelaty 1447-50 brąz Piazza del Santo w Padwie  

Późne prace edytuj

nr tytuł, zleceniodawca
i miejsce przeznaczenia
czas powstania technika i wymiary miejsce przechowywania ilustracja
1. Judyta i Holofernes 1455-60 brąz Palazzo Vecchio we Florencji  
2. Św. Jan Chrzciciel 1457 drewno katedra w Sienie  
3. Św. Maria Magdalena ok. 1457 drewno Museo dell’Opera del Duomo we Florencji  

Przypisy edytuj

  1. Donatello’s sciattiato relief of Contessina de Bardi portrayed as st Cecylia in the Guise of Artemis [online], nanopdf.com [dostęp 2021-10-30] (ang.).
  2. Medici, Contessina de (fl. 1400–1460) | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2021-10-30].
  3. Barbara Osińska, Sztuka i czas. Podręcznik dla liceum sztuk plastycznych. Cz. 2, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, ISBN 83-02-01141-X, OCLC 749586971 [dostęp 2020-09-05].
  4. Cristina Bucci: Wielka historia sztuki. Wczesny renesans. Warszawa: Arkady, 2010, s. 282. ISBN 978-83-213-4662-5.

Linki zewnętrzne edytuj

  • Donatello – o artyście na stronie Web Gallery of Art (ang.).