Dorothea Tanning

Dorothea Tanning
Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1910 ; Galesburg
Data śmierci	31 stycznia 2012
Narodowość	amerykańska
Język	angielski
Dziedzina sztuki	poezja, malarstwo, rzeźba
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Dorothea Margaret Tanning (ur. 25 sierpnia 1910, zm. 31 stycznia 2012) – amerykańska malarka, rzeźbiarka i pisarka. Jej mężami był pisarz Homer Shannon i malarz Max Ernst.

Życiorys edytuj

Dorothea Tanning urodziła się w 1910 roku w Galesburgu w stanie Illinois i uczęszczała do Knox College w swoim rodzinnym mieście, zanim krótko studiowała malarstwo w Instytucie Sztuki w Chicago^[1]. Porzuciła studia i zamieszkała w Nowym Jorku, gdzie zaczęła malować własne obrazy, stawiać pierwsze kroki w poezji, jednocześnie pracując jako „artystka komercyjna”, szybko zdobywając zainteresowanie swoim malarstwem. W tym czasie także, poprzez swoją niezwykłą osobowość artystki i poetki, dała się poznać w kręgach sztuki nowojorskiej. Została „odkryta” przez właściciela nowojorskiej galerii Juliena Levy’ego, który wystawiał surrealistów, m.in. Fridę Kahlo, Pablo Picasso, czy Maxa Ernsta, i który jako pierwszy umożliwił wystawienie jej prac. Przyjaźniła się z Levy’m i jego żoną, malarką Muriel Streeter. Także przez małżeństwo Levy na przyjęciu galerii, poznała swojego późniejszego męża Maxa Ernsta^[1]. Dzięki pracom z lat 40. i wczesnych 50. takie jak Birthday (1942, Philadelphia Museum of Art) czy Eine kleine Nachtmusik (1943, Tate Modern, Londyn) została uznana za malarkę surrealistyczną, ale w późniejszym czasie wypracowała własny unikatowy styl.

Była autorką onirycznych kompozycji często z udziałem kobiet i dziewczynek ukazujących postaci fantastycznie przekształcone, w tajemniczych przestrzeniach pałaców i buduarów, przepojone atmosferą erotycznego marzenia, utraty, zagubienia^[2]

W latach 60. tworzyła prace niemal abstrakcyjne, a w latach 70. powstały tajemnicze surrealistyczne instalacje rzeźbiarskie z miękkich obiektów-rzeźb, m.in. słynna praca składająca się z pięciu rzeźb^[1], obecnie w kolekcji Centrum Pompidou – Hôtel du Pavot, Chambre 202 (Hotel Makowy, Pokój 202) 1970-73. Pobyt w latach 70. we Francji na Prowansji, był dla niej intensywną pięcioletnią przygodą z miękkimi rzeźbami. Tanning stworzyła wtedy szereg prac z tej serii: Cousins, Don Juan’s Breakfast, Fetish, Rainy Day Canapé, Tragic Table, Verb, Xmas, Emma, Revelation or the End of the Month, Hôtel du Pavot Room 202 (Kuzynki, Śniadanie Don Juana, Fetysz, Kanapa Deszczowego Dnia, Tragiczny Stół, Czasownik, Boże Narodzenie, Emma, Objawienie czyli koniec miesiąca, Hôtel du Pavot. Pokój 202).

W późniejszym okresie życia Tanning skoncentrowała się na pisarstwie i poezji. W 1986 opublikowała autobiografię zatytułowaną Birthday, a w 2011 wydała bardziej rozbudowaną wersję swojej biografii pt. Between Lives: An Artist and Her World. W 2004 wydano zbiór jej poezji A Table of Content oraz nowelę Chasm: A Weekend. Wiersze Tanning ukazywały się w takich wydawnictwach jak „The Yale Review”, „Poetry”, „The New Yorker”.

W 1994, Tanning otrzymała nagrodę Wallace Stevens Award nadawaną przez Academy of American Poets, w wysokości 100,000 USD przyznanej poetce „w uznaniu wybitnego i ugruntowanego mistrzostwa w sztuce poetyckiej”.

Wystawy solowe (wybór) edytuj

1941 – debiutowała w Galerii Juliena Levy’ego w Nowym Jorku
1974 – Centre National d’Art Contemporain w Paryżu (późniejsze Centre Georges Pompidou w 1977)
1993 – Malmö Konsthall w Szwecji
1993 – Camden Arts Centre w Londynie
1992 – The New York Public Library pokaz prac graficznych i druków
2000 – Philadelphia Museum of Art
2018 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid (kuratorka Alyce Mahon)^[3]
2019 – Tate Modern, London in (kuratorka Alyce Mahon)^[4]

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c About The Artist | Dorothea Tanning [online], dorotheatanning.org [dostęp 2021-07-21] .
↑ Zmarła Dorothea Tanning. „Gazeta Wyborcza”, 2012-02-05. [dostęp 2012-02-06].
↑ Exposición – Dorothea Tanning [online], museoreinasofia.es [dostęp 2021-07-21] (ang.).
↑ Dorothea Tanning – Exhibition at Tate Modern | Tate [online], tate.org.uk [dostęp 2021-07-21] (ang.).

Bibliografia edytuj

Books by Dorothea Tanning edytuj

Abyss. New York: Standard Editions, 1977. ISBN 0-918746-02-7.
Birthday. Santa Monica: The Lapis Press, 1986. ISBN 0-932499-16-3 (memoir)
Between Lives: An Artist and Her World. New York: W.W. Norton, 2001. ISBN 0-393-05040-8 (memoir)
Chasm: A Weekend. New York: Overlook Press, and London: Virago Press, 2004. ISBN 1-58567-584-9 (novel)
A Table of Content: Poems. New York: Graywolf Press, 2004. ISBN 1-55597-402-3 (collection of poems)
Coming to That: Poems, New York: Graywolf Press, 2011. ISBN 978-1-55597-601-9 (collection of poems)

Monographs edytuj

Bosquet, Alain. La Peinture de Dorothea Tanning. Paris: Jean-Jacques Pauvert, 1966.
Plazy, Giles. Dorothea Tanning. Paris: Editions Filipacchi, 1976 and (English translation) 1979. ISBN 2-85018-168-4.
Dorothea Tanning: Numéro Spécial de XXe Siècle. Paris: Editions XXe Siècle, 1977.
Bailly, Jean Christopher, John Russell, and Robert C. Morgan. Dorothea Tanning. New York: George Braziller, 1995. ISBN 0-8076-1402-5.
McAra, Catriona. A Surrealist Stratigraphy of Dorothea Tanning’s Chasm. London: Routledge, 2017. ISBN 1-4724-6344-7.
Carruthers, Victoria. Dorothea Tanning: Transformations. London: Lund Humphries, 2020. ISBN 978-1-84822-174-1.

[dorotheatanning-1] About The Artist | Dorothea Tanning [online], dorotheatanning.org [dostęp 2021-07-21] .

[gw-2] Zmarła Dorothea Tanning. „Gazeta Wyborcza”, 2012-02-05. [dostęp 2012-02-06].

[3] Exposición – Dorothea Tanning [online], museoreinasofia.es [dostęp 2021-07-21] (ang.).

[4] Dorothea Tanning – Exhibition at Tate Modern | Tate [online], tate.org.uk [dostęp 2021-07-21] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]