Dorsum

Dorsum − niskie, wijące się grzbiety obserwowane na różnych ciałach Układu Słonecznego. Powszechnie występują na morzach księżycowych, ciągną się na ich powierzchni na długości do kilkuset kilometrów. Te formy tektoniczne powstały, gdy lawa bazaltowa najpierw ostygła, a następnie skurczyła się. Czasami są nazywane żyłami z powodu ich podobieństwa do żył wystających spod skóry.

Krater księżycowy Krieger (duży na dole) i okolica, widoczne dorsa na otaczającym morzu i wijące się rowy wzdłuż lewej krawędzi

Oprócz Księżyca, dorsa występują również na Marsie, na przykład na Chryse Planitia, na Wenus i na kilku planetoidach, do których dotarły sondy kosmiczne. Znaleziono je też na Merkurym, a także na kilku księżycach Jowisza i Saturna.

Dorsum jest słowem pochodzącym z łaciny (l. mn. dorsa). W standardowym nazewnictwie Międzynarodowa Unia Astronomiczna oznacza księżycowe dorsa za pomocą nazwisk znanych ludzi. Tak więc Dorsa Burnet są nazwane od Thomasa Burneta, a Dorsum Owen od George'a Owena z Henllys.

Dorsa na Księżycu edytuj

Pojedyncze (Dorsum) edytuj

Nazwa	Współrzędne selenograficzne	Średnica	Pochodzenie nazwy
Dorsum Arduino	☾ 24,9°N 35,8°W/24,900000 -35,800000	107 km	Giovanni Arduino (1714-1795)
Dorsum Azara	☾ 26,7°N 19,2°E/26,700000 19,200000	105 km	Félix Manuel de Azara (1746-1811)
Dorsum Bucher	☾ 31,0°N 39,0°W/31,000000 -39,000000	90 km	Walter Hermann Bucher (1889-1965)
Dorsum Buckland	☾ 20,4°N 12,8°E/20,400000 12,800000	380 km	William Buckland (1784-1856)
Dorsum Cayeux	☾ 1,6°N 51,2°E/1,600000 51,200000	84 km	Lucien Cayeux (1864-1944)
Dorsum Cloos	☾ 1,0°N 91,0°E/1,000000 91,000000	100 km	Hans Cloos (1885-1951)
Dorsum Cushman	☾ 1,0°N 49,0°E/1,000000 49,000000	80 km	Joseph Augustine Cushman (1881-1949)
Dorsum Gast	☾ 24,0°N 9,0°E/24,000000 9,000000	60 km	Paul Werner Gast (1930-1973)
Dorsum Grabau	☾ 29,4°N 15,9°W/29,400000 -15,900000	121 km	Amadeus William Grabau (1870-1946)
Dorsum Guettard	☾ 10,0°S 18,0°W/-10,000000 -18,000000	40 km	Jean-Etienne Guettard (1715-1786)
Dorsum Heim	☾ 32,0°N 29,8°W/32,000000 -29,800000	148 km	Albert Heim (1849-1937)
Dorsum Higazy	☾ 28,0°N 17,0°W/28,000000 -17,000000	60 km	Riad Higazy (1919-1967)
Dorsum Nicol	☾ 18,0°N 23,0°E/18,000000 23,000000	50 km	William Nicol (1768-1851)
Dorsum Niggli	☾ 29,0°N 52,0°W/29,000000 -52,000000	50 km	Paul Niggli (1888-1953)
Dorsum Oppel	☾ 18,7°N 52,6°E/18,700000 52,600000	268 km	Albert Oppel (1831-1865)
Dorsum Owen	☾ 25,0°N 11,0°E/25,000000 11,000000	50 km	George Owen (1552-1613)
Dorsum Scilla	☾ 32,8°N 60,4°W/32,800000 -60,400000	108 km	Agostino Scilla (1639-1700)
Dorsum Termier	☾ 11,0°N 58,0°E/11,000000 58,000000	90 km	Pierre-Marie Termier (1859-1930)
Dorsum Thera	☾ 24,4°N 31,4°W/24,400000 -31,400000	7 km	Imię greckie
Dorsum Von Cotta	☾ 23,2°N 11,9°E/23,200000 11,900000	199 km	Carl Bernard von Cotta (1808-1879)
Dorsum Zirkel	☾ 28,1°N 23,5°W/28,100000 -23,500000	193 km	Ferdinand Zirkel (1838-1912)

Systemy wielu dorsum (dorsa) edytuj

Nazwa	Współrzędne selenograficzne	Średnica	Pochodzenie nazwy
Dorsa Aldrovandi	☾ 24,0°N 28,5°E/24,000000 28,500000	136 km	Ulisses Aldrovandi (1522-1605)
Dorsa Andrusov	☾ 1,0°S 57,0°E/-1,000000 57,000000	160 km	Nikołaj Iwanowicz Andrusow (1861-1924)
Dorsa Argand	☾ 28,1°N 40,6°W/28,100000 -40,600000	109 km	Emile Argand (1879-1940)
Dorsa Barlow	☾ 15,0°N 31,0°E/15,000000 31,000000	120 km	William Barlow (1845-1934)
Dorsa Burnet	☾ 28,4°N 57,0°W/28,400000 -57,000000	194 km	Thomas Burnet (1635-1715)
Dorsa Cato	☾ 1,0°N 47,0°E/1,000000 47,000000	140 km	Kato Starszy (234-149 p.n.e.)
Dorsa Dana	☾ 3,0°N 90,0°E/3,000000 90,000000	70 km	James Dwight Dana (1813-1895)
Dorsa Ewing	☾ 10,2°S 39,4°W/-10,200000 -39,400000	141 km	William Maurice Ewing (1906-1974)
Dorsa Geikie	☾ 4,6°S 52,5°E/-4,600000 52,500000	228 km	Archibald Geikie (1835-1924)
Dorsa Harker	☾ 14,5°N 64,0°E/14,500000 64,000000	197 km	Alfred Harker (1859-1939)
Dorsa Lister	☾ 20,3°N 23,8°E/20,300000 23,800000	203 km	Martin Lister (1639-1712)
Dorsa Mawson	☾ 7,0°S 53,0°E/-7,000000 53,000000	132 km	Douglas Mawson (1882-1958)
Dorsa Rubey	☾ 10,0°S 42,0°W/-10,000000 -42,000000	100 km	William Walden Rubey (1898-1974)
Dorsa Smirnov	☾ 27,3°N 25,3°E/27,300000 25,300000	156 km	Sergiej Sergiejewicz Smirnow (1895-1947)
Dorsa Sorby	☾ 19,0°N 14,0°E/19,000000 14,000000	80 km	Henry Clifton Sorby (1826-1908)
Dorsa Stille	☾ 27,0°N 19,0°W/27,000000 -19,000000	80 km	Hans Stille (1876-1966)
Dorsa Tetyaev	☾ 19,9°N 64,2°E/19,900000 64,200000	176 km	Michaił Michajłowicz Tietajew (1882-1956)
Dorsa Whiston	☾ 29,4°N 56,4°W/29,400000 -56,400000	85 km	William Whiston (1667-1752)