Douglas XT3D
Douglas XT3D – amerykański samolot torpedowo-bombowy zaprojektowany na początku lat 30. XX wieku w zakładach Douglas Aircraft Company na zamówienie United States Navy (USN) jako potencjalny następca Martin T4M/Great Lakes TG. Zbudowano tylko jeden egzemplarz samolotu, który został poddany testom z różnymi jednostkami napędowymi ale nie został wybrany do produkcji seryjnej. Samoloty Martin T4M/Great Lakes TG pozostały w aktywnej służbie do 1936, kiedy to zostały zastąpione samolotem Douglas TBD Devastator częściowo bazującym na doświadczeniach zdobytych w trakcie testowania Douglasa XT3D.
 Douglas XT3D-1 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Załoga |
3 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik gwiazdowy Pratt & Whitney R-1830-54 |
| Moc |
800 KM (597 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
15,24 m |
| Długość |
10,79 m |
| Wysokość |
4,03 m |
| Masa | |
| Własna |
1922 kg |
| Startowa |
3564 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
206 km/h |
| Pułap |
4265 m |
| Zasięg |
893 km |
| Dane operacyjne | |
Historia edytuj
W 1930 podstawowym pokładowym samolotem torpedowo-bombowym USN był zaprojektowany w 1927 Martin T4M/Great Lakes TG[1]. W latach 1929/30 Bureau of Aeronautics (BuAer) zamówiło szereg prototypów mających zastąpić ten samolot, powstały wówczas takie konstrukcje jak Martin XT6M[2] czy Douglas XT3D[3].
Po zbudowaniu samolotu w zakładach Douglasa w Santa Monica został on wysłany do Naval Air Station Anacostia w Anacostii, gdzie dotarł 19 września 1931[4]. XT3D-1 został poddany testom pomiędzy 14 października 1931 a 8 kwietnia 1932[4]. Według raportu Board of Inspection and Survey (BIS) samolot nie miał zadowalających osiągów, co było spowodowane małą mocą silnika i złą aerodynamiką obudowy silnika i kadłuba oraz brakiem owiewek podwozia[4]. XT3D-1 został zwrócony producentowi[4].
Nowa wersja samolotu uzyskała oznaczenie XT3D-2, przeprowadzono w niej szereg modyfikacji mających poprawić osiągi[3][5][4]. XT3D-2 otrzymał silnik o większej mocy, 14-cylindrowy Pratt & Whitney XR-1830-54 (800 KM) z lepiej wyprofilowaną obudową[3][5][4], przedni kokpit otrzymał pełną osłonę, kokpit pilota i tylnego strzelca zostały przykryte dużą, pojedynczą osłoną, a koła osłonięto opływowymi owiewkami[4]. Tak zmodyfikowany samolot został przesłany do Anacostii w lutym 1933, ale w tym czasie USN była już bardziej zainteresowana bombowcami nurkującymi niż samolotami torpedowymi i nie przeprowadzono pełnych testów BIS[4]. Niepełne testy wykazały, że poprawiła się maksymalna prędkość samolotu (153 mil na godzinę, 246 km/h) i maksymalny zasięg (778 mil, 1252 km), ale wyrażono wątpliwości co do wytrzymałości struktury samolotu do operacji z lotniskowca, stwierdzono także ciągłe kłopoty z silnikiem[4].
Zdecydowano, że osiągi XT3D-2 nie były na tyle lepsze od osiągów używanych wówczas samolotów Martin T4M/Great Lakes TG aby wprowadzić go do produkcji seryjnej[3][5][6]. W 1936 samolot był użyty do testowania silnika XR-1830-58[6]. Ostatni lot XT3D-2 odbył się 22 kwietnia 1941, dwa tygodnia później, 5 maja, samolot został skreślony z listy prototypów[6].
Doświadczenie uzyskane z konstrukcji i testowania samolotu producent wykorzystał w czasie prac nad kolejnym samolotem torpedowym Douglas TBD Devastator[7].
Konstrukcja edytuj
Douglas XT3D-1 był dwupłatem ze stałym podwoziem, płozą ogonową i hakiem ogonowym[3][8][5]. Samolot miał metalową konstrukcję kadłuba i skrzydeł (skrzydła mogły być złożone wzdłuż kadłuba do przechowywania w hangarze lotniskowca[9]) krytą płótnem, w pierwszej wersji napęd zapewniał mu 9-cylindrowy silnik Pratt & Whitney R-1690-B, w drugiej wersji napęd stanowił 14-cylindrowy silnik gwiazdowy Pratt & Whitney R-1830-54 o mocy 800 KM, w obydwu wersjach z dwupłatowym śmigłem o stałym skoku[3][8][5].
Skrzydła samolotu mierzyły 50 stóp rozpiętości, jego długość wynosiła 35 stóp i pięć cali, wysokość 13 stóp i trzy cale (15,24 x 10,79 x 4,03 m), powierzchnia skrzydeł wynosiła 624 stopy kwadratowe (57,97 m²)[10]. Masa własna wynosiła 4237 funtów, a maksymalna masa startowa - 7857 funtów (odpowiednio: 1922 i 3564 kg)[10]. Prędkość maksymalna wynosiła 128 mil na godzinę (206 km/h), zasięg bojowy do 555 mil (893 km), pułap maksymalny wynosił 14000 stóp (4265 m)[10].
Trzyosobowa załoga (pilot, bombardier/strzelec, strzelec) siedziała w trzech otwartych kokpitach[10]. Bombardier/strzelec zajmował przedni kokpit umieszczony przed skrzydłem, na podłodze kadłuba miał niewielkie okno służące do celowania bomb, obsługiwał także nieruchowy, strzelający do przodu pojedynczy karabin maszynowy[10]. Otwarta kabina pilota umieszczona była tuż przed krawędzią spływu górnego skrzydła[10]. Tylny strzelec znajdował się w kokpicie umieszczonym za skrzydłem i obsługiwał pojedynczy, ruchomy karabin maszynowy[10]. Oprócz dwóch karabinów maszynowych, samolot mógł przenosić jedną torpedę o masie do 1835 funtów (832 kg)[10] lub do 1000 funtów (450 kg) bomb[3][5].
Samolot nosił fabryczny numer seryjny 927 oraz nadany mu przez BuAer number identyfikacyjny A8730[4].
Przypisy edytuj
- ↑ E. Johnson: United States Naval Aviation, 1919–1941. s. 25.
- ↑ E. Johnson: United States Naval Aviation, 1919–1941. s. 29.
- ↑ a b c d e f g E. Johnson: United States Naval Aviation, 1919–1941. s. 30.
- ↑ a b c d e f g h i j R. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920.
- ↑ a b c d e f E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 311.
- ↑ a b c R. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920.
- ↑ a b R. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920.
- ↑ R. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920.
- ↑ a b c d e f g h R. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920.
Bibliografia edytuj
- René J. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920, vol. 1. Annapolis: Naval Institute Press, 1988. ISBN 0-87021-428-4.
- E. R. Johnson: United States Naval Aviation, 1919-1941: Aircraft, Airships and Ships Between the Wars. Mcfarland, 2011. ISBN 978-0786445509.
- E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. Mcfarland, 2008. ISBN 978-0786434640.
- William Harrison Fetridge: The Navy Reader. Books for Libraries Press, 1971. ISBN 978-0836921557.