Drzewiak złotogrzbiety

Drzewiak złotogrzbiety
	Dendrolagus pulcherrimus
	Flannery, 1993
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Rodzina	kangurowate
Podrodzina	kangury
Rodzaj	drzewiak
Gatunek	drzewiak złotogrzbiety
Synonimy
	Dendrolagus goodfellowi pulcherrimus Flannery, 1993;
	Dendrolagus goodfellowi pulcherrimus Flannery, 1993;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Drzewiak złotogrzbiety^[3] (Dendrolagus pulcherrimus) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Taksonomia edytuj

Drzewiak złotogrzbiety został odkryty w 1990 przez Pavela Germana w Mount Sapau, Górach Torricelli oraz w regionie Papui-Nowej Gwinei^[1]. Formalnego opisu dokonał w 1993 roku australijski teriolog Tim Flannery w randze podgatunku i nadając mu nazwę Dendrolagus goodfellowi pulcherrimus^[1]. Miejsce typowe to obszar Kukumbau na wysokości 1120 m n.p.m., Mount Sapau, w pobliżu Sibilanga (3°32′S 142°31′E/-3,533333 142,516667), Sepik Zachodni, Papua-Nowa Gwinea^[1]^[4]^[5]^[6]. Holotyp to skóra, czaszka i zamrożona tkanka (sygnatura AM M.21717) z kolekcji Muzeum Australijskiego; okaz typowy zebrany 9 marca 1990 roku^[7]. Istnieją również dwa paratypy z kolekcji Muzeum Australijskiego: trofeum o nieznanej płci i częściowa czaszka bez uzębienia (sygnatura AM. M.22173), zakupiona 10 marca 1990 roku przez Pavela Germana i Lestera Seri, w wiosce Parkop, niedaleko Sibilanga, w Sepiku Zachodnim, w Papui-Nowej Gwinei; dorosła samica, z ciałem zakonserwowanym w alkoholu (sygnatura AM M.23423), zebrana 13 grudnia 1990 roku przez Veari Kulę, w regionie Macholp (3°21′S 142°35′E/-3,350000 142,583333), w górach Torricelli, w Sepiku Zachodnim, Papui-Nowej Gwinei^[7].

Dane genetyczne umieszczają D. pulcherrimus w kladzie goodfellowi, ale jego dokładna pozycja filogenetyczna jest niepewna^[6]. Często traktowany jako podgatunek D. goodfellowi, ale dane genetyczne (duża rozbieżność genetyczna) i morfologiczne potwierdzają jego status gatunkowy^[8].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[6].

Etymologia edytuj

Dendrolagus: gr. δενδρον dendron ‘drzewo’; λαγως lagōs ‘zając’^[9].
pulcherrimus: łac. pulcherrimus ‘bardzo piękny, piękniejszy’, forma wyższa od pulcher, pulchra ‘piękny’^[1].

Zasięg występowania edytuj

Drzewiak złotogrzbiety występuje w górach Torricelli i Foja w północnej Nowej Gwinei^[6].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 58–63 cm, długość ogona 71–72 cm; masa ciała 7–7,2 kg^[10]^[1]. Ubarwienie kasztanowo-brązowe z jasnym obszarem na brzuchu, żółtawą szyją, policzkami i stopami. Wzdłuż grzbietu przebiega podwójny, złoty pas. Ogon jest długi, ma jasne pierścienie. Jest podobny do blisko spokrewnionego gatunku drzewiaka dwupręgiego. Różni się od niego przez posiadanie różowawego, lub jaśniejszego koloru twarzy, złotych ramion, jasnych uszu. Jest także nieco mniejszy.

Status i zagrożenia edytuj

Drzewiak złotogrzbiety jest jednym z najbardziej narażonych na wymarcie gatunków z rodzaju Dendrolagus. Został sklasyfikowany przez IUCN, jako „krytycznie zagrożony” (CR)^[2].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g T.F. Flannery. Taxonomy of Dendrolagus goodfellowi (Macropodidae: Marsupialia) with description of a new subspecies. „Records of the Australian Museum”. 45 (1), s. 38, 1993. (ang.).
↑ ^a ^b Leary i inni, Dendrolagus pulcherrimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-17] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dendrolagus pulcherrimus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-17].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dendrolagus pulcherrimus Flannery, 1993. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 94–97. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b H.E. Parnaby, S. Ingleby & A. Divljan. Type specimens of non-fossil mammals in the Australian Museum, Sydney. „Records of the Australian Museum”. 69 (5), s. 333, 2017. (ang.).
↑ M.D.B. Eldridge, S. Potter, K.M. Helgen, M.H.Sinaga, K.P. Aplin T.F. Flannery & R.N. Johnson. Phylogenetic analysis of the tree-kangaroos (Dendrolagus) reveals multiple divergent lineages within New Guinea. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 589–599, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.05.030. (ang.).
↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 222, seria: North American Fauna. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 65. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

[Flannery-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g T.F. Flannery. Taxonomy of Dendrolagus goodfellowi (Macropodidae: Marsupialia) with description of a new subspecies. „Records of the Australian Museum”. 45 (1), s. 38, 1993. (ang.).

[iucn-2] Leary i inni, Dendrolagus pulcherrimus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-17] (ang.).

[Cichocki&inni-3] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-4] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dendrolagus pulcherrimus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-17].

[mdd-5] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dendrolagus pulcherrimus Flannery, 1993. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 94–97. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[par&inni-7] H.E. Parnaby, S. Ingleby & A. Divljan. Type specimens of non-fossil mammals in the Australian Museum, Sydney. „Records of the Australian Museum”. 69 (5), s. 333, 2017. (ang.).

[Eldridge&inni-8] M.D.B. Eldridge, S. Potter, K.M. Helgen, M.H.Sinaga, K.P. Aplin T.F. Flannery & R.N. Johnson. Phylogenetic analysis of the tree-kangaroos (Dendrolagus) reveals multiple divergent lineages within New Guinea. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 589–599, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.05.030. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 222, seria: North American Fauna. (ang.).

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 65. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]