Wikipedia

Dylaki

wieś w województwie opolskim

Dylaki (niem. Dyloken[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Ozimek, nad strugą Libawą, w odległości 9 km od Ozimka i 28 km od Opola[5]. W obrębie Dylak wyróżniona jest administracyjnie 1 część miejscowości – Michalanka[6]; nieformalnie wyróżnia się także drugą część – Dylaki-Osiedle.

Dylaki
wieś
Ilustracja
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Dylakach
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

opolski

Gmina

Ozimek

Liczba ludności (2022)

1166[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

46-043[3]

Tablice rejestracyjne

OPO

SIMC

0501110

Położenie na mapie gminy Ozimek
Mapa konturowa gminy Ozimek, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dylaki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Dylaki”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dylaki”
Położenie na mapie powiatu opolskiego
Mapa konturowa powiatu opolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Dylaki”
Ziemia50°43′56″N 18°11′17″E/50,732222 18,188056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

W miejscowości znajdują się m.in.: ponad 100-letni tartak wodny z młynem, klasztor sercanek, 2 kapliczki (z połowy XIX w. i z 1929 r.) oraz krzyż przydrożny. W Dylakach działają m.in.: zespół taneczny „Dialog” i rzymskokatolicka parafia pw. św. Antoniego[7][8][9][10][11].

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dylaki, po jej zniesieniu w gromadzie Ligota Turawska.

Infrastruktura edytuj

W miejscowości znajduje się 13 dróg, w tym 1 droga wojewódzka (463, Ozimska), 1 powiatowa (nr 1732, Cmentarna[12]) i 11 gminnych[13]. W Dylakach znajdują się 2 przystanki autobusowe („Dylaki, skrz.” i „Dylaki,os.”), przy których zatrzymują się autobusy Opolskiego PKS-u SA i PKS-u w Kluczborku Sp. z o.o., kursujące na trasach, odpowiednio, Opole – Zębowice i Kluczbork – Dylaki[14][15].

Dylaki są zelektryfikowane, a zasilanie doprowadzone jest napowietrzną (słupy betonowe i drewniane) siecią rozdzielczą 15 kV z GPZ-u „Ozimek”, zlokalizowanego w południowej części Ozimka. W 1993 r. ukończono w miejscowości, przy częściowej odpłatności mieszkańców, budowę sieci wodociągowej, dla której punktem zasilającym jest stacja uzdatniania wody w Biestrzynniku. W 1997 r. miejscowość została stelefonizowana. W Dylakach znajduje się też wieża GSM[16].

W Dylakach działają przedszkole, Publiczna Szkoła Podstawowa im. Karola Miarki i jednostka OSP, posiadająca swoją remizę[17].

Przez Dylaki przechodzi 1 szlak turystyczny pieszy ( ) oraz 2 turystyczne ścieżki rowerowe (nr 18 –   i nr 111 –  ). W miejscowości znajdują się restauracja „Neli”, gospodarstwo agroturystyczne/stadnina koni „Dwór Zawiszy” (27 miejsc noclegowych, 14 koni) oraz gospodarstwo agroturystyczne/pracownia rzeźby „Uroczysko” (11 miejsc noclegowych)[18][19].

Historia edytuj

Pierwsze wzmianki o samodzielnej miejscowości pojawiają się po 1900 r. – wcześniej Dylaki były przysiółkiem Szczedrzyka[20]. W 1898 r. otwarto w miejscowości fabrykę Artura Fuchsa „Strumpf- und Wollwaren Fabrik”[8]; filia fabryki powstała w Grodźcu[21]. W 1929 r. powołano w Dylakach jednostkę straży pożarnej[22]. 10 sierpnia 1936 r. w miejsce nazwy Dyloken wprowadzono niemiecką nazwę Thielsdorf[23][24]. W 1940 r. wybudowano w Dylakach neoromański kościół, przeznaczony dla mieszkających tam w tym czasie 931 katolików[20]; jego poświęcenia dokonał 23 kwietnia 1940 r. wikariusz generalny we Wrocławiu, ks. Negwer. Parafię w Dylakach erygowano w 1938 r., przez wyłączenie Dylaków i Biestrzynnika z parafii w Szczedrzyku; w 1946 r. przyłączono do parafii w Dylakach Rzędów, wydzielony z parafii w Kotorzu Wielkim[9]. W latach 1956–1957 wybudowano w miejscowości plebanię; dodatkowo w 1957 r. sprowadzono do kościoła 3 dzwony (św. Antoni, św. Maria i św. Józef), odlane w Hucie „Małapanew”[21]. W 1974 r. otwarto w budynkach dawnej fabryki zakład dziewiarski „Opolanka”; był on drugim co do wielkości zakładem przemysłowym w gminie Ozimek, a zatrudnionych w nim było w roku otwarcia 765 osób[21]. Po transformacji systemowej zakład upadł i w 1994 r. przeszedł w posiadanie kapitału zagranicznego – niemieckiej firmy Coroplast Sp. z o.o. Przedmiotem jego produkcji są kable, przewody, taśmy i wiązki, a zatrudnienie w nim znajduje ok. 400 ludzi (stan na 2018 r.)[8][21]. W marcu 2003 r. miejscowość przystąpiła do programu „Odnowa Wsi Opolskiej”[16][25].

Etymologia nazwy edytuj

Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od często występującego w okolicznych miejscowościach nazwiska Dylla (względnie, w alternatywnej pisowni, Tylla albo Dyhla, czy też Dilla, Dyla, a nawet Diller)[20][8]. Inna hipoteza wyprowadza nazwę od słowa „dyl” (niem. Diele), oznaczającego belkę drewnianą; wedle tej teorii owymi belkami miano utwardzać drogi w miejscowości[10].

Liczba mieszkańców edytuj

W 1902 r. prenumerowano w Dylakach 3 egzemplarze prasy polskiej[20].

Rok 1910 1925 1933 1939 1946 1960 1965 1988 1996 2002 2005 2009
Liczba mieszkańców 670[a] 600[b] 734 845[c] 771 1019[d] 1820[e] 1341[f] 877 1328[g] 1263[h] 1238[i]

(Źródła[20][23][8][26][21]:.)

Uwagi edytuj

  1. ↑ W tym 653 osoby (ok. 97,5%) posługiwały się językiem polskim. Liczba domów mieszkalnych: 92.
  2. ↑ Liczba domów: 90.
  3. ↑ Powiat opolski. Szkice monograficzne podaje dla tego roku liczbę 854.
  4. ↑ W tym 541 osób (ok. 53,1%) to kobiety; w wieku produkcyjnym 59,7%; z rolnictwa utrzymywało się 16,4% ogółu. Liczba zamieszkanych budynków: 195.
  5. ↑ W tym 1264 osoby (ok. 69,5%) to kobiety.
  6. ↑ W tym 701 osób (ok. 52,3%) to kobiety. Liczba gospodarstw domowych: 367.
  7. ↑ W tym 692 osoby (ok. 52,1%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 20,2%/62,9%/16,9%. Liczba budynków mieszkalnych: 258, liczba gospodarstw domowych: 445.
  8. ↑ Stan na 31 grudnia 2005 r.
  9. ↑ W tym 665 osób (ok. 53,7%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 13,6%/66,6%/19,8%.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 27800
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 241 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Landkreis Oppeln. geschichte-on-demand.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..
  5. ↑ Dylaki dojazd. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  6. ↑ SIMC: Michalanka – 0501127.
  7. ↑ Grzegorz Zwoliński, Stanisław Namysł, Kazimierz Dura, Dariusz Wojciechowski, Róża Spiliszewska: Jeziora Turawskie, wschodnie okolice Opola. Mapa turystyczna aktualizowana w terenie. Wrocław: Studio Wydawnicze plan, 2006. ISBN 83-60180-07-5. (pol.).
  8. ↑ a b c d e Oficjalna witryna Gminy i Miasta Ozimek (woj. opolskie) :: Miejscowości – Dylaki. 2009-02-27. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-15)]. (pol.).
  9. ↑ a b Alfabetycznie. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  10. ↑ a b dylaki.eu.org. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  11. ↑ Presto: Rozwój Wsi Opolskiej. 2012-03-27. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  12. ↑ Dariusz Kotowski: ZDP w Opolu. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  13. ↑ ULIC: Biestrzyńska – 01323, Brzozowa – 02276, Cmentarna – 03114, Fabryczna – 04863, Jakuba – 07076, Jeziorna – 07535, Ozimska – 15487, Poliwodzka – 17003, Polna – 17011, Sosnowa – 20598, Szkolna – 21970, Szymona – 22256, Turawska – 23148.
  14. ↑ Opolskie PKS S.A: Dylaki, skrz.. 2011-09-01. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  15. ↑ Opolskie PKS S.A: Dylaki,os.. 2011-09-01. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  16. ↑ a b Dylaki aktualności. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  17. ↑ PSP Dylaki. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  18. ↑ Ośrodek Agro-Turystyczny „Dwór Zawiszy”. Dylaki. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  19. ↑ Wojciech Rybka: Uroczysko – agroturystyka w Dylakach. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-01)]. (pol.).
  20. ↑ a b c d e Poznajemy wsie. Wsie powiatu opolskiego. W: Józef Madeja: Powiat opolski. Szkice monograficzne. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1969, s. 346. (pol.).
  21. ↑ a b c d e Dylaki historia. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  22. ↑ Administrator: historia. 2012-03-23. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  23. ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2012-04-01]. (niem.).
  24. ↑ Thiel – nazwisko niemieckie, Dorf – wieś.
  25. ↑ Uczestnicy Programu Odnowy Wsi w województwie opolskim. 2011-04-05. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
  26. ↑ BDL :: Miejscowości – wszystkie cechy. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Madeja Józef, Powiat opolski. Szkice monograficzne; Instytut Śląski w Opolu, Opole 1969
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dylaki&oldid=72833653”