Dzięcioł chilijski

Dzięcioł chilijski
	Colaptes pitius
	(Molina, 1782)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Rodzina	dzięciołowate
Podrodzina	dzięcioły
Plemię	Picini
Rodzaj	Colaptes
Gatunek	dzięcioł chilijski
Synonimy
	Picus Pitius Molina, 1782; Colaptes pitius pitius (Molina, 1782); Colaptes pitius cachinnans Wetmore & Peters 1922;
	Picus Pitius Molina, 1782; Colaptes pitius pitius (Molina, 1782); Colaptes pitius cachinnans Wetmore & Peters 1922;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzięcioł chilijski^[4]^[5] (Colaptes pitius) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Występuje w strefie umiarkowanej w południowej części Andów w Chile i Argentynie. Nie jest zagrożony^[3]^[6].

Systematyka edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Juan Ignacio Molina, nadając mu nazwę Picus Pitius. Opis ukazał się w 1782 roku w Saggio sulla storia naturale del Chili^[2]^[7]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza dzięcioła chilijskiego w rodzaju Colaptes, nie wyróżnia podgatunków^[8]. Ptaki z południowej Argentyny opisano jako podgatunek cachinnans w oparciu o proporcjonalnie krótszy ogon, ale różnice te są minimalne i podgatunek ten nie jest uznawany^[6].

Etymologia edytuj

Colaptes: gr. κολαπτης kolaptēs „osoba posługująca się dłutem”, od κολαπτω kolaptō „dłutować, dziobać, uderzać”^[9].
pitius: araukański wyraz dźwiękonaśladowczy Pitíu (zapisywany także jako Pitigüe lub Pütriu)^[10].

Morfologia edytuj

Średniej wielkości dzięcioł o średnio długim, spiczastym i czarnym dziobie, z lekko zakrzywioną górną krawędzią. Tęczówki w kolorze żółtawym. Nogi silne, szare lub zielonoszare. Pióra czoła i górnej części głowy tworzą czarną czapeczkę. Gardło i podbródek płowobiałe z czarnymi plamkami na dole gardła. Policzki, okolice oczu i uszu żółtawo-białe. U samców pas policzkowy z czarnymi kropkami. Górna część ciała i skrzydła czarnobrązowe z wąskimi białawymi pręgami. Dolna część ciała płowożółta z czarnobrązowymi prążkami, których brak na brzuchu, mocniej zaznaczonymi w górnej części. Spód skrzydeł żółtawy. Długość ciała wynosi około 30 cm, masa ciała 100–163 g^[6].

Zasięg występowania edytuj

Dzięcioł chilijski występuje w południowo-zachodniej części Ameryki Południowej, w południowych Andach: w środkowym i południowym Chile (od regionu Coquimbo na południe do środkowej części Magallanes) i w zachodnich częściach argentyńskich prowincji Neuquén, Río Negro, Chubut i Santa Cruz. Zasiedla obszary od wysokości 600 m n.p.m. do ponad 1000 m n.p.m.; niekiedy schodzi niżej – nawet do poziomu morza, przynajmniej w zimie. Jest gatunkiem osiadłym^[3]^[11]^[12].

Ekologia edytuj

Jego głównym habitatem są lasy i częściowo zalesione tereny z lasami bukanowymi, lasy łęgowe, plantacje, a także obszary porośnięte roślinnością karłowatą i obszary trawiaste z porozrzucanymi krzewami. Podstawą pożywienia są mrówki, ich larwy oraz poczwarki, sporadycznie żywi się skorpionami i pędrakami^[6]. Żeruje głównie w grupach rodzinnych, przede wszystkim na powierzchni ziemi, odsuwając dziobem kamyki czy gałązki oraz kopiąc w ziemi. Pokarmu poszukuje także w powalonych pniach i gałęziach. Tylko sporadycznie żeruje na drzewach^[6].

Rozmnażanie edytuj

Sezon lęgowy prawdopodobnie trwa od października do grudnia. Gniazda buduje w martwych drzewach lub pniakach, ewentualnie kopie jamy w ziemi na urwiskach. W jednym lęgu od 4 do 6 jaj. Brak informacji o czasie inkubacji i czasie od wyklucia piskląt do opuszczenia przez nie gniazda^[6].

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN dzięcioł chilijski klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (od 1988 roku LR/LC – Lower Risk/Least Concern, od 2004 roku LC – Least Concern). Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 612 tys. km²^[11]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako dosyć pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku^[3]^[11].

Przypisy edytuj

↑ Colaptes pitius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Denis Lepage: Chilean Flicker Colaptes pitius (Molina, 1782). Avibase. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Colaptes pitius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Picidae Leach, 1820 – dzięciołowate – Woodpeckers (wersja: 2020-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-03-25].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 185, 1999.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f H. Winkler & D.A. Christie: Chilean Flicker (Colaptes pitius), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
↑ Molina, Giovanni Ignazio: Saggio sulla storia naturale del Chili / del signor abate Giovanni Ignazio Molina. Bolonia: Stamperia di S. Tommaso d’Aquino, 1782, s. 343. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
↑ colaptes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-25] (ang.).
↑ pitius, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-25] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Chilean Flicker Colaptes pitius, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 514. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Colaptes pitius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: Chilean Flicker Colaptes pitius (Molina, 1782). Avibase. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).

[iucn-3] Colaptes pitius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Picidae Leach, 1820 – dzięciołowate – Woodpeckers (wersja: 2020-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-03-25].

[mc-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 185, 1999.

[botw-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f H. Winkler & D.A. Christie: Chilean Flicker (Colaptes pitius), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).

[oryg-7] Molina, Giovanni Ignazio: Saggio sulla storia naturale del Chili / del signor abate Giovanni Ignazio Molina. Bolonia: Stamperia di S. Tommaso d’Aquino, 1782, s. 343. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-03-25]. (ang.).

[9] colaptes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-25] (ang.).

[10] pitius, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-25] (ang.).

[birdlife-11] Chilean Flicker Colaptes pitius, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).

[HBW_7-12] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 514. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).

[4]

[5]

[3]

[6]

[1]

[2]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]