Dzięcioł szkarłatnoczuby

Dzięcioł szkarłatnoczuby
	Campephilus melanoleucos
	(J.F. Gmelin, 1788)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Rodzina	dzięciołowate
Podrodzina	dzięcioły
Plemię	Campephilini
Rodzaj	Campephilus
Gatunek	dzięcioł szkarłatnoczuby
Synonimy
	Picus melanoleucos J.F. Gmelin, 1788;
	Picus melanoleucos J.F. Gmelin, 1788;
Podgatunki
	C. m. malherbii G.R. Gray, 1845; C. m. melanoleucos (J.F. Gmelin, 1788); C. m. cearae (Cory, 1915);
	C. m. malherbii G.R. Gray, 1845; C. m. melanoleucos (J.F. Gmelin, 1788); C. m. cearae (Cory, 1915);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzięcioł szkarłatnoczuby^[4] (Campephilus melanoleucos) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Występuje od Panamy po Paragwaj i skrajnie północną Argentynę. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Całkowity zasięg występowania szacowany jest na 13 300 000 km²^[5]. Wyróżnia się następujące podgatunki^[6]:

C. m. malherbii G.R. Gray, 1845 – zachodnia Panama do północnej i centralnej Kolumbii
C. m. melanoleucos (J.F. Gmelin, 1788) – Kolumbia do Gujany, Surinamu i Gujany Francuskiej, na południe do Boliwii, Paragwaju i skrajnie północno-wschodniej Argentyny
C. m. cearae (Cory, 1915) – wschodnia i południowa Brazylia

Morfologia edytuj

Długość ciała wynosi 33–38 cm, masa ciała 180–285 g^[7]. Pozostałe wymiary dla podgatunku malherbii wynoszą: skrzydło 181–188 mm, ogon 100–177,2 mm, skok 35,1–36,6 mm, dziób 41,2–51,9 mm^[8].

Dziób opisywany jako biały^[9], ciemny białawy^[7], ciemnoszary lub koloru kości słoniowej, ale zwykle z szarawym odcieniem^[10]. Tęczówki opisywane jako białe, miodowożółte^[10] bądź jasnożółte^[7]^[10]. Publikacja z 1991 roku, opisująca ptaki z południowej Wenezueli, twierdzi, że tamtejsze samce posiadają żółte, samice zaś czerwone tęczówki^[9]^[10]. Dookoła oka naga, szara skóra. Wierzch głowy, jej przód, boki i tył intensywnie czerwone z czubem. U samic czoło czarne. Wzdłuż boków głowy i szyi aż do karku biegnie biały pas. Wierzch ciała, łącznie ze skrzydłami i sterówkami czarne. Gardło, broda i pierś czarne. Brzuch jak i cały spód ciała czarno-biało prążkowany.

Ekologia i zachowanie edytuj

Żeruje na drzewach na wysokości 6–25 metrów nad ziemią. Przebywa w parach lub małych grupach. Potrafi chodzić po spodzie gałęzi lub zawisać głową w dół. Żywi się głównie zamieszkującymi drewno owadami i larwami^[7].

Lęgi edytuj

Gniazdo mieści się w dziuple wykuwanej przez oba ptaki z pary. Wejście ma średnicę 45–50 cm. Samica składa 2–3 białe jaja, niekiedy 4. Inkubacja trwa 9–14 dni, wysiadują oboje rodzice. Oba ptaki sprawują także opiekę nad młodymi i karmią je. Opuszczają gniazdo po 3–4 tygodniach od wyklucia^[7].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzięcioła szkarłatnoczubego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 1996 roku gatunek opisano jako dość pospolity. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 5–50 milionów dorosłych osobników, a jej trend jest umiarkowanie spadkowy^[3]^[5].

Przypisy edytuj

↑ Campephilus melanoleucos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Winkler, H. & Christie, D.A.: Crimson-crested Woodpecker (Campephilus melanoleucos). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
↑ ^a ^b Campephilus melanoleucos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Campephilini Blyth, 1852 (wersja: 2020-03-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-15].
↑ ^a ^b Species factsheet: Campephilus melanoleucos. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-11-09]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Nicole Bouglouan: Crimson-crested Woodpecker. Oiseaux-Birds, 16 kwietnia 2013.
↑ Alexander Wetmore. The Birds of the Republic of Panama. Part 2. „Smithsonian miscellaneous collections”. 150 (2), s. 579, 1968.
↑ ^a ^b David E. Willard et al: The birds of Cerro de la Neblina, Territorio Federal Amazonas. 1991, s. 28.
↑ ^a ^b ^c ^d Rosenblatt, C.: Crimson-crested Woodpecker (Campephilus melanoleucos), version 1.0. [w:] Birds of the World (T. S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-11-09]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Campephilus melanoleucos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Winkler, H. & Christie, D.A.: Crimson-crested Woodpecker (Campephilus melanoleucos). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].

[iucn-3] Campephilus melanoleucos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Campephilini Blyth, 1852 (wersja: 2020-03-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-15].

[birdlife-5] Species factsheet: Campephilus melanoleucos. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-11-09]. (ang.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-15]. (ang.).

[o-b-7] Nicole Bouglouan: Crimson-crested Woodpecker. Oiseaux-Birds, 16 kwietnia 2013.

[8] Alexander Wetmore. The Birds of the Republic of Panama. Part 2. „Smithsonian miscellaneous collections”. 150 (2), s. 579, 1968.

[willard-9] David E. Willard et al: The birds of Cerro de la Neblina, Territorio Federal Amazonas. 1991, s. 28.

[botw-10] Rosenblatt, C.: Crimson-crested Woodpecker (Campephilus melanoleucos), version 1.0. [w:] Birds of the World (T. S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-11-09]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]