Dzięciur złotoczelny

Dzięciur złotoczelny
	Melanerpes aurifrons
	(Wagler, 1829)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Rodzina	dzięciołowate
Podrodzina	dzięcioły
Plemię	Melanerpini
Rodzaj	Melanerpes
Gatunek	dzięciur złotoczelny
Synonimy
	Picus Aurifrons Wagler, 1829; Centurus aurifrons (Wagler, 1829);
	Picus Aurifrons Wagler, 1829; Centurus aurifrons (Wagler, 1829);
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzięciur złotoczelny^[4] (Melanerpes aurifrons) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Występuje na terenach Ameryki Północnej – od południowo-środkowych Stanów Zjednoczonych po Nikaraguę.

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Autorzy Handbook of the Birds of the World wyróżniają następujące podgatunki^[2]^[5]:

M. a. aurifrons (Wagler, 1829) – dzięciur złotoczelny – południowo-środkowe USA (stany Oklahoma i Teksas) do środkowego Meksyku
M. a. polygrammus (Cabanis, 1862) – stan Oaxaca do Chiapas (południowo-zachodni Meksyk)
M. a. grateloupensis (Lesson, 1839) – południowy stan Tamaulipas do Puebla i środkowego Veracruz (wschodni Meksyk)
M. a. veraecrucis Nelson, 1900 – południowe Veracruz (wschodni Meksyk) do północnej Gwatemali
M. a. dubius (S. Cabot, 1844) – półwysep Jukatan (południowo-wschodni Meksyk) do Belize i północno-wschodniej Gwatemali
M. a. leei (Ridgway, 1885) – wyspa Cozumel (u wybrzeży wschodniego Meksyku)
M. a. santacruzi (Bonaparte, 1838) – dzięciur złotobrzuchy – południowy stan Chiapas (południowy Meksyk) do północnej Nikaragui
M. a. hughlandi Dickerman, 1987 – środkowa Gwatemala
M. a. pauper (Ridgway, 1888) – północny Honduras
M. a. turneffensis (Russell, 1963) – wyspy Turneffe (u wybrzeży Belize)
M. a. insulanus (J. Bond, 1936) – wyspa Utila (u karaibskich wybrzeży Hondurasu)
M. a. canescens (Salvin, 1889) – wyspy Roatán i Barburat (u karaibskich wybrzeży Hondurasu)

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) do Melanerpes aurifrons zalicza tylko podgatunek nominatywny, pozostałe podgatunki wydziela do osobnego gatunku o nazwie dzięciur złotobrzuchy (Melanerpes santacruzi)^[5].

Morfologia edytuj

Wygląd: Średniej wielkości dzięcioł. Długi, czarny dziób, przód głowy żółty. Samca cechuje czerwona czapeczka. Wierzch ciała w drobne, czarno-białe paseczki. Zewnętrzne sterówki ogona także czarno-biało paskowane. Spód ciała i nogi szare.
Wymiary

długość ciała: 22–26 cm
rozpiętość skrzydeł: 43 cm
masa ciała: 65–102 g

Ekologia edytuj

Biotop: Świetliste lasy.
Pożywienie: Owady, owoce, nasiona, okazjonalnie ptasie jaja i jaszczurki^[6].
Lęgi: Najprawdopodobniej dwa lęgi w sezonie^[7]. Gniazdo znajduje się w dziupli w konarze lub pniu żywego bądź martwego drzewa^[6]. Samica składa 4–7 białych jaj, inkubacja trwa 12–14^[7] dni. Pisklęta klują się nagie i ślepe. Opuszczają gniazdo po 30–32 dniach od wyklucia^[6].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzięciura złotoczelnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[3]. W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji lęgowej na około 3 miliony osobników^[6].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Melanerpes aurifrons, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Winkler, H. & Christie, D.A.: Golden-fronted Woodpecker (Melanerpes aurifrons). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-17].
↑ ^a ^b Melanerpes aurifrons, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Melanerpini Gray,GR, 1846 (wersja: 2020-03-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-17].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Golden-fronted Woodpecker Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-09-02]. (ang.).
↑ ^a ^b Melanerpes aurifrons (Golden-Fronted Woodpecker. ZipcodeZoo. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-28)]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Golden-fronted Woodpecker. All About Birds. [dostęp 2010-10-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Melanerpes aurifrons, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Winkler, H. & Christie, D.A.: Golden-fronted Woodpecker (Melanerpes aurifrons). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-17].

[iucn-3] Melanerpes aurifrons, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Melanerpini Gray,GR, 1846 (wersja: 2020-03-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-17].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-17]. (ang.).

[aablh-6] Golden-fronted Woodpecker Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-09-02]. (ang.).

[zipcode-7] Melanerpes aurifrons (Golden-Fronted Woodpecker. ZipcodeZoo. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-28)]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]