Dzieła Józefa Flawiusza (manuskrypt Biblioteki Narodowej)

manuskrypt Biblioteki Narodowej

Dzieła Józefa Flawiusza (łac. Antiquitates Iudaicae, De bello Iudaico) – iluminowany rękopis z 1466, zawierający dzieła Józefa Flawiusza, przechowywany w Bibliotece Narodowej[1].

Dzieła Józefa Flawiusza
Ilustracja
Strona 1 manuskryptu
Fundator

Maciej Skawinka

Autor

Józef Flawiusz

Data powstania

1466

Miejsce powstania

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu

Numer

Rps BOZ 1

Zawartość

Antiquitates Iudaicae, De bello Iudaico

Język

łaciński

Rozmiary

45×32,5 cm

Liczba kart

224

Czcionka

pismo gotyckie

Miejsce przechowywania

Biblioteka Narodowa w Warszawie

Historia edytuj

Manuskrypt został ufundowany przez Macieja Skawinkę, opata benedyktynów w Tyńcu[1]. Spisany został w 1466 przez klasztornego organistę Macieja[1]. Własnością klasztoru pozostawał do 1815, kiedy to odkupił go Stanisław Kostka Zamoyski[1]. W zbiorach Biblioteki Narodowej znalazł się jako część depozytu Biblioteki Ordynacji Zamojskiej[1]. Od 2024 Starożytności żydowskie prezentowane na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej[2].

Opis edytuj

Kodeks, spisany na pergaminie, ma wymiary 45×32,5 cm[1]. Składa się z 224 kart (448 stron)[1][3]. Tekst zapisany jest w dwóch kolumnach starannym pismem gotyckim[1]. Zachowana oryginalna okładka, wykonana po 1466, składa się z desek obciągniętych skórą[1]. Tłoczona skóra ma na środku oraz rogach grawerowaną plakietkę oraz narożniki[1].

Manuskrypt zdobi 15 inicjałów malarskich, w tym 7 figuralnych, nawiązujących tematycznie do Starego Testamentu[1]. Marginesy stron z inicjałami są dodatkowo dekorowane motywami roślinnymi, na gałązkach których znajdują się krążki ze złota płatkowego[1]. W dolnym marginesie na pierwszej karcie wpleciony jest herb opactwa – na czerwonej tarczy dwa złote klucze skrzyżowane z mieczem – atrybuty apostołów Piotra i Pawła[1]. Dekoracje zostały wykonane przez dwóch krakowskich iluminatorów, w większości przez tzw. Mistrza Mszału katedry krakowskiej nr 2 (Mistrza Panny z Jednorożcem)[1][3].

Zawartość kodeksu stanowią pełne teksty dzieł Józefa Flawiusza: Starożytności żydowskie (łac. Antiquitates Iudaicae libri XX, s. 1–307) oraz Wojna żydowska (De bello Iudaico libri VII, s. 307–447) – jedyne w polskich zbiorach iluminowane i pełne manuskrypty tych dzieł[1][3].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o Dzieła Józefa Flawiusza. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3.
  2. Pałac Rzeczypospolitej. Trzy razy otwierana. Najcenniejsze zbiory Biblioteki Narodowej w Pałacu Rzeczypospolitej. Tomasz Makowski (oprac.), Patryk Sapała (współprac.). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2024, s. 9, 46.
  3. a b c Antiquitates Iudaicae. Polona. [dostęp 2020-11-25].

Linki zewnętrzne edytuj