Dzierzba brązowa[3] (Lanius cristatus) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny dzierzb (Laniidae), zamieszkujący Azję. Dawniej uważany za podgatunek gąsiorka (Lanius collurio).

Dzierzba brązowa
Lanius cristatus[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

dzierzby

Rodzaj

Lanius

Gatunek

dzierzba brązowa

Podgatunki
  • L. c. cristatus Linnaeus, 1758
  • L. c. confusus Stegmann, 1929
  • L. c. superciliosus Latham, 1801
  • L. c. lucionesis Linnaeus, 1766
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Przybliżony zasięg podgatunków dzierzby brązowej w sezonie lęgowym:

     L. c. cristatus

     L. c. confusus

     L. c. superciliosus

     L. c. lucionensis

oraz gąsiorka i dzierzby pustynnej

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Zamieszkuje w zależności od podgatunku[4][5][6]:

Morfologia edytuj

Wygląd
U samca grzbiet i wierzch głowy ciemnobrązowy, pierś blada. Na policzkach ciemna maska. U samic upierzenie mniej kontrastowe, maska na policzkach jaśniejsza.
Wymiary średnie
długość ciała 17–20 cm[5]
rozpiętość skrzydeł 27 cm
masa ciała: samce 27–34 g, samice 28–37 g[5]

Ekologia i zachowanie edytuj

Biotop
Głównie stepy ze skupiskami krzewów.
Pożywienie
Głównie owady (chrząszcze), ale nie stroni również od małych kręgowców – małych ptaków, gadów i ssaków. Często robi zapasy, nabijając zdobycz na ciernie lub ostre gałązki.

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzierzbę brązową za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy.

Przypisy edytuj

  1. Lanius cristatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Lanius cristatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. a b c d Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Laniidae Rafinesque, 1815 - dzierzby - Shrikes (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-22].
  4. Brown Shrike (Lanius cristatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (ang.).
  5. a b c Yosef, R. & International Shrike Working Group: Masked Shrike (Lanius nubicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2008. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-02)].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj