Dziesięcionogi
Dziesięcionogi (Decapoda) – rząd skorupiaków wyższych liczący ponad 6000 gatunków z nadrzędu raków właściwych (Eucarida) u których zwykle pierwsza para odnóży krocznych jest przekształcona w duże szczypce. Obejmuje kraby, homary, krewetki, raki oraz kilka mniej znanych rodzin.
Decapoda | |
Latreille, 1802 | |
Morski krab Corystes cassivelaunus. | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Nadrząd | |
Rząd |
dziesięcionogi |
Nazwa pochodzi od pięciu par odnóży krocznych (pereiopody), niekiedy przystosowanych do pływania (pleopody), znajdujących się na tułowiu (pierwsza para może być przekształcona w szczypce). Na przodzie tułowia znajdują się jeszcze trzy pary odnóży tzw. szczękonóża (maxillipedes), których zadaniem jest chwytanie pokarmu. Karapaks jest zrośnięty z segmentami tułowiowymi i podzielony bruzdami na mniejsze pola.
Klasyfikacja edytuj
Klasyfikacja zmieniała się wielokrotnie. Dawniej jako kryterium rozróżniające przyjmowano sposób życia i stosownie do tego wyróżniano Natantia (pływające) i Reptantia (kroczące).
Dzielą się na:
- długoodwłokowe (Macrura) – rak, krewetka, homar
- krótkoodwłokowe (Brachyura) – krab
- miękkoodwłokowe (Anomura) – pustelnik
Według De Grave’a (et al.) przyjęto następującą klasyfikację[1]
Rząd Decapoda Latreille, 1802
podrząd Dendrobranchiata Bate, 1888
- nadrodzina Penaeoidea Rafinesque, 1815
- nadrodzina Sergestoidea Dana, 1852
podrząd Pleocyemata Burkenroad, 1963
- infrarząd Stenopodidea Claus, 1872
- infrarząd Caridea Dana, 1852 — krewetka właściwa
- nadrodzina Pleopteryxoidea Schweigert & Garassino, 2006
- nadrodzina Procaridoidea Chace & Manning, 1972
- nadrodzina Galatheacaridoidea Vereshchaka, 1997
- nadrodzina Pasiphaeoidea Dana, 1852
- nadrodzina Oplophoroidea Dana, 1852
- nadrodzina Atyoidea de Haan, 1849
- nadrodzina Bresilioidea Calman, 1896
- nadrodzina Nematocarcinoidea Smith, 1884
- nadrodzina Psalidopodoidea Wood-Mason & Alcock, 1892
- nadrodzina Stylodactyloidea Bate, 1888
- nadrodzina Campylonotoidea Sollaud, 1913
- nadrodzina Palaemonoidea Rafinesque, 1815
- nadrodzina Alpheoidea Rafinesque, 1815
- nadrodzina Processoidea Ortmann, 1890
- nadrodzina Pandaloidea Haworth, 1825
- nadrodzina Physetocaridoidea Chace, 1940
- nadrodzina Crangonoidea Haworth, 1825
- infrarząd Eryonoidea de Haan, 1841
- infrarząd Astacidea Latreille, 1802
- nadrodzina Palaeopalaemonoidea Brooks, 1962
- nadrodzina Enoplometopoidea de Saint Laurent, 1988
- nadrodzina Nephropoidea Dana, 1852
- nadrodzina Astacoidea Latreille, 1802
- nadrodzina Parastacoidea Huxley, 1879
- infrarząd Glypheidea Winckler, 1882
- nadrodzina Glypheoidea Winkler, 1883
- nadrodzina Erymoidea Van Straelen, 1924
- infrarząd Axiidea de Saint Laurent, 1979
- infrarząd Gebiidea de Saint Laurent, 1979
- infrarząd Achelata Scholtz & Richter, 1995
- infrarząd Polychelida Scholtz & Richter, 1995
- infrarząd Anomura MacLeay, 1838
- nadrodzina Aegloidea Dana, 1852
- nadrodzina Galatheoidea Samouelle, 1819
- nadrodzina Hippoidea Latreille, 1825
- nadrodzina Kiwaoidea Macpherson, Jones & Segonzac, 2005
- nadrodzina Lithodoidea Samouelle, 1819
- nadrodzina Lomisoidea Bouvier, 1895
- nadrodzina Paguroidea Latreille, 1802
- infrarząd Brachyura Latreille, 1802
- sekcja Dromiacea de Haan, 1833
- nadrodzina Dakoticancroidea Rathbun, 1917
- nadrodzina Dromioidea de Haan, 1833
- nadrodzina Eocarcinoidea Withers, 1932
- nadrodzina Glaessneropsoidea Patrulius, 1959
- nadrodzina Homolodromioidea Alcock, 1900
- nadrodzina Homoloidea de Haan, 1839
- sekcja Raninoida De Haan, 1839
- sekcja Cyclodorippoida Ortmann, 1892
- sekcja Eubrachyura de Saint Laurent, 1980
- nadrodzina Aethroidea Dana, 1851
- nadrodzina Bellioidea Dana, 1852
- nadrodzina Bythograeoidea Williams, 1980
- nadrodzina Calappoidea Milne Edwards, 1837
- nadrodzina Cancroidea Latreille, 1802
- nadrodzina Carpilioidea Ortmann, 1893
- nadrodzina Cheiragonoidea Ortmann, 1893
- nadrodzina Componocancroidea Feldmann, Schweitzer & Green, 2008
- nadrodzina Corystoidea Samouelle, 1819
- nadrodzina Dairoidea Serène, 1965
- nadrodzina Dorippoidea MacLeay, 1838
- nadrodzina Eriphioidea MacLeay, 1838
- nadrodzina Gecarcinucoidea Rathbun, 1904
- nadrodzina Goneplacoidea MacLeay, 1838
- nadrodzina Hexapodoidea Miers, 1886
- nadrodzina Leucosioidea Samouelle, 1819
- nadrodzina Majoidea Samouelle, 1819
- nadrodzina Orithyioidea Dana, 1852
- nadrodzina Palicoidea Bouvier, 1898
- nadrodzina Parthenopoidea MacLeay, 1838
- nadrodzina Pilumnoidea Samouelle, 1819
- nadrodzina Portunoidea Rafinesque, 1815
- nadrodzina Potamoidea Ortmann, 1896
- nadrodzina Pseudothelphusoidea Ortmann, 1893
- nadrodzina Pseudozioidea Alcock, 1898
- nadrodzina Retroplumoidea Gill, 1894
- nadrodzina Trapezioidea Miers, 1886
- nadrodzina Trichodactyloidea H. Milne Edwards, 1853
- nadrodzina Xanthoidea MacLeay, 1838
- nadrodzina Cryptochiroidea Paulson, 1875
- nadrodzina Grapsoidea MacLeay, 1838
- nadrodzina Ocypodoidea Rafinesque, 1815
- nadrodzina Pinnotheroidea de Haan, 1833
- sekcja Dromiacea de Haan, 1833
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al.. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. „Raffles Bulletin of Zoology”. Suppl. 21, s. 1–109, 2009. (ang.).