Dzietrzychowo

wieś w województwie warmińsko-mazurskim

Dzietrzychowo (niem. Dietrichsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol.

Dzietrzychowo
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

bartoszycki

Gmina

Sępopol

Liczba ludności (2022)

347[2]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-210[3]

Tablice rejestracyjne

NBA

SIMC

0487350

Położenie na mapie gminy Sępopol
Mapa konturowa gminy Sępopol, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dzietrzychowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dzietrzychowo”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Dzietrzychowo”
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego
Mapa konturowa powiatu bartoszyckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dzietrzychowo”
Ziemia54°18′14″N 21°07′26″E/54,303889 21,123889[1]

W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dzietrzychowo, po jej zniesieniu w gromadzie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Przez wieś przepływa struga Mamlak. Nazwa wsi pochodzi od Dytryka Skomanda, potomka wodza Jaćwingów, który otrzymał starą wieś pruską w 1366 r. od wielkiego mistrza Winrycha von Kniprode.

Historia edytuj

W 1366 roku wieś była majątkiem szlacheckim. W XVI wieku wybudowano tu kościół, a przy kościele powstała szkoła parafialna. W czasach reformacji kościół był w posiadaniu ewangelików. W 1737 szkoła przeszła pod nadzór państwowy. Na początku XIX Dzietrzychowo było wsią królewską i została uwłaszczona. W 1935 r. w szkole pracował jeden nauczyciel oraz uczyło się 53 uczniów. W 1939 r. we wsi było 280 mieszkańców. Pod koniec drugiej wojny światowej kościół spłonął. Dopiero w latach 1973–76 został odbudowany i przywrócony katolikom (filia parafii we Lwowcu). W 1954 r. Dzietrzychowo zostało siedzibą gromady i Gromadzkiej Rady Narodowej. Nowy budynek szkolny wybudowano w latach 60. XX wieku. W 1978 r. we wsi było 16 indywidualnych gospodarstw rolnych, gospodarujących na łącznej powierzchni 115 ha. W tym czasie we wsi funkcjonowała ośmioklasowa szkoła podstawowa, boisko sportowe, klub, biblioteka, sala kinowa na 60 miejsc, urząd pocztowy, leśnictwo, sklep wielobranżowy. W 1983 r. we wsi było 26 domów w zwartej zabudowie oraz 430 mieszkańców.

Zabytki edytuj

Miejscowy kościół pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych pochodzi z XIV wieku (wzmiankowany w dokumentach w 1398 r.), górna drewniana część wieży z 1793. Zachowały się gotyckie malowidła ścienne z postaciami świętych z 2 ćwierci XV wieku., natomiast barokowe wyposażenie wnętrza uległo zniszczeniu po II wojnie światowej, gdy kościół był pozbawiony opieki.

Jest to mała budowla salowa z zakrystią od północnej strony, ściana północna bez okien, ściana wschodnia z bardzo ładnym szczytem schodkowym, zapewne o sto lat późniejsza. Wieża w dolnej części murowana, górna drewniana. Interesujące są polichromie wnętrza kościoła z drugiej ćwierci XV: fryz z wici palmetowej, Hortus conclusus, fragment Sądu Ostatecznego, postacie Apostołów. Gotyckie sakrarium znajduje się w ścianie wschodniej, jest zabezpieczone kutą kratą. Manierystyczna ambona pochodzi z początku XVII w, polichromowana. Dzwon z giserni Marcina (Mertensa) Kaysera w Gdańsku z roku 1549 r.

Bibliografia edytuj

  • Rzempołuch A., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn 1993.
  • Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
  • Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom II, Mieczysław Wieliczko, Bronisław Magdziarz (red.), Janina Bosko, Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999, ISBN 83-912605-0-X, OCLC 831022246.

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 28937
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  3. Kod pocztowy Dzietrzychowo •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-11-19].

Linki zewnętrzne edytuj