Edward Okuń
Edward Franciszek Mateusz Okuń (ur. 21 września 1872 w Wólce Zerzeńskiej koło Warszawy, zm. 17 stycznia 1945 w Skierniewicach[1]) – polski malarz i ilustrator tworzący w stylu secesji, wolnomularz[2].
 Autoportret, 1911 | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 września 1872 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie szlacheckiej herbu Belina. Jako dziecko osierocony przez ojca i matkę, wychowywał się u dziadków ze strony matki. Odziedziczywszy duży majątek, wcześnie zaczął pobierać lekcje rysunku u znakomitych malarzy. W 1890-1891 studiował w Warszawie w Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona, w latach 1891-1893 pod kierunkiem Izydora Jabłońskiego i Jana Matejki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Naukę kontynuował w Monachium i Paryżu. W 1897 podjął studia w szkole Simona Hollósy'ego, przebywał też na Węgrzech, gdzie Hollósy założył kolonię artystyczną. Od 1898 przez 20 lat mieszkał w Rzymie, podróżował też do Sorrento, Amalfi, Capri, zwiedzał Wenecję, Padwę, Rawennę, Florencję i Sienę. Uczestniczył w życiu polskiej kolonii artystycznej w Rzymie oraz był współzałożycielem loży wolnomularskiej „Polonia”.
Do Polski powrócił w 1921 i osiadł w Warszawie. Od 1925 był profesorem w Szkole Sztuk Pięknych im. W. Gersona w Warszawie, w latach 1933-1934 – jej dyrektorem. Był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Wraz z przyjaciółmi założył lożę masońską „Kopernik”. Był wiceprezesem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Podczas dorocznego otwarcia Salonu Zachęty był świadkiem zamachu malarza Eligiusza Niewiadomskiego na prezydenta Gabriela Narutowicza i wraz z jednym z adiutantów prezydenta pochwycił sprawcę[3].
Podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie. Po powstaniu warszawskim przeniósł się do Skierniewic, gdzie zginął w styczniu 1945 od przypadkowej kuli na ulicy[4]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera A-5-26/27)[5].
Malował pejzaże i portrety, projektował okładki, winiety, inicjały i ilustrował czasopisma, m.in. „Chimerę” i niemieckie „Jugend”.
W jego malarstwie często powtarzał się motyw kobiety z długimi, falistymi włosami miedzianej barwy, w renesansowych sukniach, przedstawianej pośród wiosennego krajobrazu. Do takich obrazów pozowała mu żona.
Wykonał polichromię frontowej ściany własnej kamienicy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie.
-
Śmierć Paganiniego, 1898. Muzeum Narodowe w Lublinie -
Widok z okna, 1905 -
Legenda, 1910 -
Zwycięzca, 1910, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Poznaniu -
Autoportret z Sycylijką (Granaty), 1913 -
Musica Sacra, 1915 -
Motyle nocne, ok. 1920
Przypisy edytuj
- ↑ Ludwik Hass, Wolnomularze polscy w kraju i na świecie 1821–1999. Słownik biograficzny, Warszawa 1999, s. 349–350.
- ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 232.
- ↑ Marek Ruszczyc: Strzały w 'Zachęcie' (Gabriel Narutowicz). Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1987, s. 165. ISBN 83-216-0619-9.
- ↑ Małgorzata Biernacka: Literatura. Symbol. Natura. Twórczość Edwarda Okunia wobec Młodej Polski i symbolizmu europejskiego. Warszawa: Wydawnictwo IS PAN, 2004. ISBN 83-89101-17-3.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: EDWARD OKUŃ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].
Bibliografia edytuj
- M. Biernacka, Okuń Edward Franciszek Mateusz, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 6, red. K. Mikocka-Rachubowa, M.Biernacka, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1998.
- M. Biernacka, Literatura – symbol – natura. Twórczość Edwarda Okunia wobec Młodej Polski i symbolizmu europejskiego, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2004.
- M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
Linki zewnętrzne edytuj
- Edward Okuń - rycerz, który urodził się za późno. Biografia na portalu NiezlaSztuka.net
- Wirtualne muzeum secesji – Okuń
- Edward Okuń, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22].
- Twórczość Edwarda Okunia