Efekt zgodności wielkości
Efekt zgodności wielkości (lub efekt interferencji liczbowo-wielkościowej[1]) – szczególny rodzaj efektu Stroopa.
Zadanie Stroopa potwierdzające istnienie efektu zgodności wielkości polega na porównywaniu ze sobą liczb jednocyfrowych różniących się jednocześnie wielkością fizyczną pisma oraz ich wielkością numeryczną[2][3]. Istnieją dwa odwrotne do siebie zadania Stroopa. Jedno zadanie polega na podaniu przez badanego, która z dwóch liczb jest większa numerycznie[2]. Jednak w zadaniu odwrotnym (polegającym na podaniu, która z dwóch liczb jest większa fizycznie) również występuje efekt Stroopa[2].
Gdy dwie liczby mają wielkości fizyczne zgodne z numerycznymi (np. 3 6) lub wielkość fizyczna pozostaje neutralna (np. 3 6), to łatwiejsze jest określenie, która z liczb jest większa/mniejsza numerycznie, niż gdy wielkość fizyczna nie jest zgodna z wielkością numeryczną (np. 3 6)[2]. (Uwaga: Wielkości fizyczne liczb nie są widoczne w wersji mobilnej)
Podobnie, gdy badany ma określić która z liczb jest fizycznie większa – również trudniejsze jest to, gdy wielkość fizyczna nie jest zgodna z wielkością numeryczną[2]. W badaniach na osobach dorosłych wykazano, że czasy reakcji w warunkach niezgodności są istotnie dłuższe niż w warunkach zgodności[4] oraz w przypadku niezgodności wielkości, pojawia się także więcej błędnych odpowiedzi[3]. Istnienie tej interferencji dowodzi, że ludzki mózg automatycznie aktywizuje postrzeganie wielkości liczbowej, nawet gdy nie jest ona istotna dla wykonywanego zadania[2][4]. Pomimo że semantyka liczb nie jest w ogóle istotna dla tego zadania, a wręcz utrudnia jego wykonanie, to jednak jest uruchamiana automatycznie[4]. Uruchomienie to dzieje się na tyle szybko, że utrudnia nawet tak proste rozróżnienie wielkości fizycznej obiektów[4].
Efekt zgodności wielkości występuje u osób dorosłych, a u dzieci pojawia się dopiero po rozpoczęciu edukacji szkolnej (według różnych badań ma to miejsce około klasy II-V szkoły podstawowej)[4]. W licznych niezależnych badaniach wykazano, że u uczniów klasy I szkoły podstawowej efekt ten nie występuje[4].
W badaniach nad efektem zgodności wielkości ujawnia się także efekt odległości – szybciej wybiera się liczbę wizualnie większą, gdy wartości tych liczb są od siebie znacznie oddalone (np. 3 8), niż gdy są blisko siebie (np. 3 4)[4].
Badania wykazują, że liczba popełnianych błędów spowodowanych efektem Stroopa jest wyższa u dzieci cierpiących na ADHD[5].
Przypisy edytuj
- ↑ K. Landerl, L. Kaufmann, Dyskalkulia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2015, ISBN 978-83-7744-098-8, s. 39
- ↑ a b c d e f K. Landerl, L. Kaufmann, Dyskalkulia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2015, ISBN 978-83-7744-098-8, s. 236
- ↑ a b K. Landerl, L. Kaufmann, Dyskalkulia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2015, ISBN 978-83-7744-098-8, s. 38
- ↑ a b c d e f g K. Landerl, L. Kaufmann, Dyskalkulia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2015, ISBN 978-83-7744-098-8, s. 70
- ↑ K. Landerl, L. Kaufmann, Dyskalkulia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2015, ISBN 978-83-7744-098-8, s. 142