Ekspektatywa (śrdw. łac. exspectativa, expectativa z łac. expectare „wypatrywać; oczekiwać”)[1] „oczekiwanie prawne” (wierzytelność przyszła) – sytuacja, w której niektóre wymogi prawne dotyczące powstania wierzytelności lub innego prawa podmiotowego zostały częściowo spełnione. Warunkami tymi mogą być m.in.:

O ekspektatywie odrębnej własności lokalu wspomina ustawodawca w art. 19 ust. 1 Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych[2]. Ekspektatywa odrębnej własności lokalu jest roszczeniem o ustanowienie przez spółdzielnię odrębnej własności lokalu na rzecz osoby, z którą spółdzielnia zawarła umowę o budowę lokalu (o której mowa w art. 18 ust. 1 Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych). Roszczenie to powstaje z chwilą zawarcia umowy o budowę lokalu. Ekspektatywa odrębnej własności lokalu podlega też egzekucji, a zatem może w drodze egzekucji przejść na inne osoby[3]. Istnieje możliwość scedowania ekspektatywy wierzytelności na inne podmioty (umowa przyrzeczona zbywalna).

W języku staropolskim „ekspektatywa” znaczy tyle, co „nadzieja”, „widok na przyszłość”. Tak nazywano też pismo królewskie przyrzekające nadanie godności lub stanowisk w razie wakatu[4]. Prawo od 1717 roku zabraniało wydawania takich pism[5][6].

Przypisy edytuj

  1. Słownik Wyrazów Obcych: ekspektatywa.
  2. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 558).
  3. Bończyk Kucharczyk Ewa, Spółdzielnie mieszkaniowe, Komentarz, Oficyna, 2008.
  4. Encyklopedia staropolska: Ekspektatywy.
  5. Volumina Legum, t. 1, s. 40 (1433), t. 2, s. 7 (1550), t. 6, s. 34 (1699) i s. 118 (1717).
  6. W zakresie rozdawnictwa wakansów krępowały króla pewne zasady odnoszące się zarówno do czasu obsadzenia stanowisk i nadawania królewszczyzn, jak i zakazu kumulowania paru urzędów przez jedną osobę. Od czasu elekcji Władysława IV obowiązywał króla sześciotygodniowy termin (licząc od chwili powzięcia wiadomości o wakansie) nominacji na nie obsadzone stanowisko lub przyznania królewszczyzny. Nie dotyczyło to jedynie stanowisk pieczętarzy (kanclerzy) obsadzanych od 1506 r. tylko w trakcie sejmu. (...) Naciski na króla, starania, podejmowane jeszcze zanim potwierdziła się wiadomość o śmierci danego urzędnika czy posesora królewszczyzny, prowadziły niekiedy do pomyłkowego wydawania przywilejów na wakanse rzekome. Stanisławowi Dunin Borkowskiemu, kasztelanowi połanieckiemu, w 1680 r. (lub nieco później – w dokumencie wpisano rok 168, pozostawiając „okienko” na wpisanie ostatniej cyfry) wystawiono uwierzytelnioną podpisem królewskim i odciskiem pieczęci wielkiej koronnej nominację na kasztelana lubelskiego, jakoby po śmierci Feliksa Parysa. Dyplom nominacyjny powstał prawdopodobnie podczas choroby Parysa. Ten jednak wyzdrowiał, a umrzeć miał dopiero w 1695 r. Stefan Ciara, Senatorowie i dygnitarze koronni w drugiej połowie XVII wieku, Wrocław – Warszawa – Kraków 1990, s.13n.