Elżbieta Stefanówna
Elżbieta Stefanówna (ur. 1353, zm. przed 6 kwietnia 1380) księżniczka sławońska, tytularna cesarzowa Konstantynopola w latach 1370-1373 jako żona Filipa II, jedyna córka Stefana Andegaweńskiego i Małgorzaty Bawarskiej.
| |
| Cesarzowa Konstantynopola | |
| Okres |
od 1370 |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka |
Maria Neapolitańska |
| Następczyni |
Agnieszka z Durazzo |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
przed 6 kwietnia 1380 |
| Przyczyna śmierci |
nieznana |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci |
Filip (ur. i zm. 1371) |
Rodzina i pochodzenie edytuj
Urodziła się w 1353 r. jako pierwsze dziecko Stefana, królewicza węgierskiego i księcia Sławonii, Dalmacji i Chorwacji oraz Małgorzaty Bawarskiej, cesarzówny rzymsko-niemieckiej[1]. Ze strony ojca jej dziadkami byli Karol Robert, król Węgier i Elżbieta Łokietkówna, królewna polska, natomiast ze strony matki byli to Ludwik IV, cesarz rzymski[2] i Małgorzata II, hrabina Flandrii i Hainaut[3]. Miała młodszego brata Jana[4].
9 sierpnia 1354 r. zmarł ojciec Elżbiety[5]. Wdowa po nim półtora roku później opuściła Węgry pozostawiając Elżbietę i Jana w Budzie[6].
W 1360 r. po śmierci brata Elżbieta została uznana za dziedziczkę tronu Węgier i Polski, gdyż jej stryj Ludwik Wielki (król Węgier i następca króla Polski Kazimierza Wielkiego) nie miał potomstwa[7].
Plany małżeńskie edytuj
W 1356 r. została zaręczona z Jodokiem Luksemburczykiem, bratankiem i potencjalnym następcą cesarza Karola IV[8]. 2 lutego 1361 r. w Wyszehradzie po uzyskaniu dyspensy papieskiej układ małżeński został potwierdzony[8]. Zaręczyny jednak wkrótce zerwano wskutek pogorszenia się relacji króla Ludwika z cesarzem[8]. Dodatkowo Karolowi urodził się syn Wacław, więc Jodok przestał być dziedzicem cesarskiej korony[8].
Elżbieta po śmierci ojca i brata jako jedyna spadkobierczyni węgierskich Andegawenów stanowiła atrakcyjną kandydatkę na żonę[8]. W 1362 r. Andegawenowie i Habsburgowie zawarli umowę o wzajemnym dziedziczeniu i potencjalnym połączeniu Węgier z Austrią[7]. Zwieńczeniem układu były zaręczyny Elżbiety z bratem księcia Austrii 12-letnim Albrechtem Habsburgiem[7]. Perspektywa połączenia się obu rodów zaniepokoiła cesarza Karola, który wpłynął na papieża, aby nie udzielił narzeczonym wymaganej dyspensy[9]. Papież Urban V 2 lipca 1365 r. poinformował księcia Rudolfa IV, że nie wyraża zgody na związek jego brata z księżniczką Elżbietą[10]. Podobne listy zostały wysłane do króla Ludwika i jego matki[10].
Z uwagi na swoją odmowę dla małżeństwa pomiędzy Elżbietą a Albrechtem Habsburgiem papież zaproponował związek księżniczki z księciem Burgundii Filipem, bratem króla Francji Karola V, jednak król Ludwik nie był zainteresowany tą ofertą[11].
W listopadzie 1365 r. cesarz Karol przebywał z wizytą w Budzie[11]. Jednym z tematów rozmów pomiędzy władcami był mariaż luksembursko-andegaweński[11]. Pod koniec 1365 r. król Ludwik upoważnił księcia Władysława Opolczyka do przeprowadzenia negocjacji w sprawie układu małżeńskiego pomiędzy Elżbietą a jedynym synem Karola IV[12]. 23 lutego 1366 r. papież udzielił dyspensy[13][12]. 26 marca 1366 r. oficjalnie zaręczono Elżbietę z 5-letnim cesarzewiczem Wacławem, jednak trzy lata później wskutek starań Elżbiety Łokietkówny zrezygnowano z tych planów[14].
Ślub z Filipem II edytuj
W 1370 r. Elżbieta wyszła za mąż za tytularnego cesarza Konstantynopola Filipa II, wdowca po Marii Neapolitańskiej (siostrze królowej Neapolu Joanny I)[8]. Filip również pochodził z dynastii Andegawenów, był najmłodszym synem Filipa I, księcia Tarentu i Katarzyny II Walezjuszki, cesarzowej Konstantynopola[8]. Z tego małżeństwa pochodził syn Filip, lecz zmarł we wczesnym dzieciństwie. Elżbieta owdowiała 25 listopada 1373 r.[8]
Śmierć edytuj
Po śmierci męża powróciła na dwór królewski do Budy[8]. Nie jest znana data jej śmierci, jednak stało się to przed 6 kwietnia 1380 r., gdyż w testamencie swojej babki została określona jako zmarła[8]. Trony Węgier i Polski przypadły jej kuzynkom Marii i Jadwidze.
Przypisy edytuj
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 62, 91, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 61, 62, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ Robert Lee Wolff: A History of the Crusades. T. II: The Later Crusades, 1189-1311. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2017, s. 820, 834.
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 90–91, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 62, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 62–63, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ a b c Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 94, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ a b c d e f g h i j Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 103,104, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 95, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ a b Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 97, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ a b c Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 98,99, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ a b Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 100, ISBN 978-83-61033-83-7.
- ↑ Dyspensa była konieczna, ponieważ Wacław był prawnukiem Kunegundy Łokietkówny, siostry Elżbiety Łokietkówny - babki księżniczki Elżbiety. Natomiast według jednej z teorii (popieranej przez Stanisława Srokę w publikacji z 2015 r. oraz niektórych historyków) Wacław mógł być prawnukiem samej Elżbiety Łokietkówny i Karola Roberta (poprzez ich córkę Katarzynę, szerzej nieznaną historykom matkę Anny Świdnickiej)
- ↑ Stanisław Sroka, Genealogia Andegawenów węgierskich, 2015, s. 101, 104, ISBN 978-83-61033-83-7.