Elise Richter
Elise Richter (ur. 2 marca 1865 w Wiedniu, Austro-Węgry, zm. 21 lipca 1943 w Getcie Theresienstadt, Protektorat Czech i Moraw) – austriacka filolog romański. Pierwsza kobieta, która uzyskała habilitację na Uniwersytecie Wiedeńskim.
.png)
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
21 lipca 1943 |
| doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny nauk humanistycznych | |
| Specjalność: romanistyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1901 – romanistyka |
| Habilitacja |
1905 – romanistyka |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1907–1942 |
Życiorys edytuj
Urodziła się w Wiedniu jako córka Maximiliana Richtera, głównego lekarza Südbahngesellschaft, i Emilie Lackenbacher. Dorastała w mieszczańskiej rodzinie zasymilowanych Żydów. Jej starsza siostra Helene była tłumaczką i filologiem angielskim. W wieku 20 lat rozpoznano u niej reumatyzm, którego już nie udało się wyleczyć.
Pobierała nauki prywatne. Od 1891 mogła uczęszczać na niektóre wykłady Uniwersytetu Wiedeńskiego jak wolny słuchacz. Gdy w 1896 zezwolono kobietom na przystąpienie do egzaminu dojrzałości w wieku 31 lat zdała w Akademisches Gymnasium maturę eksternistycznie jako pierwsza kobieta[1]. Rok później gdy dopuszczono kobiety do studiowania zapisała się na romanistykę, którą ukończyła w 1901 jako pierwsza kobieta[1]. Również jako pierwsza habilitowała się w 1905. W 1907 została docentem[2]. W 1921, również jako pierwsza kobieta w Austrii i Niemczech, została profesorem nadzwyczajnym[1]. Była kierownikiem Instytutu Fonetyki. Badała fizjologiczne i psychologiczne podstawy mowy.
Była również aktywna politycznie. Współtworzyła Verband der Akademikerinnen Österreichs – Związek Kobiet Uczonych, którego była przewodniczącą od 1920. W 1927 nawoływała do stworzenia partii kobiet, ale nie uważała się za feministkę[3]. Po Anschlussie Austrii i wprowadzeniu rasowych Ustaw norymberskich jako Żydówkę usunięto ją z nauczania na Uniwersytecie. Nie mogła również korzystać z jego zasobów.
W 1942 Elisa i jej siostra Helene zostały deportowane do getta Theresienstadt utworzonego przez Niemców w Protektoracie Czech i Moraw. Zmarła w obozie 21 czerwca 1943[4] na zapalenie płuc[5].
Biblioteka edytuj
Po zwolnieniu z Uniwersytetu Wiedeńskiego siostry Richter zostały zmuszone przez brak środków do życia do sprzedaży swojej biblioteki. W 1942 biblioteka sióstr Richter obejmująca ok. 3000 tomów została przeniesiona na Uniwersytet w Kolonii. Po przekształceniu biblioteki w archiwum dzieła zostały odkryte i są od 2005 restaurowane i publikowane[6][7].
Upamiętnienie edytuj
Od lata 2016 siedem kobiet naukowców, w tym Elise Richter, zostanie upamiętnionych rzeźbami na terenie Uniwersytetu Wiedeńskiego w ramach projektu obchodów 650-lecia uczelni[8]. Związek Romanistów Niemieckich od 1999 przyznaje nagrodę imienia Elisy Richter w wysokości 1500 euro dla najlepszych prac doktorskich i habilitacyjnych z dziedziny romanistyki.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Richter, Elise 1865 – 1943. Ariadne – Austriacka Biblioteka Narodowa. [dostęp 2016-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-29)]. (niem.).
- ↑ Der erste weibliche Privatdozent im Österreich, Fräulein Dr. Elise Richter – Wiener Bilder. Österreichische Nationalbibliothek, 1907-09-18. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).
- ↑ Petra Stuiber: Elise Richter: "Mein zweites Leben soll nicht gemordet werden". derStandart.at, 2015-06-12. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).
- ↑ Dr. Elise Richter. holocaust.cz. [dostęp 2016-05-03]. (cz.).
- ↑ Richter Elise: Todesfallanzeige, Ghetto Theresienstadt (Świadectwo zgonu). Ghetto Theresienstadt, 1943-06-21. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).
- ↑ Wiedergutmachung durch Erinnerung, Opfer und Nutznießer: Die Rekonstruktion der Richter-Bibliothek in der Universitäts- und Stadtbibliothek Köln. Mit Uns. (Mitarbeiterzeitschrift Uni-Köln), 2009-09. s. 22-25. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).
- ↑ Die Virtuelle Bibliothek Elise und Helene Richter. Universitäts- und Stadtbibliothek Köln. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).
- ↑ Sieben Frauendenkmäler für Uni Wien. ORF, 2015-10-28. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).