Wikipedia

Emir Kusturica

reżyser serbski

Emir Kusturica, serb. Емир Кустурица (ur. 24 listopada 1954 w Sarajewie) – jugosłowiański i serbski reżyser filmowy, scenarzysta, muzyk, także aktor. Dwukrotnie nagrodzony Złotą Palmą na 38. i 48. MFF w Cannes (1985, 1995).

Emir Kusturica
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 listopada 1954
Sarajewo

Zawód

reżyser, scenarzysta

Lata aktywności

od 1978

Odznaczenia
Order Sretenjski Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Gwiazdy Włoch Medal Za Zasługi I stopnia (Czechy) Order Flagi Republiki Serbskiej Order Przyjaźni
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Życiorys edytuj

Osobny artykuł: Serbowie z Bośni i Hercegowiny.

Jeden z najbardziej utalentowanych i oryginalnych europejskich twórców filmowych dwóch ostatnich dekad XX wieku. Reżyserię studiował na praskiej uczelni filmowej FAMU. Z tego okresu pochodzi jego studenckie dzieło – Guernica. Już jeden z pierwszych filmów, nakręconych po powrocie do ojczyzny, oparty na noweli Ivo Andricia Bar Titanic, zyskał uznanie krajowej krytyki.

Międzynarodową sensację wywołał nakręcony w 1985 Ojciec w podróży służbowej. Nostalgiczna opowieść o dojrzewaniu w Jugosławii lat pięćdziesiątych XX w. zdobyła Złotą Palmę na 38. MFF w Cannes. Film był także nominowany do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

Klasę reżysera potwierdził Czas Cyganów, film którego akcja rozgrywa się w środowisku bałkańskich Romów. Był to pierwszy film Kusturicy, do którego muzykę skomponował Goran Bregović; współpraca artystów urwie się dopiero po filmie Underground.

Kolejny film Kusturicy, Arizona Dream, jest jego pierwszym filmem anglojęzycznym. W tej tragikomicznej baśni o poszukiwaniu szczęścia i spełnianiu marzeń w rolach głównych wystąpili Faye Dunaway i Johnny Depp.

W 1995 powstaje najgłośniejszy i wzbudzający największe kontrowersje film Kusturicy – Underground, niemal trzygodzinny fresk będący gorzkim rozliczeniem reżysera z Jugosławią i jej historią. Film rozpoczyna się podczas niemieckiej okupacji, ostatnie jego sceny rozgrywają się w czasie wojny w Bośni. Underground został uhonorowany Złotą Palmą na 48. MFF w Cannes.

Kusturica jest także muzykiem; gra na gitarze w zespole No Smoking Orchestra.

Emir Kusturica pochodzi z rodziny muzułmańskiej, ale w roku 2005 przyjął chrzest w obrządku prawosławnym, przybierając imię Nemanja Kusturica. Uroczystość odbyła się w Monastyrze Savina w miejscowości Herceg Novi w Czarnogórze.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 46. MFF w Cannes (1993). Przewodniczył obradom jury na 56. MFF w Wenecji (1999) oraz na 58. MFF w Cannes (2005). Był również przewodniczącym jury sekcji „Cinéfondation” na 56. MFF w Cannes (2003) oraz sekcji „Un Certain Regard” na 64. MFF w Cannes (2011).

Odznaczenia edytuj

Kontrowersje edytuj

Kusturica wielokrotnie publicznie deklarował się jako zwolennik Władimira Putina[7][8], był gościem podczas jego zaprzysiężenia na prezydenta w 2012 roku[9]. W 2016 roku został odznaczony przez rosyjskiego przywódcę Orderem Przyjaźni[10].

Poparł rosyjską aneksję Krymu (2014)[11] oraz agresję na Ukrainę (2022), o której wywołanie obwinił dążące do zniszczenia Rosji kraje zachodnie[12][13].

Literatura edytuj

Gdzie ja jestem w tej historii? edytuj

Autobiografia Kusturicy, zatytułowana Gdzie ja jestem w tej historii?, została wydana w Belgradzie w październiku 2010 roku przez wydawnictwo Novosti AD(inne języki). Początkowo wydana została w nakładzie 20 000 egzemplarzy wyłącznie na rynek Serbii, Czarnogóry i Bośni i Hercegowiny, w ciągu kolejnych kilku miesięcy doczekała się jeszcze trzech wydań. W roku 2013 łączna liczba sprzedanych egzemplarzy przekroczyła 114 000[14].

Książka została przetłumaczona i wydana w kilku krajach europejskich:

  • Włochy: Dove sono in questa storia – 2011
  • Francja: Où suis-je dans cette histoire? – 2011
  • Niemcy: Der Tod ist ein unbestätigtes Gerücht – 2011
  • Bułgaria: Cмъpттa e нeпoтвъpдeн слух – 2012
  • Grecja: Κι εγώ πού είμαι σ' αυτή την ιστορία – 2012
  • Rumunia: Unde sunt eu în toată povestea asta – 2012
  • Węgry: Hogy jövök én a képbe? – 2012
  • Hiszpania: ¿Dónde estoy en esta historia? – 2012

W Polsce książka wydana została w roku 2014 pod tytułem Gdzie ja jestem w tej historii? przez wydawnictwo Claroscuro[15].

Sto jada edytuj

Druga książka Kusturicy, powieść Sto jada została wydana w Serbii w 2013 roku przez wydawnictwo Novosti AD. W 2015 roku zostało wydane francuskie tłumaczenie książki, zatytułowane Étranger dans le mariage[16].

Filmografia edytuj

Reżyser edytuj

Nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Emir Kusturica named Chevalier of the Légion d’honneur. festival-cannes.com, 2011-05-14. [dostęp 2024-01-27]. (ang.).
  2. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 26.10.2016 г. № 571 О награждении государственными наградами Российской Федерации. kremlin.ru. [dostęp 2024-01-27]. (ros.).
  3. ↑ Onorificenza di “Commendatore dell’Ordine della Stella d’Italia” al regista Emir Kusturica. ambbelgrado.esteri.it, 2017-02-24. [dostęp 2024-01-27]. (wł.).
  4. ↑ Највиша признања за Николића, Павића и Кустурицу. glassrpske.com, 2018-01-09. [dostęp 2024-01-27]. (serb.).
  5. ↑ Zeman vyznamená filmaře Kusturicu medailí Za zásluhy. novinky.cz, 2019-09-11. [dostęp 2024-01-27]. (cz.).
  6. ↑ Kusturica: Orden stvaranja srpske države - najvažniji. atvbl.rs, 2021-02-15. [dostęp 2024-01-27]. (serb.).
  7. ↑ Kusturica: If I were Russian, I would vote for Putin. vijesti.me, 2012-02-22. [dostęp 2024-01-26]. (ang.).
  8. ↑ Wszystkie wolty Kusturicy. Jak ulubieniec Cannes stał się propagandystą Putina?. wyborcza.pl, 2022-03-19. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
  9. ↑ Serbian film director takes front row at Putin inauguration. b92.net, 2012-08-05. [dostęp 2024-01-26]. (ang.).
  10. ↑ Putin awards Emir Kusturica with Order of Friendship. tass.com, 2016-10-27. [dostęp 2024-01-26]. (ang.).
  11. ↑ Kusturica arrives in Crimea in violation of Ukrainian laws, calls it Russia. unian.info, 2017-03-27. [dostęp 2024-01-26]. (ang.).
  12. ↑ Emir Kusturica nowym Gérardem Depardieu? Znany reżyser zszokował słowami o Ukrainie. natemat.pl, 2022-04-09. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
  13. ↑ Kuriozalny wywiad Emira Kusturicy. "Rosja chciała zakończyć tragedię". kultura.onet.pl, 2022-05-18. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
  14. ↑ Smrt je neprovjerena glasina [kustu.com] [online], kustu.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  15. ↑ Gdzie ja jestem w tej historii? [online], www.claroscuro.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  16. ↑ Hundred of troubles [kustu.com] [online], kustu.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Emir_Kusturica&oldid=72693927”