Enterprise (komputer)
Enterprise – komputer domowy oparty na procesorze Zilog Z80, oferowany od 1985 roku w dwóch wariantach: Enterprise 64 z 64 KB pamięci RAM i Enterprise 128 ze 128 KB.
.jpg)
| |
| Typ | |
|---|---|
| Premiera |
1985 |
| Procesor |
Zilog Z80A @ 4 MHz |
| Pamięć operacyjna |
64 KB/128 KB |
| System operacyjny |
EXOS BASIC |
Hardware edytuj
Procesor, pamięć i chip ASIC edytuj
Komputer posiada procesor Z80 taktowany zegarem 4 MHz[1], 64 KB lub 128 KB RAM i 32 KB ROM zawierający system operacyjny EXOS i edytor tekstu. BASIC był oferowany w module ROM 16 KB.
Pamięć można było rozszerzyć do 4 MB używając przełączalnych banków. 64 KB przestrzeń adresową procesora Z80 podzielono na cztery (z 256 maksymalnie dostępnych) sekcje po 16 KB. ROM systemu odwzorowano na najniższych dwóch stronach, kolejne cztery strony zarezerwowano na cartridge ROM (max 64 KB).
Dwa układy ASIC (ULA) pracowały poza głównym procesorem. Nazwano je "Nick" i "Dave", od imion projektantów (Nick Toop, pracował wcześniej w Acorn Atom, i Dave Woodfield). Nick obsługiwał grafikę, Dave dźwięk i stronicowanie pamięci.
Klawiatura i obudowa edytuj
Oryginalna obudowa zawierała pełnowymiarową klawiaturę z programowalnymi klawiszami funkcyjnymi oraz joystick[2]. Klawiatura jest niskoprofilowa i ergonomiczna, ze standardowym układem klawiszy. Zbudowana jest z gumowej membrany, na której umieszczone są klawisze. Joystick zastępował klawisze kursora i umożliwiał jego przemieszczanie nawet po ukosie.
Grafika edytuj
Enterprise posiada 5 trybów graficznych: 40- i 80-kolumnowe tryby tekstowe, graficzne Lo-Res i Hi-Res (grafika rastrowa) oraz grafiki "atrybutowej". Obraz może być wyświetlany z przeplotem lub bez. Najwyższa rozdzielczość: 640×512 pikseli z przeplotem lub 640×256 bez przeplotu, lecz w tych trybach można używać tylko 2 kolorów, maksymalnie 256 kolorów można uzyskać przy rozdzielczości nie większej niż 80×256. Tryb grafiki "atrybutowej" daje rozdzielczość 320×256 pikseli przy jednoczesnym użyciu 16 kolorów z palety 256.
Komputer umożliwia wyświetlanie wielu stron jednocześnie, nawet w różnych trybach graficznych, co dawało zwiększenie ilości kolorów wyświetlanych na ekranie. Wysokość strony może być większa niż ekran lub wyświetlane okno. Każda strona jest podłączona z kanałem systemu operacyjnego EXOS, dzięki czemu możliwe jest tworzenie obrazu w obszarach nie wyświetlanych na ekranie.
Dźwięk edytuj
Dźwięk jest obsługiwany przez drugi układ ASIC – Dave. Dostępne są 3 kanały plus kanał szumów, stereo. Dźwięk z każdego kanału może być swobodnie umieszczany w bazie stereo (lewo-prawo). Dostępne są filtry: distortion, górno-, dolnoprzepustowy oraz modulacji pierścieniowej (ring modulation) i rozbudowany generator obwiedni dźwięku.
Interfejsy edytuj
Bogaty zestaw złącz: wyjście RGB, port szeregowy RS-232/RS-423, równoległy (drukarkowy) Centronics, 2 porty joysticków, 2 do magnetofonu, slot ROM cartridge i port rozszerzeń. Jednak, w ramach oszczędności, wiele portów nie posiada typowych gniazd, a jedynie proste złącza krawędziowe płytki drukowanej.
BASIC ROM mógł być zastąpiony przez ROM z emulatorem ZX Spectrum, co, teoretycznie, umożliwiało uruchamianie tysięcy programów stworzonych na niego. Później była oferowana zewnętrzna stacja dyskietek.
Software edytuj
System ROM edytuj
System operacyjny EXOS (Enterprise Expandable Operating System) zawarty w ROM jest oparty na kanałach obsługujących wszystkie urządzenia wejścia-wyjścia, co umożliwia programom obsługiwanie każdego urządzenia w ten sam sposób[3].
W pamięci ROM zawarty jest również pełnoekranowy edytor tekstu.
IS-Basic edytuj
Wyjątkowo, jak na komputer 8-bitowy swych czasów, Enterprise nie posiada wbudowanego języka BASIC, jest on dostępny na 16K cartridge'u ROM.
IS-Basic w dużym stopniu przestrzega standardu ANSI BASIC[4]. Jest to w pełni strukturalny język programowania zawierający instrukcje take jak: IF...THEN...ELSE, SELECT...CASE, DO...LOOP, WHILE i UNTIL, procedury i funkcje z parametrami i zmiennymi lokalnymi, obsługę błędów i wyjątków.
Unikalną właściwością IS-Basic jest możliwość umieszczania w pamięci wielu programów jednocześnie i przekazywania parametrów między nimi.
Grafika, dźwięk i porty I/O mogą być obsługiwane bezpośrednio w BASIC'a bez konieczności używania instrukcji POKE i PEEK. IS-Basic posiada bogaty zestaw instrukcji graficznych, łącznie z grafiką żółwia w stylu Logo. Komendy dźwiękowe mogą być umieszczane w kolejce, co umożliwiało odtwarzanie dźwięku w tle wykonywanego programu.
Inne programy edytuj
Dostępne były inne języki (Forth, Lisp, Pascal, Assembler), konwerter Basic-to-Basic przenoszący programy zapisane w innych odmianach Basic'a, ok. 40 gier[5]. IS-DOS – system kompatybilny z CP/M dawał dostęp do ogromnej ilości programów.
Historia edytuj
Powstanie edytuj
W 1982, gdy na rynku angielskim pojawił się Sinclair ZX Spectrum, przedsiębiorstwo handlowe z Hongkongu – Locumals zleciło Intelligent Software z Wielkiej Brytanii zaprojektowanie komputera domowego przewyższającego swymi możliwościami konkurencję, projektowi nadano kryptonim DPC (damp-proof course). Szef Intelligent Software - David Levy był międzynarodowym graczem w szachy.
Maszyna była znana także pod nazwami Samurai, Oscar, Elan i Flan, ostatecznie wybrano nazwę Enterprise[6].
Stworzono emulator AMSOFT Amstrada – Entersoft w celu zapewnienia oprogramowania dla nowej konstrukcji.
Choć komputer został zaprezentowany w prasie we wrześniu 1983 roku, do sprzedaży trafił dopiero w roku 1985, gdy rynek był już zdominowany przez konkurencję.
Jego następca – PW360 powstał w 1986 roku jako bezpośredni konkurent Amstrada PCW 8256, ale w tym czasie przedsiębiorstwo znajdowało się już w poważnych kłopotach finansowych i dystrybucja została wstrzymana.
Komercyjne fiasko edytuj
Mimo sporych możliwości nie odniósł sukcesu. Pod względem technicznym ustępował pojawiającym się wówczas na rynku 16-bitowym komputerom Atari ST i Amiga, a od innych 8-bitowców był droższy.
Po wstępnym wyprodukowaniu 80 000 jednostek, dalsza produkcja została wstrzymana, 20 000 sztuk zostało wysłanych na Węgry, gdzie stał się popularny[7]. Węgierska firma Videoton od 1984 r. posiadała na niego licencję i dostosowała do lokalnych potrzeb, od 1988 r. był produkowany pod nazwą TV Computer przez ok. 3 lata.
W Niemczech był sprzedawany od roku 1985 pod nazwą Mephisto PHC 64 przez firmę Hegener & Glaser, która wcześniej z powodzeniem sprzedawała komputery szachowe. W maju 1985 r. jego cena wynosiła 1198 DM.
Dane techniczne edytuj
- Procesor: Zilog Z80A, 4 MHz
- Pamięć: 48 KB ROM (z systemem "Exos"), 64 lub 128 KByte RAM, rozszerzalna do 4 MB; zgodny z CP/M
- Rozdzielczość grafiki: do 672×256 (z przeplotem 672×512), tekst: do 84×28 (z przeplotem 84×56), 256 kolorów, 16 trybów graficznych; video chip "Nick"
- Dźwięk: 8 oktaw, 4 kanały, stereo; audio chip "Dave"
- Złącza: Centronics, serial RS-232/RS-423, 2 joysticki, 2 magnetofony, cartridge, 64-ścieżkowy port rozszerzeń
- Wymiary: 394 x 265 x 35 mm
- Klawiatura (Mephisto PHC 64): DIN z 69 klawiszami, osiem programowalnych klawiszy funkcyjnych, wbudowany joystick
Emulatory Enterprise na PC edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ British firm unveils micros at Consumer Electronics Show, wyd. 6, t. 6, 1984, s. 62, ISSN 0199-6649, Cytat: The Enterprise's Z80 runs at a speed of 4 MHz, [...].
- ↑ Enterprise Review. „Your Computer”. 5 (2), s. 46-48, February 1985.
- ↑ Enterprise Programming Guide. Enterprise Computers Ltd, 1984.
- ↑ Alan M. Gordon: Super Programmer — Professional programming in ANSI Standard BASIC. Sigma Press. ISBN 1-85058-002-2. Cytat: The Enterprise 64 Computer ... is one of the few micro computers to implement Full ANSI BASIC.
- ↑ Pauli Lindgren. Mikä Enterprisessa oli vikana?. „Printti”. s. 5-6. (fiń.).
- ↑ The Elan Story. „Your Computer”, January 1984.
- ↑ Binary Dinosaurs - Enterprise Computers [online], www.binarydinosaurs.co.uk [dostęp 2017-11-23].
Linki zewnętrzne edytuj
- forum Enterprise Forever
- Węgierska strona o Enterprise
- węgierskie forum Enterprise
- wersję niemiecką nazwano Mephisto PHC 64
- e64 revisited - historia Enterprise zorientowana na gry