Eqrem Çabej
Eqrem Hysen Çabej (ur. 7 sierpnia 1908 w Eskişehirze, Imperium Osmańskie, zm. 13 sierpnia 1980 w Rzymie[1]) – albański językoznawca i etnolog.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 sierpnia 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 sierpnia 1980 |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: językoznawstwo | |
| Alma Mater | |
| Instytut |
Instytut Nauk |
.svg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn Hysena i Lishesh. W dzieciństwie przeniósł się wraz z rodziną do Gjirokastry. W 1921 ukończył tam szkołę elementarną, W 1923 wyjechał do Austrii, gdzie ukończył gimnazjum w Klagenfurcie, a następnie podjął studia z zakresu filologii i językoznawstwa w Grazu i w Wiedniu[2]. W Wiedniu zetknął się z czołówką ówczesnych slawistów i historyków – Paulem Kretschmerem, Nikołajem Trubieckojem, Karlem Patschem i Norbertem Joklem. Pod kierunkiem Jokla, Çabej poświęcił się badaniom nad ewolucją języka albańskiego i zbierał materiały wśród mieszkających na Sycylii Arboreszy.
Pierwszy tekst, który opublikował w 1929 dotyczył poezji Lasgusha Poradeciego. 7 października 1933 obronił pracę doktorską, opublikowaną później w piśmie Italoalbanische Studien, wydawanym w Wiedniu[1]. Rok później powrócił do Albanii i podjął pracę nauczyciela języka albańskiego w gimnazjum w Szkodrze, a następnie w Elbasanie i w liceum w Tiranie[1]. Po agresji włoskiej na Albanię w 1939 wyjechał z kraju i do 1944 przebywał w Rzymie.
W 1942 odmówił propozycji pracy w Instytucie Studiów Albańskich, działającym pod egidą włoską. W czasie okupacji niemieckiej przez kilka miesięcy piastował tekę ministra edukacji w rządzie Rexhepa Mitrovicy[1]. W lipcu 1944 powrócił do kraju, gdzie został jednym z organizatorów Instytutu Nauk – centralnej instytucji naukowej, która przygotowała utworzenie pierwszego w dziejach Albanii uniwersytetu. W 1952 otrzymał tytuł profesora. Był specjalistą w zakresie fonetyki języka albańskiego, ale także literatury albańskiej i etnologii. W 1972 był członkiem komisji, przygotowującej nowy, ujednolicony standard współczesnego języka albańskiego i jednym z założycieli Albańskiej Akademii Nauk[1].
Imię Çabeja nosi uniwersytet w Gjirokastrze, a także ulice w Tiranie, Szkodrze, Prisztinie i w Prizrenie. W 2003 został pośmiertnie uhonorowany orderem Honor Narodu (Nderi i Kombit)[3].
Dzieła edytuj
- 1958: Hyrje në historinë e gjuhës shqipe (Wprowadzenie do historii języka albańskiego).
- 1968: „Meshari” i Gjon Buzukut (Mszał Gjona Buzuku)
- 1968: Fonetika historike e shqipes (Fonetyka historyczna języka albańskiego)
- 1976-2014: Studime etimologjike në fushë të shqipes (Studia etymologiczne nad językiem albańskim)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 68. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ Eqrem Çabej (1908-1980) albanologu dhe studiuesi. = 2021-11-24 [online], radiokosovaelire.com (alb.).
- ↑ Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 369. (alb.).
Bibliografia edytuj
- Zbigniew Wąsik, Profesor Dr Eqrem Çabej (1908-1980), wybitny filolog, twórca współczesnego językoznawstwa albańskiego, Acta Universitatis Wratislaviensis 1985/IX, s. 99–114.
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B.Tauris: 2012, s. 68. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Biogram Çabeja. shkenca.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-04)].
- Artykuł poświęcony twórczości Çabeja