Wikipedia

Erion Veliaj

burmistrz Tirany

Erion Veliaj (ur. 17 grudnia 1979 w Tiranie) – burmistrz Tirany od 2015 roku, poprzednio minister opieki społecznej i młodzieży w latach 2013–2015.

Erion Veliaj
Ilustracja
Erion Veliaj (2015)
Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1976
Tirana

Burmistrz Tirany
Okres

od 21 lipca 2015

Przynależność polityczna

Socjalistyczna Partia Albanii

Poprzednik

Lulzim Basha

Minister opieki społecznej i młodzieży
Okres

od 15 października 2013
do 30 kwietnia 2015

Przynależność polityczna

Socjalistyczna Partia Albanii

Poprzednik

Spiro Ksera

Następca

Blendi Klosi

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Erion Veliaj pochodził z ateistycznej rodziny; jego matka pochodziła z Wlory, natomiast ojciec studiował na Uniwersytecie Rolniczym w Tiranie i następnie wstąpił do wojska[1][2]. Po śmierci ojca w 1991 roku Erion wyjechał ze swoim wujkiem do Grecji; mieszkali przez 3 i pół miesiąca na przedmieściach Aten, gdzie Erion pracował na roli[2].

W wieku 14 lat Erion został tłumaczem amerykańskich misjonarzy ewangelikalnych, co spowodowało jego konwersję na ten nurt chrześcijaństwa[1][3].

Studiował na Grand Valley State University w Allendale, gdzie uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie nauk politycznych, oraz na Uniwersytecie Sussex, gdzie uzyskał tytuł magistra w dziedzinie europeistyki[4][5][6].

Należał do młodzieżowej pozarządowej organizacji Mjaft![7][8], którą założył w 2003 roku[6][a] i której był prezesem do listopada 2007 roku[4][5][9]. W 2004 roku Mjaft! otrzymała nagrodę ONZ za działania na rzecz społeczeństwa obywatelskiego[4] w wysokości 20 000 euro[10][2]. W 2008 roku założył centrolewicową partię G99[11], z której odszedł w 2010 roku, wstępując do Socjalistycznej Partii Albanii[12][2][9], w której kierownictwie jest od 2011 roku[4][6]; był nominowany do objęcia w niej sektora młodzieży i emigracji[13]. W 2013 roku został posłem do Zgromadzenia Albanii z ramienia tej partii[4][14][5][6].

1 września 2013 roku ówczesny prezydent Albanii Bujar Nishani zapowiedział nominację Veliaja na ministra opieki społecznej i młodzieży; wydał dekret w trybie natychmiastowym dnia 15 września tego roku, a tym samym Veliaj objął ten urząd[15][5][8]. Funkcję tę Veliaj pełnił do 30 kwietnia 2015 roku, gdy podał się do dymisji[16][5][9]. Jako minister opieki społecznej i młodzieży zainteresował się społecznością Romów mieszkających w Tiranie; dzięki jego wstawiennictwie szpital w Tiranie, który wcześniej nie chciał przyjmować ani leczyć Romów, wycofał się z dyskryminacyjnej wobec nich polityki[8].

Od 21 lipca 2015 jest burmistrzem Tirany[5][9][6]. Podczas jego kadencji ONZ uznała Tiranę za jedno z dziesięciu miast, które osiągnęły najlepsze wyniki finansowe[17][18][9]. Z jego inicjatywy przebudowano m.in. plac Skanderbega w Tiranie[19] oraz zainwestowano w ruch rowerowy w mieście w celu walki z korkami drogowymi[20]. 16 czerwca 2016 roku przedstawił plan zaprzestania segregacji śmieci[21] oraz ich importu do Albanii[8]. W 2017 roku zredukowano używanie toreb plastikowych o 60%, rozpoczynając zastępowanie ich torbami papierowymi[22].

Jako burmistrz Tirany spotkał się z ekspertami ze Związku Miast Rosyjskich (ros. Союз российских городов); spotkanie odbyło się z inicjatywy albańskiej delegacji, a Veliaj wykazał zainteresowanie pracą samorządów w Rosji[23]. Omawiano możliwości interakcji i wizyt w Albanii przedstawicieli rosyjskich miast w celu zaprezentowania doświadczeń samorządów i zbadania doświadczeń miast w różnych dziedzinach[23].

W 2017 roku za świadczenie usług publicznych i za znaczącą poprawę infrastruktury stolicy Albanii został nagrodzony tytułem honoris causa przez Grand Valley State University[24].

Kontrowersje edytuj

Organizacja MJAFT! zarządzana wówczas przez Eriona Veliaja była oskarżona o islamofobię, ponieważ w listopadzie 2006 należący do tej organizacji magazyn MAPO opublikował karykatury Mahometa[25].

W 2011 roku był oskarżony o manipulacje; poinformował ambasadorów oraz reprezentantów Unii Europejskiej w Tiranie, że Griselda Rroshi, żona burmistrza Kavai, była porwana. Ostrzegł również przed reakcją ówczesnego burmistrza Tirany, Ediego Ramy[26][27]. Rroshi przyznała, że porwania w rzeczywistości nie było; całe zdarzenie było sfingowane[28][29][30].

W 2014 roku wysyłał pogróżki dziennikarzom telewizji Agon Channel[31].

W 2018 roku pod albańskim parlamentem wybuchły protesty, podczas których palce straciła wówczas 24-letnia Ina Nuka. Burmistrz Tirany Erion Veliaj podczas spotkania z protestującymi wyrażał się o Nuce w sposób mizoginistyczny; pytał, „który mężczyzna byłby w stanie poślubić kobietę bez palców”[32].

W maju 2020 organizacja Europa Nostra wyraziła swój sprzeciw w sprawie wyburzenia budynku Teatru Narodowego w Tiranie, uważany przez tę organizację za jedno z najbardziej zagrożonych miejsc w Europie[33][34]. Przeciwko rozbiórce budynku protestowało kilkaset osób; doszło nawet do starć z policją, gdzie aresztowano kilku osób, w tym dziennikarza Alfreda Lelę[35]. Ponad 1000 policjantów otoczyło okolice teatru; izolowali protestujących, a nawet stosowali wobec nich przemoc[34][36]. Sprzeciw wobec działań policji i planu rozbiórki budynku wyraziła również delegatura Unii Europejskiej w Tiranie oraz prezydent Albanii Ilir Meta, który nazwał rozbiórkę tematu „moralnym przestępstwem, które nie może być objęte amnestią”; skrytykował również przemoc ze strony policjantów w stronę protestujących artystów i dziennikarzy[35]. Z kolei premier Albanii Edi Rama nazwał osoby będące przeciwko planowi nowego teatru „niekochającymi rozwoju”[35]. Erion Veliaj jako burmistrz Tirany stwierdził, że rozbiórka powinna być decyzją Albańczyków i że „międzynarodowe media słuchały histeryzmu hałaśliwej mniejszości”[34].

Życie prywatne edytuj

Ma żonę o imieniu Ajola; w 2014 Erion Veliaj przyznał, że wesele zostało opłacone przez rodziców panny młodej, kosztowało 9 milionów leków[b][37].

Erion Veliaj deklaruje bardzo dobrą znajomość języka angielskiego i włoskiego oraz dobrą znajomość języka niemieckiego i francuskiego[4][6].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Albańskie słowo mjaft oznacza w języku polskim dość.
  2. ↑ Ówcześnie 9 milionów leków było warte ok. 261 000 złotych.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Andreas Ernst: Ein Segen für Albanien. nzz.ch, 2012-07-12. (niem.).
  2. ↑ a b c d Veliaj rrëfen jetën: Nga emigracioni te njohja me Ramën. panorama.com.al, 2015-05-05. (alb.).
  3. ↑ How did Israel go from Pariah to become God’s Chosen Nation in the Balkans? [online], IHRC, 7 lipca 2021 [dostęp 2022-07-27] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f Erion Veliaj. kryeministria.al. [dostęp 2015-02-06]. (alb.).
  5. ↑ a b c d e f Мэры городов мира на Московском урбанистическом форуме 2016. energy.s-kon.ru, 2016-06-07. [dostęp 2019-08-10]. (ros.).
  6. ↑ a b c d e f Erion Veliaj. live.worldbank.org. (ang.).
  7. ↑ Washington Shouldn’t be Fooled by Albania’s Euphoric Welcome of President Bush. huffpost.com, 2007-06-26. (ang.).
  8. ↑ a b c d Martin Woker: Albanien ist allen voraus. nzz.ch, 2014-05-31. (niem.).
  9. ↑ a b c d e Edison Kurani: Former minister Erion Veliaj takes the oath as the new mayor of Tirana. balkaneu.com, 2015-07-30. [dostęp 2019-04-27]. (ang.).
  10. ↑ United Nations, City of Vienna, Austrian Foreign Ministry Present 2004 Civil Society Awards to Groups Fighting Drugs, Crime, and Social Apathy. unis.unvienna.org, 2004-11-24. [dostęp 2022-05-22]. (ang.).
  11. ↑ Lansford 2014 ↓, s. 21.
  12. ↑ Veliaj dorëhiqet nga G99, bashkohet me PS-në. albeu.com, 2010-09-24. [dostęp 2017-01-18]. (alb.).
  13. ↑ Veliaj shkarkon kryetarët e FRESSH të Korçës e Hasit. panorama.com.al, 2012-07-07. (alb.).
  14. ↑ Aristir Lumezi: Lista e PS, emrat e rinj të deputetëve në qarqe. Veliaj në Gjirokastër, Fino në Korçë, Duka në Durrës. panorama.com.al, 2013-05-02. (alb.).
  15. ↑ Presidenti Nishani dekreton emërimin e zotit Erion Veliaj, Ministër i Mirëqenies Sociale dhe Rinisë. president.al, 2013-09-11. (alb.).
  16. ↑ SOT DORËHIQET VELIAJ, TAKON STAFIN E MINISTRISË TEK MUZEU KOMBËTAR. balkanweb.com, 2015-04-30. [dostęp 2017-02-02]. (alb.).
  17. ↑ Bllofi i mediave të Veliajt/ Prova se nuk ka marrë asnjë çmim në Vjenë. lapsi.al, 2019-09-10. (alb.).
  18. ↑ Tirana përzgjidhet nga OKB si një nga 10 qytetet me performancën më të mirë financiare. shqiptarja.com, 2019-09-06. [dostęp 2019-10-23]. (alb.).
  19. ↑ Sheshi “Skënderbej”, Rama: Ambicia jonë për Tiranën fitoi, mirënjohje Veliajt; Kryebashkiaku: Të bashkohemi si kurrë më parë për Tiranën dhe Shqipërinë që duam (Foto). zathur.net, 2017-06-10. [dostęp 2017-06-27]. (alb.).
  20. ↑ Sean Williams: Tirana fights to beat its addiction to cars and get its residents cycling. theguardian.com, 2014-07-11. (alb.).
  21. ↑ Lindita Çela: Vdekja e Ardit Gjoklajt: Gjykata akuza Prokurorisë për hetime ‘selektive. reporter.al, 2018-05-17. (alb.).
  22. ↑ Plastic bag usage reduced with 60% in Tirana. top-channel.tv, 2017-08-01. (alb.).
  23. ↑ a b На Московском урбанистическом форуме эксперты СРГ встретились с Эрионом Велиай – Мэром Тираны. urc.ru. (ros.).
  24. ↑ Veliaj merr titullin “Honoris Causa” në Universitetin “Grand Valley” në SHBA. top-channel.tv, 2017-04-30. [dostęp 2017-07-28]. (alb.).
  25. ↑ Olsi Jazexhi: The Political Exploitation of Islamophobia in post–communist Albania. olsijazexhi.wordpress.com, 2012-12-08. (ang.).
  26. ↑ “Telenovela Griselda”, seria e dytë luhet në Bruksel- Edi Rama dhe Erjon Veliaj kanë furnizuar me mashtrime BE-në. gazeta55.al, 2011-06-11. [dostęp 2018-03-25]. (alb.).
  27. ↑ Erald Capri: Doda: Debati në PE me Tanja Fajon për Griseldën. panorama.com.al, 2011-06-17. (alb.).
  28. ↑ Griselda pranon mashtrimin. telegrafi.com, 2011-06-02. (alb.).
  29. ↑ Flet Griselda: S’bëja dot fëmijë, shpika shtatzëninë. panorama.com.al, 2011-06-03. (alb.).
  30. ↑ Rrembimi i Griselda Roshit zbulohet letra e Erion Veliajt per SHBA e BE. shqiperia.com, 2011. (alb.).
  31. ↑ Veliaj kërcënon Agon Channel: Do ju bëj armike me qeverinë pa shkak, po shkatërroni dasmën time. gazeta55.al, 2014-09-17. [dostęp 2016-03-04]. (alb.).
  32. ↑ Veliaj për efektiven: Do ndonjëri të martohet me një gocë pa gishta?. mapo.al, 2018-11-27. [dostęp 2018-11-28]. (alb.).
  33. ↑ Europa Nostra: Sad Day for Cultural Heritage and Rule of Law in Albania and Europe. exit.al, 2020-05-17. (ang.).
  34. ↑ a b c Albanian Government Hands Ownership of National Theatre Land to Municipality of Tirana. exit.al, 2020-05-09. (ang.).
  35. ↑ a b c Gjergj Erebara: Protesters, Police Clash over Theatre Demolition in Tirana. balkaninsight.com, 2020-05-20. (ang.).
  36. ↑ FOTO/ Nga shembja, përplasja dhe tek policët pa maska, çfarë ndodhi tek Teatri. gazetamapo.al, 2020-05-17. (alb.).
  37. ↑ Veliaj: Dasma me shpenzime modeste, i paguan prindërit. panorama.com.al, 2014-09-16. (alb.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Erion_Veliaj&oldid=69545233”