Etlingera

Etlingera
	; Etlingera wyniosła
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	imbirowate
Rodzaj	etlingera
	Nazwa systematyczna
	Etlingera Giseke; Prael. Ord. Nat. ad 202, 209. Apr 1792
	Typ nomenklatoryczny
	E. littoralis (J. G. König) Raeuschel
Synonimy
	Achasma Griffith; Diracodes Blume; Geanthus Reinwardt (1828); Nicolaia Horaninow;
	Achasma Griffith; Diracodes Blume; Geanthus Reinwardt (1828); Nicolaia Horaninow;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Etlingera (Etlingera Giseke) – rodzaj bylin z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Obejmuje ok. 70 gatunków występujących w południowo-wschodniej Azji (od Indii po Chiny) oraz w północnej Australii^[4]. Niektóre gatunki, zwłaszcza etlingera wyniosła uprawiane są jako rośliny ozdobne^[5].

Morfologia edytuj

Etlingera fulgens – kwiatostany

Etlingera fulgens – nibyłodygi i liście

Etlingera hemisphaerica – kłącze i nasady nibyłodyg

Pokrój: Rośliny zielne, kłączowe z tęgimi nibyłodygami tworzonymi z silnie wydłużonych pochew liściowych. Liście okazałe, ogonkowe^[4].
Kwiaty: Zebrane w kłosowate lub główkowate kwiatostany wyrastające bezpośrednio z kłącza wysoko lub niewiele wystające ponad poziom gruntu. Kwiaty skupione w kilku okółkach wspartych licznymi przysadkami. Kielich błoniasty, zrosły w rurkę, na szczycie z trzema ząbkami, z boku rozcięty wzdłuż. Korona rurkowata o podobnej długości do kielicha lub dłuższa, trójlistkowa. Warżka powstająca z prątniczków okazała, dłuższa od listków korony, trójdzielna na szczycie, z częścią środkową barwną, całobrzegą lub dwudzielną. Boczne płaty warżki u nasady owijają się wokół pręcika, krótszego od warżki. Słupek jeden z trójkomorową zalążnią zawierającą liczne zalążki^[4].
Owoc: Mięsisty^[4].

Systematyka edytuj

Pozycja i podział według APWeb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj należy do podrodziny Alpinioideae Link, rodziny imbirowatych (Zingiberaceae) będącej kladem siostrzanym rodziny kostowcowatych Costaceae. Wraz z nią należy do rzędu imbirowców (Zingiberales) reprezentującego jednoliścienne (monocots) w obrębie roślin okrytonasiennych^[2]^[6].

Wykaz gatunków^[7]

Etlingera albolutea A.D.Poulsen & Mood
Etlingera amomoides A.D.Poulsen & Mood
Etlingera angustifolia (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera apus-hang C.K.Lim
Etlingera araneosa (Baker) R.M.Sm.
Etlingera aurantia A.D.Poulsen
Etlingera australasica (R.M.Sm.) R.M.Sm.
Etlingera baculutea A.D.Poulsen & Ibrahim
Etlingera balikpapanensis A.D.Poulsen
Etlingera baramensis S.Sakai & Nagam.
Etlingera barioensis A.D.Poulsen
Etlingera belalongensis A.D.Poulsen
Etlingera brachychila (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera brevilabrum (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera bromeliopsis (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera burttii A.D.Poulsen
Etlingera calycina (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera caudiculata (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera cevuga (Seem.) R.M.Sm.
Etlingera coccinea (Blume) S.Sakai & Nagam.
Etlingera corneri Mood & Ibrahim
Etlingera corrugata A.D.Poulsen & Mood
Etlingera crispata C.K.Lim
Etlingera dalican (Elmer) A.D.Poulsen
Etlingera dekockii (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera densiuscula (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera dictyota A.D.Poulsen & A.L.Lamb
Etlingera diepenhorstii (Teijsm. & Binn.) R.M.Sm.
Etlingera elatior (Jack) R.M.Sm. – etlingera wyniosła
Etlingera facifera A.D.Poulsen
Etlingera fimbriobracteata (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera foetens (Blume) R.M.Sm.
Etlingera fulgens (Ridl.) C.K.Lim
Etlingera goliathensis (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera gracilis (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera grandiflora (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera grandiligulata (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera harmandii (Gagnep.) R.M.Sm.
Etlingera heliconiifolia (K.Schum.) A.D.Poulsen
Etlingera hemisphaerica (Blume) R.M.Sm.
Etlingera heyneana (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera insolita A.D.Poulsen
Etlingera inundata S.Sakai & Nagam.
Etlingera isip A.D.Poulsen
Etlingera kenyalang A.D.Poulsen & H.Chr.
Etlingera labellosa (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera lagarophylla A.D.Poulsen
Etlingera latifolia (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera linguiformis (Roxb.) R.M.Sm.
Etlingera littoralis (J.König) Giseke

Etlingera loerzingii (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera longifolia (K.Schum.) A.D.Poulsen
Etlingera longipetala (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera longipetiolata (B.L.Burtt & R.M.Sm.) R.M.Sm.
Etlingera loroglossa (Gagnep.) R.M.Sm.
Etlingera maingayi (Baker) R.M.Sm.
Etlingera megalocheilos (Griff.) A.D.Poulsen
Etlingera metriocheilos (Griff.) R.M.Sm.
Etlingera minor (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera moluccana (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera muluensis R.M.Sm.
Etlingera muriformis A.D.Poulsen
Etlingera nasuta (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera newmanii S.Sakai & Nagam.
Etlingera otiolophos A.D.Poulsen
Etlingera palangkensis A.Takano & Nagam.
Etlingera pandanicarpa (Elmer) A.D.Poulsen
Etlingera pauciflora (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera pavieana (Pierre ex Gagnep.) R.M.Sm.
Etlingera peekelii (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera philippinensis (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera polyantha (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera polycarpa (K.Schum.) A.D.Poulsen
Etlingera pubescens (B.L.Burtt & R.M.Sm.) R.M.Sm.
Etlingera punicea (Roxb.) R.M.Sm.
Etlingera purpurea (Elmer) A.D.Poulsen
Etlingera pyramidosphaera (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera rosamariae A.D.Poulsen & Gobilik
Etlingera rosea B.L.Burtt & R.M.Sm.
Etlingera rubromarginata A.D.Poulsen & Mood
Etlingera rubrostriata (Holttum) C.K.Lim
Etlingera sanguinea (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera sayapensis A.D.Poulsen & Ibrahim
Etlingera sericea (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera sessilanthera R.M.Sm.
Etlingera solaris (Blume) R.M.Sm.
Etlingera sorsogonensis (Elmer) A.D.Poulsen
Etlingera subterranea (Holttum) R.M.Sm.
Etlingera subulicalyx (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera sulfurea (R.Parker) R.M.Sm.
Etlingera triorgyalis (Baker) R.M.Sm.
Etlingera valida (K.Schum.) A.D.Poulsen
Etlingera velutina (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera venusta (Ridl.) R.M.Sm.
Etlingera versteegii (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera vestita (Valeton) R.M.Sm.
Etlingera walang (Blume) R.M.Sm.
Etlingera xanthoparyphe (K.Schum.) R.M.Sm.
Etlingera yunnanensis (T.L.Wu & S.J.Chen) R.M.Sm.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-01] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-09-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Etlingera. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-01]. (ang.).
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 443-444. ISBN 83-7079-778-4.
↑ Genus: Etlingera. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-09-01].
↑ Etlingera. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-01].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-01] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-09-01].

[china-4] Etlingera. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-01]. (ang.).

[ency-5] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 443-444. ISBN 83-7079-778-4.

[6] Genus: Etlingera. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-09-01].

[7] Etlingera. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-01].

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]