Eugeniusz Żytomirski

polski pisarz

Eugeniusz Żytomirski (ur. 16 października?/29 października 1911 w Taganrogu, zm. 10 kwietnia 1975 w Toronto) – polski poeta pochodzenia rosyjskiego, dramaturg, powieściopisarz i krytyk teatralny. Członek Polskiego PEN Clubu i UNESCO. Znawca i tłumacz twórczości Michaiła Lermontowa.

Eugeniusz Żytomirski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 października 1911
Taganrog

Data i miejsce śmierci

10 kwietnia 1975
Toronto

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

poezja, literatura, dramat

Grób poety Eugeniusza Żytomirskiego na Starych Powązkach w Warszawie

Życiorys edytuj

Urodzony w Rosji, w 1921 przyjechał z rodzicami do kraju. W 1929 ukończył szkołę średnią i studia muzyczne. Początkowo studiował prawo, a potem polonistykę i rusycystykę na Uniwersytecie Warszawskim. Wraz z Tadeuszem Wittlinem i Ludwikiem Frydem należał do studenckiej grupy literackiej Kadra. Pracował jako dziennikarz (od 1935 w Kielcach).

Podczas okupacji hitlerowskiej członek Armii Krajowej w Warszawie, współpracował z Departamentem Informacji Delegatury Rządu RP, redagował wspólnie z Henrykiem Korotyńskim pismo konspiracyjne Wieści z Tygodnia. Więziony przez Niemców w Krakowie i na Pawiaku. Po powstaniu wywieziony został do obozu pracy w Reinowitz.

Od 1945 redagował dzienniki w Poznaniu. W 1946 był korespondentem pism Czytelnika w Stanach Zjednoczonych. W 1948 był redaktorem naczelnym Filmu i Gazety Filmowej. Od 1949 zajmował się wyłącznie pracą literacką. Wydawał poezje, wystawiał utwory dramatyczne, tłumaczył poetów i prozaików rosyjskich (przede wszystkim Lermontowa), ukraińskich, francuskich i in. Uprawiał eseistykę oraz krytykę teatralną i literacką. Za wydrukowanie w londyńskich Wiadomościach (Wiadomości Literackie) poematu "Odebrano mi Polskę" w 1966 poddany został śledztwu, a w 1968 objęty zakazem druku. W lutym 1969 opuścił Polskę, a jesienią udał się do London, Ontario w Kanadzie jako profesor slawistyki na University of Western Ontario.

Po paroletniej chorobie serca zmarł w Toronto. Prochy zostały pochowane na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 342-5-5)[1].

Twórczość edytuj

Poezje edytuj

  • Bez w samolocie (1934)
  • Do przyjaciela (1935)
  • Zimowe kolory (1937)
  • Chopin (1941,1949)
  • Śpiew nad gruzami (1943, 1956)
  • O Noemi rapsod pośmiertny (1943, 1956)
  • Liryki (1956)
  • Chłopiec i maski (1965)
  • Odebrano mi Polskę (1969)
  • Tryptyk miłosny (1970)
  • Sonety (1970)
  • Ania z Zielonego Wzgórza (1970)
  • Lermontowiana (przekłady poetyckie 1971)
  • Liście klonowe (1971)
  • Pieśń o Nowym Świecie (1972)

Dramaty edytuj

  • Pod wiatr (1933)
  • Kariera panny Mary (1948)
  • Koncert jesienny (1958)
  • Dzień w Pompei (1961)
  • Fotografia z oflagu (1964)
  • Chodniki się psują powoli (1964)
  • Dwoje ludzi (1970)

Proza edytuj

  • Lata szkolne (1931)
  • Oczy jak bursztyny Uśmiech archanioła I (1970)
  • Ballada czarnomorska Uśmiech archanioła II (1970)
  • Życie bez snów Uśmiech archanioła III (1971)
  • Śmierć ojca (1971)
  • Spowiedź (1973)
  • Gothic Avenue Tłum. na ang. Ann Kupnicki (1975)

Eseje edytuj

  • Ameryka in flagranti (1947)
  • Teatr radziecki w dniu dzisiejszym (1965)
  • Słowacki i "Pan Lermentów" (1966)
  • Los dramaturga, Lermontow jako dramaturg (1970)
  • Mickiewicz a Lermontow (1970)
  • Polska, którą opuściliśmy (współautor Maja Kubiak-Żytomirska) (1970)
  • The Distortion of Literature in Polish People's Republic (1970)
  • Jerzego Szaniawskiego droga do teatru snów (1970)
  • Lermontowiana (1971)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Cmentarz Stare Powązki: MAGDALENA ŻYTOMIRSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].