Eugeniusz Ignacy Luśniak
Eugeniusz Ignacy Luśniak (ur. 8 grudnia 1892 w Przeworsku, zm. 28 października 1954 we Wronkach) – oficer artylerii cesarskiej i królewskiej armii, generał brygady ludowego Wojska Polskiego.
 Eugeniusz Luśniak (przed 1933) | |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 grudnia 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 października 1954 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki |
55 Dywizja Piechoty |
| Stanowiska |
dowódca artylerii dywizyjnej |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Eugeniusz Ignacy Luśniak urodził się 8 grudnia 1892 w Przeworsku, w rodzinie Ignacego[1] i Franciszki[2].
W armii austriackiej od 1913, odkomenderowany do II Brygady Legionów Polskich, przeszedł jej szlak bojowy.
Od listopada 1918 w Wojsku Polskim na kolejnych stanowiskach dowódczych, od dowódcy baterii do dowódcy 5 pułku artylerii ciężkiej (pac) w 1937. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Ukończył wyższe studia wojskowe.
W 1924 dowodził I dywizjonem 13 Kresowego pułku artylerii polowej w Równem. Cztery lata później dowodził II dywizjonem 10 pułku artylerii ciężkiej w Przemyślu. W 1932 roku był zastępcą dowódcy 8 pułku artylerii ciężkiej w Toruniu. Do 1937 roku zastępca komendanta Szkoły Podchorążych Artylerii, a następnie dowodził 5 pułkiem artylerii ciężkiej i jednocześnie pełnił funkcję komendanta Legii Akademickiej w Krakowie.
Walczył w kampanii wrześniowej jako dowódca artylerii dywizyjnej 55 Dywizji Piechoty Rezerwowej m.in. pod Baranowem i Ulanowem. Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został komendantem ośrodka w Châteaubriant, a później dowódcą 3 pułku artylerii ciężkiej.
Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii zajmował kolejno następujące stanowiska służbowe: dowódcy 1 dywizjonu artylerii lekkiej, dowódcy Dywizjonu Szkolnego Centrum Wyszkolenia Artylerii (centrum funkcjonowało w strukturze Brygady Szkolnej). 29 października 1943 roku Naczelny Wódz zatwierdził go na stanowisku dowódcy artylerii dywizyjnej 2 Dywizji Grenadierów Pancernych[3]. Wiosną 1945 roku został dowódcą artylerii dywizyjnej 4 Dywizji Piechoty w Szkocji[4].
1 sierpnia 1946 powrócił do Polski i osiedlił w Krakowie. 26 października 1946 roku powołany został do służby w WP, w stopniu pułkownika, na podstawie rozkazu personalnego Naczelnego Dowódcy WP nr 1351 z 28 listopada 1946. Najpierw został dowódcą artylerii 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii, a 31 marca 1947 – inspektorem artylerii Okręgu Wojskowego nr III w Poznaniu[4]. 20 kwietnia 1948 wyznaczony na stanowisko szefa Departamentu Uzbrojenia MON. W listopadzie 1949 roku powierzono mu funkcję dyrektora Centralnego Wojskowego Klubu Sportowego „Legia” Warszawa. Na podstawie rozkazu personalnego MON nr 476 z 2 lipca 1950 przeniesiony został w stan spoczynku[4].
6 października 1952 został aresztowany pod zarzutem [...] usiłowania usunięcia przemocą organów władzy zwierzchniej narodu polskiego, obalenia ustroju państwa polskiego i organizowania działalności dywersyjno-szpiegowskiej oraz działania na szkodę państwa polskiego. Próbowano powiązać go ze sprawą gen. Stanisława Tatara, płk. Stanisława Nowickiego i płk. Mariana Utnika, tzw. TUN. W śledztwie trwającym do 8 grudnia 1953 roku zmuszany przyznał się do zarzucanych mu przestępstw. Sądzony od 20 stycznia 1954, odwołał wszystkie wymuszone zeznania, ale 21 stycznia 1954 wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego skazany z art.86 § 1,2 KKWP na karę śmierci zamienioną na 15 lat pozbawienia wolności[2] i utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 5 lat[5]. Równocześnie rozkazem personalnym MON nr 249 z 5 marca 1954 został skreślony z ewidencji generałów WP z dniem 25 stycznia 1954.
Karę odbywał początkowo w więzieniu na Mokotowie w Warszawie, a od 25 lutego 1954 – w Zakładzie Karnym we Wronkach. Był już wtedy nieuleczalnie chory. W maju 1954 umieszczono go w szpitalu więziennym po nawrocie choroby nowotworowej przewodu pokarmowego. Więzienna komisja wnioskowała 7 sierpnia 1954 o roczną przerwę w odbywaniu kary ze względu na konieczność leczenia, ale w Departamencie Więziennictwa MBP zbyt długo wniosek rozpatrywano.
Zmarł 28 października 1954 we Wronkach w szpitalu więziennym i tam został pochowany na cmentarzu parafialnym pw. św. Katarzyny (sektor 0-I-9)[6]. Przyczyną śmierci była niedokrwistość, choroba nowotworowa wątroby i jelita grubego[7]. Rodzinie odmówiono wydania zwłok.
Postanowieniem Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie z 7 maja 1956 wyrok uchylono, a Naczelna Prokuratura Wojskowa 11 maja tegoż roku umorzyła śledztwo przeciwko niemu z braku dowodów winy[7]. W związku z uchyleniem wyroku skazującego rozkazem personalnym MON nr 02882 z 23 października 1957 roku przywrócono mu stopień generała brygady.
Był dwukrotnie żonaty. Drugą żoną była Blanca-Andrea Le Blanc. Miał córkę Renatę-Blancę (ur. 1929) i syna Oskara Eugeniusza (ur. 1932).
Awanse edytuj
- kapitan – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- major – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 64. lokatą w korpusie oficerów zawodowych artylerii
- podpułkownik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931
- pułkownik – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938
- generał brygady – 22 lipca 1948
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[8]
- Krzyż Walecznych (1921)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[9]
- Medal Niepodległości (29 grudnia 1933)[10]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Przypisy edytuj
- ↑ Eugeniusz Luśniak [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2022-10-20].
- ↑ a b Wanda Pierzchlewicz. Lista zmarłych więźniów Zakładu Karnego we Wronkach z lat 1945–1956. „Wronieckie Sprawy”. Nr 6(28), s. 6, 1993-05-22. Wronki: Towarzystwo Miłośników Ziemi Wronieckiej. [dostęp 2022-10-20].
- ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 218.
- ↑ a b c Poksiński 1992 ↓, s. 183.
- ↑ Poksiński 1992 ↓, s. 183-184.
- ↑ Grób Eugeniusza Luśniaka ofiary terroru stalinowskiego [dostęp 2022-10-20].
- ↑ a b Poksiński 1992 ↓, s. 184.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski 1923, Warszawa 1923, s. 739, 818.
- Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924, s. 660, 741.
- Rocznik Oficerski 1928, Warszawa 1928, s. 418, 454.
- Rocznik Oficerski 1932, Warszawa 1932, s. 178, 708.
- Rozkazy dzienne 1 Samodzielnej Brygady Strzelców i 1 Dywizji Grenadierów, sygn. R.27. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1943. [dostęp 2017-01-14].
- Jerzy Poksiński: „TUN”. Tatar-Utnik-Nowicki. Represje wobec oficerów Wojska Polskiego w latach 1949–1956. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07980-3.
- Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. 1, Oficyna Wydawnicza, Pruszków 1998.
- Maciej Szczurowski, Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, s. 25, 58, 106, 109–110, 121–122, ISBN 83-7174-918-X, OCLC 830299476.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Rocznik Oficerski 1939, Kraków 2006, s. 157, 752.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. II:I-M, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.