Eugeniusz Pach
Eugeniusz Pach (ur. 13 października 1929 w Warszawie, zm. 7 lutego 2016[1][2]) – polski spiker[3] i prezenter TVP od końca lat 50. do poł. lat 70, reporter, sprawozdawca, dokumentalista i reżyser. Z wykształcenia archeolog.
| Data i miejsce urodzenia |
13 października 1929 |
|---|---|
| Data śmierci |
7 lutego 2016 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn Ferdynanda i Janiny. Jako 15-letni strzelec ps. „Kicia” brał udział w powstaniu warszawskim w 9. kompanii batalionu „Kiliński”. Na przełomie sierpnia i września 1944 został odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany na starszego strzelca. 28 września 1944 ciężko ranny (postrzał obu nóg) trafił do niewoli. Po ucieczce z obozu jenieckiego Stalag IVB (Zeithein), od kwietnia 1945 do lipca 1948 żołnierz 2 Korpusu Polskiego na Zachodzie – 5 Kresowej Dywizji Piechoty (5 pal). Uczęszczał wówczas do Gimnazjum i Liceum dla Żołnierzy 2 Korpusu w Casarano we Włoszech.
Do Polski powrócił w 1948, gdzie ukończył archeologię na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie podjął pracę w Zakładzie Paleolitu PAN[4]. Śpiewał w chórkach w Studenckim Teatrze Satyryków oraz występował w przedstawieniach dla dzieci w Teatrze Lalka[4].
W 1955 wziął udział w konkursie ogłoszonym przez TVP na spikera telewizyjnego. Wybrany z grupy 2 tys. kandydatów, był jednym z dwóch pierwszych lektorów Telewizji Polskiej. Pracę w TVP rozpoczął w 12 grudnia 1955, zapowiadając telewizją adaptację Tragedii amerykańskiej w reż. Władysława Sheybala[4]. Razem z Janem Suzinem stworzyli pierwszy duet polskich spikerów telewizyjnych[5][6].
Był reżyserem filmów dokumentalnych, reportaży, transmisji i sprawozdań z rajdów, konkursów i wyścigów samochodowych oraz pionierem reportażu bezpośredniego z wozu[7]. W 1960 razem z Bohdanem Tomaszewskim był sprawozdawcą TVP z igrzysk olimpijskich w Rzymie. Ponadto był współtwórca szkoły reportażu TVP oraz współautorem programów: „Turniej Miast”[8][9], „Panorama” i „Studio 2”. W latach 70. wspólnie z Mariuszem Walterem tworzył cykl „Spotkania po drodze”. Ponadto, jako zapalony kierowca rajdowy, prowadził w TVP m.in. pierwsze programy poświęcone omówieniu wyścigów Formuły 1. Ostatnim stanowiskiem, jakie zajmował w TVP, była funkcja zastępcy redaktora naczelnego w zespole „Studio 2” Mariusza Waltera[10][11].
Pracę w TVP zakończył 13 grudnia 1981. Po odejściu z telewizji nadzorował inwestycje w firmie „Seco” Sobiesława Zasady[12].
Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich[13].
Według informacji CIA, zbiegły w 1967 na Zachód Janusz Kochański wymieniał Eugeniusza Pacha jako agenta III Departamentu MSW[14].
Zmarł w zapomnieniu[15]. Pogrzeb Eugeniusza Pacha odbył się 1 marca 2016 na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie[16][17] (kwatera 18H-1-4).
Życie prywatne edytuj
W 1958 ożenił się z Aleksandrą „Kosą” Gustkiewicz[18], malarką, przez długie lata zastępczynią głównego scenografa TVP.
Był cenionym kierowcą rajdowym oraz pilotem najsłynniejszego polskiego rajdowca Sobiesława Zasady[19]. W 1963 wystartował po raz pierwszy w rajdzie o mistrzostwo Polski, wygrywając w klasie do 1300 ccm[20][21][22].
Nagrody i wyróżnienia edytuj
Filmografia edytuj
Scenariusz i realizacja
- 1971: Akcja Akademia, film dokumentalny
- 1971: Ballada o Trombie, film dokumentalny
- 1971: Charaktery, cykl dokumentalny
- 1971: O spokój w mieście, film dokumentalny
- 1971: Pierwsza na Monte Carlo, film dokumentalny
- 1971: Spotkania w drodze, film dokumentalny
- 1971: Stradivarius z Jankowskiego powiatu, film dokumentalny
- 1971: Wernisaż, film dokumentalny
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Eugeniusz Pach. filmpolski.pl. [dostęp 2024-04-07]. (pol.).
- ↑ Legendarny prezenter TVP zmarł w zapomnieniu. 2016-04-27. [dostęp 2016-04-27].
- ↑ Katarzyna Dzierzbicka: 50 lat Teatru Telewizji: krótka historia telewizyjnej sceny. Rabid, 2004, s. 88. ISBN 83-88668-87-0.
- ↑ a b c Aleksandra Szarłat: Prezenterki Tele PRL. Wydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 38. ISBN 978-83-8031-299-9.
- ↑ Twarze z ekranu: Jan Suzin [online], TVP [dostęp 2016-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-04].
- ↑ Monika Kuc: Przejść przez ekran. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ Radio i Telewizja, Nr 19 (664), Rok XIV, 11 maja 1958 r.. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ Telewizyjne Spotkania Chemików. 2010. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ Dawid Samulski: Minęło 50 lat od turnieju miast Syców – Oleśnica. Szkoda, że nikt nie uczcił tego jubileuszu. 2015-12-16. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ Aleksandra Szarłat: Prezenterki Tele PRL. Wydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 104. ISBN 978-83-8031-299-9.
- ↑ Wiesław Godzic: 30 najważniejszych programów TV w Polsce. Trio, 2005, s. 180. ISBN 83-7436-062-3.
- ↑ Aleksandra Szarłat: Prezenterki: tele PRL. Warszawa: Świat Książki, 2015, s. 381. ISBN 978-83-8031-299-9.
- ↑ 85. urodziny Eugeniusza Pacha. Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 2014-10-14. [dostęp 2016-04-27].
- ↑ POLISH COMMUNIST INTELLIGENCE AGENTS. cia.gov. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).
- ↑ Dariusz Baliszewski: Starszy strzelec „Kicia”. [dostęp 2016-04-29].
- ↑ EUGENIUSZ PACH (1929 -2016). „SUPEROES magazyn sportów samochodowych”. 35/2016. ISSN 2080-5381.
- ↑ Informacja O Zmarłych. [dostęp 2016-04-27].
- ↑ Aleksandra Szarłat: Prezenterki Tele PRL. Wydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 57. ISBN 978-83-8031-299-9.
- ↑ Rekord polskiego fiata. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ EUGENIUSZ PACH (Panorama północy, 15.09.1973). [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-13)].
- ↑ A. Brzoza: Eugeniusz Pach: Dwie twarze spikera. [dostęp 2016-04-27].
- ↑ 25 Rajd Polski – 3 eliminacja. 5-7.08.1965r.. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ Karina Bonowicz: Kiedy fakt staje się sztuką. [dostęp 2016-04-27].
- ↑ III edycja Festiwalu Sztuki Faktu. [dostęp 2016-04-27].
Bibliografia edytuj
- Eugeniusz Pach w bazie filmpolski.pl
- Edward Mikołajczyk, Jak urodził się reporter Eugeniusz Pach, sztukafaktu.pl
- Elżbieta Ciborska, Leksykon polskiego dziennikarstwa, Elipsa, 2000, s. 416, ISBN 83-7151-330-5.
- Eugeniusz Pach. Recepty na czkawkę [online], TVP, 8 sierpnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2014-01-22].