Eukariotyczne czynniki inicjacji

Eukariotyczne czynniki inicjacji (eIFs) to białka lub kompleksy białkowe biorące udział w inicjacji translacji u organizmów eukariotycznych. Białka te stabilizują powstawanie rybosomalnych kompleksów preninicjacyjnych wokół kodonu start i odgrywają istotną rolę w potranskrypcyjnej regulacji genów. Część czynników inicjacji translacji łączy się w kompleks z Met-tRNAiMet i małą podjednostką (40S) rybosomu - jest to kompleks preinicjacyjny 43S (43S PIC). Pozostałe czynniki tworzące kompleks eIF4F (eIF4A, E i G) przyłączają 43S PIC do czapeczki, od której następnie kompleks ten skanuje mRNA w kierunku 3' do momentu związania się z kodonem AUG. Rozpoznanie kodonu start przez tRNAiMet promuje uwolnienie czynnika eIF1, który przyłącza się do 43S PIC, formując 48S PIC. Pozwala to na dołączenie dużej podjednostki (60S) rybosomu[1]. Eukariotycznych czynników inicjacji jest znacznie więcej od prokariotycznych, co odzwierciedla o wiele większą złożoność translacji u eukariontów. Istnieje co najmniej dwanaście eIF, złożonych z licznych łańcuchów polipeptydowych, zostały one opisane poniżej[2].

eIF1 i eIF1A edytuj

Zarówno eIF1, jak i eIF1A wiążą się z kompleksem małej podjednostki (40S) rybosomu i mRNA. Razem wpływają na utrzymanie „otwartej” konformacji kanału wiążącego mRNA, co jest kluczowe dla skanowania, dostarczania tRNA i rozpoznania kodonu start[3]. W szczególności oddysocjowanie eIF1 od podjednostki 40S jest uważane za kluczowy etap w rozpoznawaniu kodonu start[4].

eIF1 i eIF1A są małymi białkami (odpowiednio 13 i 16 kDa u ludzi) i oba są składnikami kompleksu preinicjacyjnego 43S. eIF1 wiąże się w pobliżu miejsca P rybosomu, podczas gdy eIF1A wiąże się w pobliżu miejsca A, w sposób podobny do strukturalnie i funkcjonalnie powiązanych odpowiedników bakteryjnych - IF3 i IF1.[5]

eIF2 edytuj

eIF2 jest głównym kompleksem białkowym odpowiedzialnym za dostarczanie inicjatorowego tRNA do miejsca P kompleksu preinicjacyjnego jako kompleks zawierający Met tRNA ı Met i GTP (The eIF2-TC). eIF2 jest specyficzny względem tRNA niosącego metioninę różnego od Met-tRNA używanego na etapie elongacji łańcucha polipeptydowego. Podążając za położeniem inicjatorowego tRNA na kodonie start w miejscu P, eIF1 oddysocjowuje, a eIF2 przełącza się na formę związaną z GDP[6]. Ta hydroliza jest sygnałem do dysocjacji eIF3, eIF1 oraz eIF1A, co skutkuje przyłączeniem dużej podjednostki rybosomu i rozpoczęciem elongacji.

eIF2 ma trzy podjednostki: eIF2- α, β i γ. Podjednostka α ulega fosforylacji regulacyjnej i ma szczególne znaczenie dla komórek, które mogą wymagać globalnego wyłączenia syntezy białek w odpowiedzi na sygnały chemiczne. Po fosforylacji, izoluje eIF2B (nie mylić z eIF2β), GEF. Bez tego GEF GDP nie może zostać zamienione na GTP i translacja zostaje zatrzymana. Jednym z przykładów tego jest indukowana przez eIF2α represja translacji, która występuje w retikulocytach pozbawionych niezbędnej ilości żelaza. W przypadku infekcji wirusowej kinaza białkowa R (PKR) fosforyluje eIF2α, gdy dsRNA jest wykrywany w komórce, co prowadzi do jej śmierci.

Zarówno białko eIF2A, jak i eIF2D jest nazywane „eIF2”, ale w gruncie rzeczy żadne z nich nie jest częścią heterotrimeru eIF2. Oba białka wydają się odgrywać unikalne role podczas translacji. Wydaje się, że mogą być zaangażowane w wyspecjalizowane szlaki metaboliczne, takie jak inicjacja translacji „niezależna od eIF2” lub reinicjacja.

eIF3 edytuj

eIF3 niezależnie od innych czynników inicjacji wiąże podjednostkę 40S rybosomu, wiele czynników inicjacji oraz komórkowy i wirusowy mRNA[7].

U ssaków eIF3 jest największym czynnikiem inicjującym, złożonym z aż 13 podjednostek (a-m). Jego masę cząsteczkową szacuje się na ~800 kDa. Białko to kontroluje składanie małej podjednostki na mRNA mającym czapeczkę lub IRES. eIF3 może wykorzystywać kompleks eIF4F lub, alternatywnie podczas wewnętrznej inicjacji, IRES, by umieścić nić mRNA w pobliżu miejsca wyjścia podjednostki 40S, promując w ten sposób składanie funkcjonalnego kompleksu preinicjacyjnego.

W wielu ludzkich nowotworach podjednostki eIF3 ulegają nadmiernej (podjednostki a, b, c, h, i, i m) i niedostatecznej (podjednostki e i f) ekspresji[8]. Jeden z potencjalnych mechanizmów wyjaśniających ten brak regulacji bazuje na odkryciu, że eIF3 wiąże określony zestaw transkryptów mRNA regulujących proliferację komórek oraz reguluje ich translację[9]. eIF3 pośredniczy również w sygnalizacji komórkowej poprzez S6K1 i mTOR / Raptor, regulując tym samym translację[10].

eIF4F edytuj

Kompleks eIF4F składa się z trzech podjednostek: eIF4A, eIF4E i eIF4G. Każda podjednostka ma u Homo sapiens wiele izoform, istnieją również dodatkowe białka eIF4: eIF4B i eIF4H.

eIF4G jest białkiem rusztowania o masie 175,5 kDa. Oddziałuje z eIF3 i białkiem wiążącym poliadenylowany ogon (PABP), a także z innymi częściami kompleksu eIF4F. eIF4E rozpoznaje i wiąże strukturę 5' cap mRNA, podczas gdy eIF4G wiąże PABP wiążące ogon poli (A), potencjalnie zapętlając i aktywując związany mRNA. eIF4A - helikaza kasety DEAD mRNA - jest ważny dla rozplatania struktur drugorzędnych mRNA.

eIF4B zawiera dwie domeny wiążące RNA - jedna niespecyficznie oddziałuje z mRNA, podczas gdy druga specyficznie wiąże 18S rRNA małej podjednostki rybosomalnej. Działa ona zarówno jako kotwica, jak i krytyczny kofaktor dla eIF4A. Jest także substratem dla S6K, a po fosforylacji promuje tworzenie kompleksu preinicjacyjnego. U kręgowców eIF4H jest dodatkowym czynnikiem inicjującym o roli podobnej do eIF4B.[11]

eIF5, eIF5A i eIF5B edytuj

eIF5 jest białkiem aktywującym GTPazę, które pomaga dużej podjednostce rybosomu połączyć się z małą. Jest wymagany do hydrolizy GTP przez eIF2 i zawiera niespotykany aminokwas - hipuzynę[12].

eIF5A jest eukariotycznym homologiem czynnika EF-P. Pomaga w elongacji łąńcucha polipeptydowego, a także odgrywa rolę w terminacji translacji[13].

eIF5B wykazuje aktywność GTPazy i bierze udział w składaniu rybosomu. Jest eukariotycznym analogiem bakteryjnego IF2[14].

eIF6 edytuj

eIF6 hamuje składanie rybosomu podobnie jak eIF3, ale wiąże się z dużą podjednostką (60S)[15].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. R.J. Jackson, C.U. Hellen, T.V. Pestova, The mechanism of eukaryotic translation initiation and principles of its regulation, „Nature Reviews. Molecular Cell Biology”, 11 (2), 2010, s. 113–27, DOI10.1038/nrm2838, PMID20094052, PMCIDPMC4461372.
  2. C.E. Aitken, J.R. Lorsch, A mechanistic overview of translation initiation in eukaryotes, „Nature Structural & Molecular Biology”, 19 (6), 2012, s. 568–76, DOI10.1038/nsmb.2303, PMID22664984.
  3. Lori A Passmore i inni, The eukaryotic translation initiation factors eIF1 and eIF1A induce an open conformation of the 40S ribosome, „Molecular Cell”, 26 (1), 2007, s. 41–50, DOI10.1016/j.molcel.2007.03.018, PMID17434125.
  4. Yuen-Nei Cheung i inni, Dissociation of eIF1 from the 40S ribosomal subunit is a key step in start codon selection in vivo, „Genes & Development”, 21 (10), 2007, s. 1217–30, DOI10.1101/gad.1528307, PMID17504939, PMCIDPMC1865493.
  5. Christopher S Fraser, Quantitative studies of mRNA recruitment to the eukaryotic ribosome, „Biochimie”, 114, 2015, s. 58–71, DOI10.1016/j.biochi.2015.02.017, PMID25742741, PMCIDPMC4458453.
  6. Colin Echeverría Aitken, Jon R Lorsch, A mechanistic overview of translation initiation in eukaryotes, „Nature Structural & Molecular Biology”, 19 (6), 2012, s. 568–76, DOI10.1038/nsmb.2303, PMID22664984.
  7. Alan G Hinnebusch, eIF3: a versatile scaffold for translation initiation complexes, „Trends in Biochemical Sciences”, 31 (10), 2006, s. 553–62, DOI10.1016/j.tibs.2006.08.005, PMID16920360.
  8. John W B Hershey, The role of eIF3 and its individual subunits in cancer, „Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Gene Regulatory Mechanisms”, 1849 (7), 2015, s. 792–800, DOI10.1016/j.bbagrm.2014.10.005, PMID25450521.
  9. Amy S Y Lee, Philip J Kranzusch, Jamie H D Cate, eIF3 targets cell-proliferation messenger RNAs for translational activation or repression, „Nature”, 522 (7554), 2015, s. 111–4, DOI10.1038/nature14267, PMID25849773, PMCIDPMC4603833, Bibcode2015Natur.522..111L.
  10. Marina K Holz i inni, mTOR and S6K1 mediate assembly of the translation preinitiation complex through dynamic protein interchange and ordered phosphorylation events, „Cell”, 123 (4), 2005, s. 569–80, DOI10.1016/j.cell.2005.10.024, PMID16286006.
  11. William C. Merrick, eIF4F: a retrospective, „The Journal of biological chemistry”, 290 (40), 2015, s. 24091-9, DOI10.1074/jbc.R115.675280.
  12. Myung Hee Park, The post-translational synthesis of a polyamine-derived amino acid, hypusine, in the eukaryotic translation initiation factor 5A (eIF5A), „Journal of Biochemistry”, 139 (2), 2006, s. 161–9, DOI10.1093/jb/mvj034, PMID16452303, PMCIDPMC2494880.
  13. Anthony P Schuller i inni, eIF5A Functions Globally in Translation Elongation and Termination, „Molecular Cell”, 66 (2), 2017, 194–205.e5, DOI10.1016/j.molcel.2017.03.003, PMID28392174, PMCIDPMC5414311.
  14. Gregory S Allen, Joachim Frank, Structural insights on the translation initiation complex: ghosts of a universal initiation complex, „Molecular Microbiology”, 63 (4), 2007, s. 941–50, DOI10.1111/j.1365-2958.2006.05574.x, PMID17238926.
  15. EIF6 - Eukaryotic translation initiation factor 6 - Homo sapiens (Human) - EIF6 gene & protein [online], www.uniprot.org [dostęp 2020-07-21] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Fraser CS, Doudna JA(January 2007). "Structural and mechanistic insights into hepatitis C viral translation initiation". Nature Reviews Microbiology. 5(1):29-38. doi:10.1038/nrmicro1558
  • Malys N, McCarthy JE(March 2011). "Translation initiation: variations in the mechanism can be anticipated". Cellular and Molecular Life Sciences. 68(6):991-1003. doi:10.1007/s00018-010-0588-z

Linki zewnętrzne edytuj