Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego filmu

Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego filmu (ang. European Film Award for Best Film) − główna nagroda przyznawana dla najlepszego filmu europejskiego w ramach Europejskich Nagród Filmowych. Przyznawana jest przez członków Europejskiej Akademii Filmowej już od pierwszej edycji rozdania nagród w 1988 roku[1].

Trzykrotnie wyróżniano tą nagrodą filmy wyreżyserowane przez Gianniego Amelio, Larsa von Triera i Michaela Hanekego. Dwie nagrody w tej kategorii przypadły w udziale filmom w reżyserii Kena Loacha, Pedra Almodóvara, Paola Sorrentino, Pawła Pawlikowskiego i Rubena Östlunda. Zaledwie dwa spośród nagrodzonych tytułów wyreżyserowały kobiety (Maren Ade i Jasmila Žbanić). Twórcą z największą ilością nominowanych filmów, w liczbie siedmiu, jest Hiszpan Pedro Almodóvar.

Włoskie filmy siedmiokrotnie zdobywały laur, co jest dotychczasowym rekordem. Na drugim miejscu znajdują się kinematografie brytyjska i niemiecka, których pięć tytułów zwyciężyło w tej kategorii. Natomiast najwięcej nominowanych tytułów na przestrzeni lat posiada Francja - jest ich 36. O zaledwie jeden mniej ma ich Wielka Brytania (35 nominacji według stanu na styczeń 2023).

Polskie filmy jak dotychczas trzy razy zdobyły tytuł najlepszego filmu na kontynencie europejskim. Do zdobywców tej nagrody należą: Krótki film o zabijaniu (1988) Krzysztofa Kieślowskiego oraz Ida (2014) i Zimna wojna (2018) Pawła Pawlikowskiego[2]. Ponadto nagrodę otrzymał też Polak Roman Polański za brytyjski thriller Autor widmo (2010)[3]. Spośród polskich filmów nominację uzyskały następujące obrazy: Przesłuchanie (1990) Ryszarda Bugajskiego, Pianista (2002) Romana Polańskiego oraz Boże Ciało (2020) Jana Komasy[4]. Ponadto nominowano także obcojęzyczne filmy realizowane za granicą przez Kieślowskiego (trylogia Trzy kolory, 1994), Pawlikowskiego (Lato miłości, 2005) i Polańskiego (Oficer i szpieg, 2019).

Nagrodzone i nominowane filmy edytuj

1988−1989 edytuj

Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
1988
(1.)
  Krótki film o zabijaniu Krótki film o zabijaniu Krzysztof Kieślowski
  Do zobaczenia, chłopcy Au revoir les enfants Louis Malle
  Ożywiony las El bosque animado José Luis Cuerda
  Dalekie głosy, spokojne życie Distant Voices, Still Lives Terence Davies
  Niebo nad Berlinem Der Himmel über Berlin Wim Wenders
  Jakub Iacob Mircea Daneliuc
  Pelle zwycięzca Pelle erobreren Bille August
1989
(2.)
  Pejzaż we mgle Τοπίο στην ομίχλη
Topio stin omichli
Teo Angelopoulos
  Eldorado Eldorádó Géza Bereményi
  Wysokie aspiracje High Hopes Mike Leigh
  Magnus Magnus Þráinn Bertelsson
  Mała Wiera Маленькая Вера
Malieńkaja Wiera
Wasilij Piczuł
  Wspomnienia z Żółtego Domu Recordações da Casa Amarela João César Monteiro

1990-1999 edytuj

Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
1990
(3.)
  Otwarte drzwi Porte aperte Gianni Amelio
  Aj, Carmela! ¡Ay Carmela! Carlos Saura
  Cyrano de Bergerac Cyrano de Bergerac Jean-Paul Rappeneau
  Matka Мать
Mat
Gleb Panfiłow
  Przesłuchanie Przesłuchanie Ryszard Bugajski
  Anioł stróż Skyddsängeln Suzanne Osten
  Dziewczyna z fabryki zapałek Tulitikkutehtaan tyttö Aki Kaurismäki
1991
(4.)
  Riff-Raff Riff-Raff Ken Loach
  Delicatessen Delicatessen Marc Caro i Jean-Pierre Jeunet
  Homo Faber Homo Faber Volker Schlöndorff
  Mały przestępca Le petit criminel Jacques Doillon
  Toto bohater Toto le héros Jaco Van Dormael
  Szowiniści Ultrà Ricky Tognazzi
1992
(5.)
  Złodziej dzieci Il ladro di bambini Gianni Amelio
  Kochankowie z Pont-Neuf Les amants du Pont-Neuf Leos Carax
  Ludzie z północy De noorderlingen Alex van Warmerdam
  Nord Nord Xavier Beauvois
  Trzy dni Trys dienos Šarūnas Bartas
  Życie cyganerii La vie de bohème Aki Kaurismäki
1993
(6.)
  Urga Урга
Urga
Nikita Michałkow
  Wideo Benny’ego Benny's Video Michael Haneke
  Człowiek pogryzł psa C'est arrivé près de chez vous Rémy Belvaux, André Bonzel i Benoît Poelvoorde
  Serce jak lód Un cœur en hiver Claude Sautet
  Orlando Orlando Sally Potter
  Dziewczyna Antonia La petite amie d'Antonio Manuel Poirier
1994
(7.)
  Lamerica Lamerica Gianni Amelio
  Syn rekina Le fils du requin Agnès Merlet
  W imię ojca In the Name of the Father Jim Sheridan
  Parzyste i nieparzyste Кош ба кош
Kosz ba kosz
Bachtijar Chudojnazarow
  Trzy kolory Trois couleurs Krzysztof Kieślowski
  Woyzeck Woyzeck János Szász
1995
(8.)
  Ziemia i wolność Land and Freedom Ken Loach
  Pocałunek motyla Butterfly Kiss Michael Winterbottom
  Nienawiść La haine Mathieu Kassovitz
  Paryskie rendez-vous Les rendez-vous de Paris Éric Rohmer
  Rzeźnik Der Totmacher Romuald Karmakar
  Spojrzenie Odyseusza Το βλέμμα του Οδυσσέα
To vlemma tou Odyssea
Teo Angelopoulos
1996
(9.)
  Przełamując fale Breaking the Waves Lars von Trier
  Kola Kolja Jan Svěrák
  Lea Lea Ivan Fila
  Sekrety i kłamstwa Secrets & Lies Mike Leigh
  Spirala przemocy Some Mother's Son Terry George
1997
(10.)
  Goło i wesoło The Full Monty Peter Cattaneo
  Kapitan Conan Capitaine Conan Bertrand Tavernier
  Angielski pacjent The English Patient Anthony Minghella
  Piąty element The Fifth Element Luc Besson
  Zamknięty krąg Savršeni krug Ademir Kenović
  Złodziej Вор
Wor
Pawieł Czuchraj
1998
(11.)
  Życie jest piękne La vita è bella Roberto Benigni
  Chłopak rzeźnika The Butcher Boy Neil Jordan
  Drżące ciało Carne trémula Pedro Almodóvar
  Festen Festen Thomas Vinterberg
  Biegnij Lola, biegnij Lola rennt Tom Tykwer
  Jestem Joe My Name Is Joe Ken Loach
  Wyśnione życie aniołów La vie rêvée des anges Érick Zonca
1999
(12.)
  Wszystko o mojej matce Todo sobre mi madre Pedro Almodóvar
  Fucking Åmål Fucking Åmål Lukas Moodysson
  Mifune Mifunes sidste sang Søren Kragh-Jacobsen
  Moloch Молох
Mołoch
Aleksandr Sokurow
  Notting Hill Notting Hill Roger Michell
  Rosetta Rosetta Jean-Pierre i Luc Dardenne
  Kropla słońca Sunshine István Szabó
  Strefa wojny The War Zone Tim Roth

2000-2009 edytuj

Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
2000
(13.)
  Tańcząc w ciemnościach Dancer in the Dark Lars von Trier
  Billy Elliot Billy Elliot Stephen Daldry
  Uciekające kurczaki Chicken Run Peter Lord i Nick Park
  Gusta i guściki Le goût des autres Agnès Jaoui
  Harry, twój prawdziwy przyjaciel Harry, un ami qui vous veut du bien Dominik Moll
  Chleb i tulipany Pane e tulipani Silvio Soldini
  Wiarołomni Trolösa Liv Ullmann
2001
(14.)
  Amelia Le fabuleux destin d'Amélie Poulain Jean-Pierre Jeunet
  Dziennik Bridget Jones Bridget Jones's Diary Sharon Maguire
  Eksperyment Das Experiment Oliver Hirschbiegel
  Intymność Intimacy Patrice Chéreau
  Włoski dla początkujących Italiensk for begyndere Lone Scherfig
  Inni The Others Alejandro Amenábar
  Pianistka La pianiste Michael Haneke
  Pokój syna La stanza del figlio Nanni Moretti
2002
(15.)
  Porozmawiaj z nią Hable con ella Pedro Almodóvar
  8 kobiet 8 femmes François Ozon
  Podkręć jak Beckham Bend It Like Beckham Gurinder Chadha
  Krwawa niedziela Bloody Sunday Paul Greengrass
  Lilja 4-ever Lilja 4-ever Lukas Moodysson
  Siostry magdalenki The Magdalene Sisters Peter Mullan
  Człowiek bez przeszłości Mies vailla menneisyyttä Aki Kaurismäki
  Pianista The Pianist Roman Polański
2003
(16.)
  Good bye, Lenin! Good Bye, Lenin! Wolfgang Becker
  Niewidoczni Dirty Pretty Things Stephen Frears
  Dogville Dogville Lars von Trier
  Na tym świecie In This World Michael Winterbottom
  Moje życie beze mnie My Life Without Me Isabel Coixet
  Basen Swimming Pool François Ozon
2004
(17.)
  Głową w mur Gegen die Wand Fatih Akın
  Pan od muzyki Les choristes Christophe Barratier
  Dziura w sercu Ett hål i mitt hjärta Lukas Moodysson
  Złe wychowanie La mala educación Pedro Almodóvar
  W stronę morza Mar adentro Alejandro Amenábar
  Vera Drake Vera Drake Mike Leigh
2005
(18.)
  Ukryte Caché Michael Haneke
  Bracia Brødre Susanne Bier
  Nie wracaj w te strony Don't Come Knocking Wim Wenders
  Dziecko L'enfant Jean-Pierre i Luc Dardenne
  Lato miłości My Summer of Love Paweł Pawlikowski
  Sophie Scholl – ostatnie dni Sophie Scholl – Die letzten Tage Marc Rothemund
2006
(19.)
  Życie na podsłuchu Das Leben der Anderen Florian Henckel von Donnersmarck
  Śniadanie na Plutonie Breakfast on Pluto Neil Jordan
  Grbavica Grbavica Jasmila Žbanić
  Droga do Guantánamo The Road to Guantanamo Michael Winterbottom i Mat Whitecross
  Volver Volver Pedro Almodóvar
  Wiatr buszujący w jęczmieniu The Wind That Shakes the Barley Ken Loach
2007
(20.)
  4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni 4 luni, 3 săptămâni şi 2 zile Cristian Mungiu
  Na krawędzi nieba Auf der anderen Seite Fatih Akın
  Ostatni król Szkocji The Last King of Scotland Kevin Macdonald
  Niczego nie żałuję – Edith Piaf La môme Olivier Dahan
  Persepolis Persepolis Marjane Satrapi i Vincent Paronnaud
  Królowa The Queen Stephen Frears
2008
(21.)
  Gomorra Gomorra Matteo Garrone
  Boski Il divo Paolo Sorrentino
  Klasa Entre les murs Laurent Cantet
  Happy-Go-Lucky, czyli co nas uszczęśliwia Happy-Go-Lucky Mike Leigh
  Sierociniec El orfanato Juan Antonio Bayona
  Walc z Baszirem ואלס עם באשיר
Vals Im Bashir
Ari Folman
2009
(22.)
  Biała wstążka Das weiße Band Michael Haneke
  Fish Tank Fish Tank Andrea Arnold
  Pozwól mi wejść Låt den rätte komma in Tomas Alfredson
  Prorok Un prophète Jacques Audiard
  Lektor The Reader Stephen Daldry
  Slumdog. Milioner z ulicy Slumdog Millionaire Danny Boyle

2010-2019 edytuj

Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
2010
(23.)
  Autor widmo The Ghost Writer Roman Polański
  Miód Bal Semih Kaplanoğlu
  Ludzie Boga Des hommes et des dieux Xavier Beauvois
  Liban לבנון
Lebanon
Samuel Maoz
  Sekret jej oczu El secreto de sus ojos Juan José Campanella
  Soul Kitchen Soul Kitchen Fatih Akın
2011
(24.)
  Melancholia Melancholia Lars von Trier
  Artysta The Artist Michel Hazanavicius
  Chłopiec na rowerze Le gamin au vélo Jean-Pierre i Luc Dardenne
  W lepszym świecie Hævnen Susanne Bier
  Człowiek z Hawru Le Havre Aki Kaurismäki
  Jak zostać królem The King’s Speech Tom Hooper
2012
(25.)
  Miłość Amour Michael Haneke
  Barbara Barbara Christian Petzold
  Cezar musi umrzeć Cesare deve morire Paolo i Vittorio Taviani
  Nietykalni Intouchables Olivier Nakache i Éric Toledano
  Polowanie Jagten Thomas Vinterberg
  Wstyd Shame Steve McQueen
2013
(26.)
  Wielkie piękno La grande bellezza Paolo Sorrentino
  Śnieżka Blancanieves Pablo Berger
  W kręgu miłości The Broken Circle Breakdown Felix Van Groeningen
  Koneser La migliore offerta Giuseppe Tornatore
  Oh, Boy! Oh Boy Jan-Ole Gerster
  Życie Adeli La vie d'Adèle – Chapitres 1 & 2 Abdellatif Kechiche
2014
(27.)
  Ida Ida Paweł Pawlikowski
  Turysta Turist Ruben Östlund
  Zimowy sen Kış Uykusu Nuri Bilge Ceylan
  Lewiatan Левиафан
Lewiafan
Andriej Zwiagincew
  Nimfomanka Nymphomaniac Lars von Trier
2015
(28.)
  Młodość Youth Paolo Sorrentino
  Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu En duva satt på en gren och funderade på tillvaron Roy Andersson
  Barany. Islandzka opowieść Hrútar Grímur Hákonarson
  Lobster The Lobster Jorgos Lantimos
  Mustang Mustang Deniz Gamze Ergüven
  Victoria Victoria Sebastian Schipper
2016
(29.)
  Toni Erdmann Toni Erdmann Maren Ade
  Elle Elle Paul Verhoeven
  Ja, Daniel Blake I, Daniel Blake Ken Loach
  Julieta Julieta Pedro Almodóvar
  Pokój Room Lenny Abrahamson
2017
(30.)
  The Square The Square Ruben Östlund
  120 uderzeń serca 120 battements par minute Robin Campillo
  Niemiłość Нелюбовь
Nieliubow
Andriej Zwiagincew
  Dusza i ciało Testről és lélekről Ildikó Enyedi
  Po tamtej stronie Toivon tuolla puolen Aki Kaurismäki
2018
(31.)
  Zimna wojna Zimna wojna Paweł Pawlikowski
  Dogman Dogman Matteo Garrone
  Dziewczyna Girl Lukas Dhont
  Granica Gräns Ali Abbasi
  Szczęśliwy Lazzaro Lazzaro felice Alice Rohrwacher
2019
(32.)
  Faworyta The Favourite Jorgos Lantimos
  Ból i blask Dolor y gloria Pedro Almodóvar
  Oficer i szpieg J'accuse Roman Polański
  Nędznicy Les misérables Ladj Ly
  Błąd systemu Systemsprenger Nora Fingscheidt
  Zdrajca Il traditore Marco Bellocchio

2020-2029 edytuj

Rok Tytuł polski Tytuł oryginalny Reżyser
2020
(33.)
  Na rauszu Druk Thomas Vinterberg
  Berlin Alexanderplatz Berlin Alexanderplatz Burhan Qurbani
  Boże Ciało Boże Ciało Jan Komasa
  Martin Eden Martin Eden Pietro Marcello
  Malowany ptak Nabarvené ptáče Václav Marhoul
  Undine Undine Christian Petzold
2021
(34.)
  Aida Quo vadis, Aida? Jasmila Žbanić
  To była ręka Boga È stata la mano di Dio Paolo Sorrentino
  Ojciec The Father Florian Zeller
  Przedział nr 6 Hytti nro 6 Juho Kuosmanen
  Titane Titane Julia Ducournau
2022
(35.)
  W trójkącie Τriangle of Sadness Ruben Östlund
  Alcarràs Alcarràs Carla Simón
  Blisko Close Lukas Dhont
  Holy Spider Holy Spider Ali Abbasi
  W gorsecie Corsage Marie Kreutzer

Statystyki edytuj

Zestawienie nagrodzonych i nominowanych filmów w tej kategorii według głównego kraju produkcji - w kolejności malejącej pod względem ilości nagród, a następnie nominacji - przedstawia się następująco (stan na styczeń 2023):

Państwo Ilość nagród Ilość nominacji
  Włochy 7 18
  Wielka Brytania 5 35
  Niemcy 5 20
  Dania 4 14
  Polska 3 6
  Francja 2 36
  Hiszpania 2 16
  Szwecja 2 10
  Rosja 1 5
  Austria 1 4
  Bośnia i Hercegowina 1 3
  Grecja 1 2
  Rumunia 1 2
  Belgia 0 8
  Irlandia 0 7
  Finlandia 0 6
  Węgry 0 4
  Turcja 0 3
  Czechy 0 2
  Islandia 0 2
  Izrael 0 2
  ZSRR 0 2
  Holandia 0 1
  Litwa 0 1
  Portugalia 0 1
  Słowacja 0 1

Przypisy edytuj

  1. EFA Night 1988. European Film Awards. [dostęp 2023-01-01]. (ang.).
  2. Elsa Keslassy: Pawel Pawlikowski’s ‘Cold War’ Wins for Best Film, Director at European Film Awards. "Variety", 15.12.2018. [dostęp 2023-01-01]. (ang.).
  3. Xan Brooks: Roman Polanski film The Ghost Writer dominates European awards. "The Guardian", 05.12.2010. [dostęp 2023-01-01]. (ang.).
  4. Anna Bernat: Filmy z nominacjami do Europejskich Nagród Filmowych. Dziennik Teatralny, 11.11.2020. [dostęp 2023-01-01]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj