Eynan-Mallaha
Eynan-Mallaha (Ain Mallaha) - stanowisko archeologiczne położone nad jeziorem Hule w północno-wschodnim Izraelu, jedno z najistotniejszych dla badania kultury natufijskiej. Osadnictwo i działalność człowieka prehistorycznego w Eynan datowana jest na okres dwóch tysiącleci między około 10000 do 8000 lat przed naszą erą.
| Państwo | |
|---|---|
Położenie na mapie Izraela  | |
 33°04′55″N 35°34′25″E/33,081944 35,573611
| |
Stanowisko zostało odkryte w 1954 roku, ale gruntownie prace wykopaliskowe w Eynan przeprowadziła francuska ekspedycja archeologiczna Jeana Perrota w latach 1957-1959[1]. Odkryto tutaj 50 domostw społeczności, która obok łowiectwa i rybołówstwa wykorzystywała dziko rosnące zboża pszenicy i jęczmienia. W czasach prehistorycznych był to obszar silnie zalesiony (dęby, drzewa migdałowe i pistacjowe) bogaty w słodką wodę. Odkryte przez archeologów narzędzia: drewniane sierpy z krzemiennymi wkładkami, moździerze (ważące do 50 kg), kosze oraz naziemne pojemniki na ziarno świadczą o osiadłym charakterze społeczności Eynan. Różnice w diecie osadników z Eynan od tych z innych stanowisk natufijskich, prawdopodobnie doprowadziły do zmian anatomicznych w budowie ciała – mieszkańcy Eynan byli wyżsi oraz posiadali większą czaszkę i żuchwę (badania Denise Ferembach z 1961, Odile Soliveres-Messei z 1988 i Anny Belfer-Cohen z 1991)[2].
Na stanowisku Eynan poświadczona jest obecność owalnych konstrukcji mieszkalnych wykonywanych z kamienia. Wyodrębnione trzy fazy kolonizacji osady rozróżniane są m.in. przez wielkość domostw z których najmasywniejsze i największe charakterystyczne są dla najstarszego okresu, zaś najmniejsze dla okresu najmłodszego (ok. 8000 lat p.n.e.). Między domostwami lub w domostwach lokowane były groby zmarłych. Prawdopodobnie ciała zmarłych początkowo grzebane były poza osadą, a po jakimś czasie przenoszone w workach do osady by tradycyjnie dokonać pochówku w granicach domostwa[3]. W niektórych z domostw odkryto groby zawierające nawet dwanaście pochówków mężczyzn, kobiet, dzieci i psów, które w świetle dotychczasowych badań najwcześniej udomowiono właśnie w Eynan[4]. Zmarli przed pochówkiem byli przyozdabiani m.in. w ozdoby z muszli z których część pochodzi z Nilu i Oceanu Atlantyckiego. Obecność tych muszli jak i obsydian pochodzącego z obszarów Anatolii świadczyć może o dużym zasięgu handlu wymiennego wśród osad natufijskich[5].
Z osady pochodzą najstarsze dla kultury natufijskiej zabytki plastyki, jak ozdabiane bazaltowe naczynia, kamienne figurki kobiece, ozdoby wykonywane z muszli i kamieni oraz rzeźby z kości. Na stanowisku Eynan nie znaleziono dotychczas przedstawień zwierząt[6].
Przypisy
edytuj- ↑ J. Zabłocka, Historia Bliskiego Wschodu w starożytności (od początków osadnictwa do podboju perskiego), Warszawa 1982, s. 16.
- ↑ Archaeology of Society in the Holy Land, pod redakcją Thomasa E. Levy'ego, Leicester University Press 1993, s. 65-66.
- ↑ Life in neolithic farming communities: social organization, identity, and differentiation, pod redakcją Ian'a Kuijt'a, Nowy Jork 2002, s. 27.
- ↑ Beyond Foraging and Collecting: Evolutionary Change in Hunter-Gatherer Settlement System, pod redakcją Bena Fitzhugh and Junko Habu, Nowy Jork 2002, s. 114.
- ↑ ''Beyond Foraging and Collecting, s. 121.
- ↑ Treasures of the Holy Land: Ancient Art from the Israel Museum, Nowy Jork 1986, s. 40.