Fanaloka madagaskarska

Fanaloka madagaskarska
	Fossa fossana
	(P.L.S. Müller, 1776)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	falanrukowate
Podrodzina	falanruki
Rodzaj	Fossa; J.E. Gray, 1865
Gatunek	fanaloka madagaskarska
Synonimy
	Viverra fossana P.L.S. Müller, 1776; Viverra fossa Schreber, 1777; Fossa daubentonii J.E. Gray, 1865; Fossa majori Dollman, 1909;
	Viverra fossana P.L.S. Müller, 1776; Viverra fossa Schreber, 1777; Fossa daubentonii J.E. Gray, 1865; Fossa majori Dollman, 1909;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fanaloka madagaskarska^[7], fanaloka^[a]^[8] (Fossa fossana) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny falanruków (Euplerinae) w obrębie rodziny falanrukowatych (Eupleridae). Zwierzę to prowadzi nocny tryb życia. Z powodu nazwy systematycznej jest mylona z fossą madagaskarską (Cryptoprocta ferox).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy, zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego, opisał w 1776 roku niemiecki zoolog Philipp Müller nadając mu nazwę Viverra fossana^[3]. Holotyp pochodził z Madagaskaru^[9]. Jedyny przedstawiciel rodzaju fanaloka^[7] (Fossa) opisany został w 1864 roku przez brytyjskiego zoologa Johna Edwarda Graya^[2].

Dane molekularne z 2003 roku wykazały bliskie pokrewieństwo tego taksonu z Cryptoprocta^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za gatunek monotypowy^[11].

Etymologia edytuj

Fossa: malgaska nazwa foussa dla fanaloki^[12].
fossana: francuska nazwa fossane dla fossy użyta przez Buffona^[3].

Zasięg występowania edytuj

Fanaloka madagaskarska jest gatunkiem, występującym endemicznie na Madagaskarze^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 40–45 cm, długość ogona 22,1–26,4 cm, długość ucha 4,4–4,8 cm, długość tylnej stopy 8,4–9,3 cm; masa ciała dorosłych samic 1,3–1,75 kg, dorosłych samców 1,5–1,9 kg^[13]. Jej futro jest szarobrązowe oraz występują na nim czarne cętki.

Ekologia edytuj

Zwierzę to odżywia się owocami, a także poluje na różne owady oraz drobne kręgowce.

Ochrona edytuj

Gatunek narażony jest na wyginięcie, przez co objęty został konwencją waszyngtońską CITES (załącznik II)^[14].

Uwagi edytuj

↑ Nazwa fanaloka używana jest również w odniesieniu do rodzaju Fossa.

Przypisy edytuj

↑ Fossa fossana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 518, 1864. (ang.).
↑ ^a ^b ^c P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linne’ vollständigen Natursystems Supplements- und Register-Band über alle sechs Theile oder Classen des Thierreichs. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1776, s. 32. (niem.).
↑ J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1777, s. ryc. cxiv. (niem.).
↑ G. Dollman. A new species of Fossa from central Madagascar. „The Annals and Magazine of Natural History”. 4. Eight series (21), s. 306, 1909. (ang.).
↑ F.F. Hawkins F.F., Fossa fossana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 72, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Fossa fossana. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-29].
↑ A.D. Yoder, M.M. Burns, S. Zehr, T. Delefosse, G. Veron, S.M. Goodman & J.J. Flynn. Single origin of Malagasy Carnivora from an African ancestor. „Nature”. 421, s. 734-737, 2003. DOI: 10.1038/nature01303. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 422. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 286, 1904. (ang.).
↑ S.M. Goodman: Family Eupleridae (Madagascar Carnivores). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 347. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-28]. (ang.).

Bibliografia edytuj

D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Fossa fossana. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-29].

[a-8] Nazwa fanaloka używana jest również w odniesieniu do rodzaju Fossa.

[itis-1] Fossa fossana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 518, 1864. (ang.).

[Müller-3] P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linne’ vollständigen Natursystems Supplements- und Register-Band über alle sechs Theile oder Classen des Thierreichs. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1776, s. 32. (niem.).

[Schreber-4] J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1777, s. ryc. cxiv. (niem.).

[Dollman-5] G. Dollman. A new species of Fossa from central Madagascar. „The Annals and Magazine of Natural History”. 4. Eight series (21), s. 306, 1909. (ang.).

[iucn-6] F.F. Hawkins F.F., Fossa fossana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-29] (ang.).

[miiz-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-9] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 72, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Fossa fossana. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-29].

[Yoder&inni-11] A.D. Yoder, M.M. Burns, S. Zehr, T. Delefosse, G. Veron, S.M. Goodman & J.J. Flynn. Single origin of Malagasy Carnivora from an African ancestor. „Nature”. 421, s. 734-737, 2003. DOI: 10.1038/nature01303. (ang.).

[Burgin&inni-12] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 422. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 286, 1904. (ang.).

[Goodman-14] S.M. Goodman: Family Eupleridae (Madagascar Carnivores). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 347. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[CITES-15] Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-28]. (ang.).

[7]

[a]

[8]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]