Phelsuma
rodzaj jaszczurki
(Przekierowano z Felsuma)
Phelsuma – rodzaj jaszczurek z rodziny gekonowatych (Gekkonidae).
| Phelsuma | |||
| Gray, 1825[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – dniówka madagaskarska (Ph. madagascarensis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Phelsuma | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Gecko cepedianus Milbert, 1812 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące we wschodniej Afryce (Kenia, Tanzania i Mozambik), południowej Azji (Indie) i na wyspach Oceanu Indyjskiego (Komory, Madagaskar, Mauritius, Majotta, Reunion i Seszele)[5][6].
Systematyka edytuj
Rodzaj zdefiniował w 1825 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym rodzajom płazów i gadów wraz z opisem nowych gatunków opublikowanym na łamach Annals of Philosophy[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) felsuma niebieskoogonowa (P. cepediana)[7].
Etymologia edytuj
- Phelsuma: Murk van Phelsum (1732–1779), holenderski lekarz[8].
- Anoplopus: gr. ανοπλος anoplos ‘bez tarczy, nieuzbrojony’, od negatywnego przedrostka αν- an-; ὁπλον hoplon ‘duża tarcza greckiej ciężkiej piechoty lub hoplitów’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’[2]. Gatunek typowy: Gekko cepedianus: Merrem, 1820 (= Gecko cepedianus Milbert, 1812).
- Macrophelsuma: gr. μακρος makros ‘długi’[9]; rodzaj Phelsuma Gray, 1825. Gatunek typowy: Phelsuma newtoni Boulenger, 1884 (= Phelsuma edwardnewtoni Vinson & Vinson, 1969).
- Archaeophelsuma: gr. αρχαιος arkhaios ‘antyczny’[10]; rodzaj Phelsuma Gray, 1825. Gatunek typowy: Phelsuma newtoni Boulenger, 1884 (= Phelsuma edwardnewtoni Vinson & Vinson, 1969).
- Neophelsuma: gr. νεος neos ‘nowy’[11]; rodzaj Phelsuma Gray, 1825. Gatunek typowy: Gekko madagascariensis Gray, 1831.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[5]:
- Phelsuma abbotti Stejneger, 1893
- Phelsuma andamanensis Blyth, 1861
- Phelsuma antanosy Raxworthy & Nussbaum, 1993
- Phelsuma astriata Tornier, 1901
- Phelsuma barbouri Loveridge, 1942
- Phelsuma berghofi Krüger, 1996
- phelsuma borai Glaw, Köhler & Vences, 2009
- Phelsuma borbonica Mertens, 1966
- Phelsuma breviceps Boettger, 1894
- Phelsuma cepediana (Milbert, 1812) – felsuma niebieskoogonowa
- Phelsuma comorensis Boettger, 1913
- Phelsuma dorsivittata Mertens, 1964
- Phelsuma dubia (Boettger, 1881)
- Phelsuma edwardnewtoni Vinson & Vinson, 1969
- Phelsuma flavigularis Mertens, 1962
- Phelsuma gigas Liénard, 1842 – gatunek wymarły
- Phelsuma gouldi Crottini, Gehring, Harris, Lima & Vences, 2011
- Phelsuma grandis Gray, 1870
- Phelsuma guentheri Boulenger, 1885
- Phelsuma guimbeaui Mertens, 1963
- Phelsuma guttata Kaudern, 1922
- Phelsuma hielscheri Rösler, 2001
- Phelsuma hoeschi Berghof & Trautmann, 2009
- Phelsuma inexpectata Mertens, 1966
- Phelsuma kely Schönecker, Bach & Glaw, 2004
- Phelsuma klemmeri Seipp, 1991
- Phelsuma kochi Mertens, 1954
- Phelsuma laticauda (Boettger, 1880) – dniówka gruboogonowa[12]
- Phelsuma lineata Gray, 1842 – felsuma pręgowana
- Phelsuma madagascariensis Gray, 1831 – dniówka madagaskarska[12]
- Phelsuma malamakibo Nussbaum, Raxworthy, Raselimanana & Ramanamanjato, 2000
- Phelsuma masohoala Raxworthy & Nussbaum, 1994
- Phelsuma modesta Mertens, 1970
- Phelsuma mutabilis (Grandidier, 1869)
- Phelsuma nigristriata Meier, 1984
- Phelsuma ornata Gray, 1825
- Phelsuma parkeri Loveridge, 1941
- Phelsuma parva Meier, 1983
- Phelsuma pasteuri Meier, 1984
- Phelsuma pronki Seipp, 1994
- Phelsuma punctulata Mertens, 1970
- Phelsuma pusilla Mertens, 1964
- Phelsuma quadriocellata Peters, 1883 – felsuma czteroplama
- Phelsuma ravenala Raxworthy, Ingram, Rabibisoa & Pearson, 2007
- Phelsuma robertmertensi Meier, 1980
- Phelsuma roesleri Glaw, Gehring, Köhler, Franzen & Vences, 2010
- Phelsuma rosagularis Vinson & Vinson, 1969
- Phelsuma seippi Meier, 1987
- Phelsuma serraticauda Mertens, 1963
- Phelsuma standingi Methuen & Hewitt, 1913
- Phelsuma sundbergi Rendahl, 1939
- Phelsuma v-nigra Boettger, 1913
- Phelsuma vanheygeni Lerner, 2004
Przypisy edytuj
- ↑ a b J.E. Gray. A synopsis of the genera of reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 199, 1825. (ang.).
- ↑ a b J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 142. (niem.).
- ↑ R. Hoffstetter. Sur les Gekkonidae fossiles. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2e série. 18 (2), s. 199, 1946. (fr.).
- ↑ a b A.-R. Börner. Revision der Gekkonidengattung Phelsuma Gray 1825. „Saurologica”. 1, s. 1–145, 1972. (niem.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Phelsuma. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-03]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard: Phelsuma. RepFocus. [dostęp 2024-01-03]. (ang.).
- ↑ M.A. Smith: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Reptilia and Amphibia. Cz. 2: Sauria. London: Taylor and Francis, 1935, s. 120. (ang.).
- ↑ Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 33. (łac.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 147.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 24.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 165.
- ↑ a b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 382. ISBN 83-01-14344-4.
Bibliografia edytuj
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).