Ferraria
Ferraria – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Obejmuje 13[4]–18[5][6] gatunków. Rośliny te występują w tropikalnej Afryce (4 gatunki) i w jej południowej części (15 gatunków)[5], głównie w zachodniej części Afryki Południowej, na obszarach gdzie występują opady w okresie zimowym i susze latem[6]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne ze względu na efektowne kwiaty, mimo że są one nietrwałe i wydzielają nieprzyjemny zapach. Rozprzestrzenione, okazują się na niektórych obszarach inwazyjne – np. gatunek Ferraria crispa stał się chwastem w Australii[5].
 Ferraria densipunctulata | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Ferraria |
| Nazwa systematyczna | |
| Ferraria J. Burman ex P. Miller Fig. Pl. 187. 26 Jan 1759[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
F. crispa J. Burman[3] | |
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Byliny ze spłaszczonymi, czasem dyskowatymi bulwocebulami pozbawionymi tuniki. Nowe bulwocebule powstają co roku z nasady pędu. Pozostałości tych z poprzednich lat zachowują się poniżej jako twarde, dyskowate, nie do końca zabsorbowane człony. Pęd kwiatostanowy jest prosto wzniesiony i na przekroju okrągły[6].
- Liście
- Dolne wykształcone są w postaci łuskowatych katafili. Asymilacyjne mają blaszkę liściową równowąską, u nasady z pochwą[6].
- Kwiaty
- Okwiat efektowny, wielobarwny (także w obrębie tych samych gatunków). Listki w części nasadowej z miodnikami, poza tym płatki często z różnobarwnymi wzorami. Pręciki są trzy. Zalążnia jest osadzona na krótszej lub dłuższej szypułce. Szyjka słupka cienka, na szczycie z trzema płatkowatymi zakończeniami, każde rozcięte dodatkowo na dwie łatki[6].
- Owoce
- Trójkomorowe, różnokształtne torebki[6].
Systematyka edytuj
Rodzaj z plemienia Irideae, z podrodziny Iridoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)[7]. Z analiz molekularnych wynika, że są to rośliny siostrzane dla rodzaju Moraea, z którym tworzą z kolei klad siostrzany dla rodzajów Dietes i Bobartia[6].
- Wykaz gatunków[4]
- Ferraria brevifolia G.J.Lewis
- Ferraria crispa Burm.
- Ferraria densipunctulata M.P.de Vos
- Ferraria divaricata Sweet
- Ferraria ferrariola (Jacq.) Willd.
- Ferraria foliosa G.J.Lewis
- Ferraria glutinosa (Baker) Rendle
- Ferraria kamiesbergensis M.P.de Vos
- Ferraria macrochlamys (Baker) Goldblatt & J.C.Manning
- Ferraria ovata (Thunb.) Goldblatt & J.C.Manning
- Ferraria schaeferi Dinter
- Ferraria uncinata Sweet
- Ferraria variabilis Goldblatt & J.C.Manning
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-03-03] (ang.).
- ↑ a b Dietes. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
- ↑ a b Ferraria. The Plant List. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
- ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 294, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g P. Goldblatt, John C. Manning. Systematics and biology of the African genus Ferraria (Iridaceae: Irideae). „Bothalia - African Biodiversity and Conservation”. 41, 1 , 2011. DOI: 10.4102/abc.v41i1.33.
- ↑ Genus: Ferraria Burm. ex Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-03-02].