Wikipedia

Foresight (prognozowanie)

Foresight (ang. dalekowzroczność) – metodyka analizy prognoz lub hipotez na temat przyszłości w średniej i długiej perspektywie czasowej. Foresight bywa utożsamiany ze studiami nad przyszłością, odróżnia go jednak od klasycznej futurologii aplikacyjny cel i charakter badań, które mają przekładać się na konkretne działania określonych z góry podmiotów[1], a nie jedynie być eksploracją możliwych przyszłości.

Foresight posługuje się różnymi metodami[2], m.in.:

Analizy foresightowe często odwołują się do interdyscyplinarnej dyskusji nad możliwymi scenariuszami przyszłości w gronie przedstawicieli decydentów (władzy publicznej), środowisk naukowych, przemysłu, mediów, organizacji pozarządowych i opinii publicznej. Celem, który przyświeca foresightowi nie jest dokładność prognozy, lecz uświadomienie perspektyw i przygotowanie do zmian oraz wskazanie potencjalnie owocnych kierunków działania.

Foresight wywodzi się z analiz systemowych prowadzonych w latach 40. XX w. w RAND Corporation[5] na potrzeby wojskowe i nadal jest wykorzystywany w planowaniu oraz programowaniu rozwoju sił zbrojnych. Innym typowym polem zastosowania foresightu jest kształtowanie polityk rozwojowych na poziomie lokalnym[6], regionalnym[7] i krajowym[8].

W 2009 przeprowadzono w Polsce projekt o krajowym zasięgu pn. Narodowy Program Foresight 2020[9], zrealizowany przez konsorcjum złożone z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN oraz Pentor Research International pod kierownictwem merytorycznym prof. Michała Kleibera. W 2019 na zamówienie Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju konsorcjum złożone z firm 4CF, Atmoterm oraz Instytutu Sobieskiego pod kierownictwem Kacpra Nosarzewskiego opracowało scenariusze rozwoju Polski do roku 2050[8]. W 2021 Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej rozpoczęło realizację projektu Koncepcja Rozwoju Kraju do 2050[10], którego rezultatem będą między innymi: wizja oraz scenariusze przyszłości Polski do 2050 r. Koncepcja ma stać się dokumentem łączącym planowanie społeczno-gospodarcze z przestrzennym, który będzie kierunkowskazem w zarządzaniu rozwojem Polski w oparciu o analizy foresightowe, analizę trendów oraz analizy przestrzenne.

Studia wyższe, w tym podyplomowe oraz kursy o profilu foresightowym, zwłaszcza skoncentrowane na metodach scenariuszowych oferuje szereg uczelni na całym świecie, w tym Uniwersytet Oksfordzki[11], Uniwersytet w Houston[12], Uniwersytet w Turku[13], a w Polsce Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego[14].

Wiele organizacji powołuje grupy doradcze i komitety ds. foresightu, których zadaniem jest intepretacja sygnałów zmian, opiniowanie projektów i konfrontowanie strategii z hipotezami nt. długoterminowych zmian. Komitety takie działają m.in w ENISA, Interpolu i Światowym Forum Ekonomicznym[15].

W 2020 swój pierwszy foresight strategiczny (dotyczący perspektywy średnio- i długoterminowej) opublikowała Komisja Europejska, wskazując jednocześnie, że będzie szerzej wykorzystywała to narzędzie w kształtowaniu kierunków polityk unijnych[16]. Kolejne wydania raportu ukazały się w latach 2021[17], 2022[18][19] i 2023[20]. Raporty foresightowe publikują też cyklicznie inne organizacje, m.in. NATO[21].

Specjalistyczne projekty foresightowe wspierają zarządzanie strategiczne przedsiębiorstw[22] i instytucji[23], analizują rozwój jednej dziedziny nauki, jednego rynku[24][25] lub jednej gałęzi technologii[26].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Foresight [online], 4CF [dostęp 2022-12-18] (pol.).
  2. ↑ Metody Foresightowe [online], 4CF [dostęp 2022-12-18] (pol.).
  3. ↑ Marta Flisykowska, Design for the future, Gdańsk: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, 2019.
  4. ↑ Dariusz Kozdra, Strategiczna gra planszowa Stranger FuturesⓇ [online], Polskie Towarzystwo Studiów nad Przyszłością, 24 listopada 2021 [dostęp 2022-12-18] (pol.).
  5. ↑ Andy Hines, When Did It Start? Origin of the Foresight Field, „World Futures Review”, 12 (1), 2020, s. 4–11, DOI: 10.1177/1946756719889053, ISSN 1946-7567 [dostęp 2022-10-19] (ang.).
  6. ↑ Wrocław ma cztery scenariusze na przyszłość. Pomogą w tworzeniu strategii miasta. [online], www.wroclaw.pl [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  7. ↑ Joanna Ejdys, Regionalny foresight gospodarczy : scenariusze rozwoju lokalnego województwa mazowieckiego, Warszawa: Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza, 2013, ISBN 978-83-936782-1-1, OCLC 857955256 [dostęp 2022-10-19].
  8. ↑ a b Zofia Bednarczyk, Kacper Nosarzewski, SCENARIUSZE ROZWOJOWE POLSKI W PERSPEKTYWIE ROKU 2050, Maciej Jagaciak, Norbert Kołos, 4CF sp. z o.o., Instytut Sobieskiego, Atmoterm SA, 30 maja 2019.
  9. ↑ WYNIKI NARODOWEGO PROGRAMU FORESIGHT Polska 2020, Warszawa 2009 (pol.).
  10. ↑ Czym jest Koncepcja Rozwoju Kraju 2050 - Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej [dostęp 2022-12-18] (pol.).
  11. ↑ Oxford Scenarios Programme | Saïd Business School [online], www.sbs.ox.ac.uk, 1 października 2023 [dostęp 2023-07-30] (ang.).
  12. ↑ Master of Science in Foresight | Technology Division at the Cullen College of Engineering [online], dot.egr.uh.edu [dostęp 2023-07-30] (ang.).
  13. ↑ Master's Degree Programme in Futures Studies [online], www.utu.fi [dostęp 2023-07-30] (ang.).
  14. ↑ Foresight terytorialny [online] (pol.).
  15. ↑ Global Foresight Network [online], World Economic Forum (ang.).
  16. ↑ Communication from the Commission to the European Parliament and the Council: 2020 strategic foresight report. Strategic foresight – charting the course towards a more resilient Europe. [w:] European Commission [on-line]. ec.europa.eu, 9 września 2020. [dostęp 2020-12-10].
  17. ↑ Sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej z 2021 r. [online], Komisja Europejska - European Commission [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  18. ↑ Sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej z 2022 r. [online], Komisja Europejska - European Commission [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  19. ↑ Prognozowanie strategiczne [online], Komisja Europejska - European Commission [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  20. ↑ 2023 Strategic Foresight Report [online], commission.europa.eu [dostęp 2023-07-30] (ang.).
  21. ↑ STRATEGIC FORESIGHT ANALYSIS 2023 [online], NATO, styczeń 2024 [dostęp 2024-01-27] (ang.).
  22. ↑ ICAN Management Review, Planowanie w czasach rosnącej niepewności [online], O biznesie - podcast Ican Management Review, 29 października 2020 [dostęp 2022-10-19].
  23. ↑ Anna Sacio-Szymańska, Metoda foresightu technologicznego narzędziem wyznaczania kierunków rozwoju strategicznych instytutów badawczych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” (880), 2012, s. 155–171, ISSN 1898-6447 [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  24. ↑ Judyta Wieclawska, Raport Polskich Miast Przyszłości 2050. Jak będą wyglądać polskie miasta za 30 lat? [online], PortalKomunalny.pl, 8 grudnia 2021 [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  25. ↑ 4CF The Futures Literacy Company, Nieoczekiwana przyszłość: Gaming. Macierz 4CF 2020+10. [online], 2020 [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  26. ↑ Maciej Jagaciak, Norbert Kołos, Druk 3D 2025 [online], marzec 2017 [dostęp 2022-10-19].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Foresight_(prognozowanie)&oldid=73061760”