Wikipedia

Francesco Melzi

Francesco Melzi (właśc. Giovanni Francesco Melzi) (ur. 1492 lub 1493[1] w Mediolanie[potrzebny przypis], zm. między październikiem a listopadem 1567[2]) – włoski artysta renesansowy, syn Girolama Melziego, uczeń Leonarda da Vinci.

Francesco Melzi
Ilustracja
Mężczyzny z papugą, domniemany autoportret
Data i miejsce urodzenia

1492 lub 1493
Mediolan

Data śmierci

1567

Multimedia w Wikimedia Commons
Flora

Życiorys edytuj

Odebrał dobre wykształcenie i wychowanie[3]. Był synem dowódcy milicji mediolańskiej[4]. Siedzibą Melzich była największa willa w Vaprio d’Appa[5]. Mógł był uczniem Bramantina[1].

Latem 1507 r. w Mediolanie poznał Leonarda da Vinci[3][4]. Za zgodą ojca Leonardo adoptował Melziego[5]. Po adoptowaniu chłopca Leonardo utrzymywał kontakt z rodziną Melzich[6].

Francesco Melzi pracował jako asystent i skryba Leonarda. Odpowiadał m.in. za porządkowanie notatek i korespondencję. U boku Leonarda uczył się malarstwa i rysunku. Jego najsłynniejszym dziełem jest portret Leonarda z profilu[a][6]. Ponadto stworzył liczne kopie jego obrazów (m.in. zaginioną Ledę z łabędziem)[8]. Dzięki jego pracy ocalało do czasów współczesnych wiele rękopisów Leonarda[3].

Na dworze u króla Francji Franciszka I za swoją pracę otrzymywał od 400 talarów miesięcznie[9]. Leonardo nazywał go zdrobniale Cecho i Cechino (zdrobnienia od Francesco)[10].

Odkąd wstąpił do pracowni Leonarda stał się jego nieodłącznym towarzyszem[10]. 24 września 1513 r. wyjechał z nim do Rzymu[11], a następnie do Francji[10]. Giorgio Vasari podaje, że Melzi był wielce kochanym przez Leonarda. Nie jest jednak potwierdzone, czy Leonardo i Francesco utrzymywali relację o charakterze romantycznym bądź seksualnym[6]. Zdaniem historyka sztuki Charlesa Nicholla Vasari w drugiej edycji Żywotów z 1568 r. dwuznacznie zasugerował, że Leonardo i Francesco byli w związku homoseksualnym[1]. Melzi był tym, który powiadomił rodzinę Leonarda o jego śmierci w liście z 1 czerwca 1519. Melzi w swoich notatkach określał go też, jako drugiego ojca[potrzebny przypis]. Po śmierci Leonarda stał się jego spadkobiercą. Jako spuściznę po nim otrzymał jego pisma, rysunki i obrazy oraz trochę pieniędzy[12][13].

Po śmierci Leonarda Melzi poślubił szlachciankę Angiolę Landriani, z którą spłodził ośmioro dzieci[1][14]. Później sam stał się nauczycielem. Jego uczniem był m.in. Girolamo Figin[potrzebny przypis].

 
Portret Leonarda da Vinci, narysowany prawdopodobnie przez Melziego

Najprawdopodobniej obraz Młodzieniec z papugą (znany również jako Portret młodzieńca z papugą) z lat 50. XVI wieku stanowi autoportret Melziego[15].

W 1566 roku miał okazję poznać Giorgio Vasariego, autora Żywotów najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, gdzie znalazła się biografia Leonarda[1][6]. Prawdopodobnie spotkał się również z Giovannim Paolo Lomazzą, który również napisał biografię Leonarda[16].

Twórczość edytuj

Jego pierwszy datowany rysunek pochodzi z 1510 r. Kopiował liczne notatki, rysunki i inne prace mistrza, dzięki czemu mamy więcej informacji o zaginionych efektach pracy Leonarda[potrzebny przypis]. Francescowi przypisuje się także wykonanie portretu z profilu przedstawiającego Leonarda[17]. Przypuszcza się także, iż w czasie pobytu w Clos Luce z umierającym da Vincim sporządził rysunek Zamek w Amboise. Dziełem uznawanym z całą pewnością za stworzone przez Melziego jest obraz Flora, pochodzący z 1520 r[potrzebny przypis]. Prawdopodobnie namalował również portret Attusa, skarbnika króla Francji Franciszka I[18]. Przypisuje mu się również obrazy Bachus[19] i Wertumnus i Pomona (we współpracy z Casarem Bernazzanem)[20].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Niekiedy podaje się Melziego za domniemanego autora rysunku[7].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e Nicholl 2006 ↓, s. 429.
  2. ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 48.
  3. ↑ a b c Nicholl 2006 ↓, s. 428.
  4. ↑ a b Isaacson 2019 ↓, s. 543.
  5. ↑ a b Isaacson 2019 ↓, s. 544.
  6. ↑ a b c d Isaacson 2019 ↓, s. 545.
  7. ↑ Bastek 2019 ↓, s. 19.
  8. ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 465, 545.
  9. ↑ Vallentin 1951 ↓, s. 615.
  10. ↑ a b c Nicholl 2006 ↓, s. 431.
  11. ↑ Clark 1964 ↓, s. 150.
  12. ↑ Bastek 2019 ↓, s. 26.
  13. ↑ Nicholl 2006 ↓, s. 517.
  14. ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 546.
  15. ↑ Nicholl 2006 ↓, s. 430.
  16. ↑ Clark 1964 ↓, s. 168–169.
  17. ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 625.
  18. ↑ Vallentin 1951 ↓, s. 597.
  19. ↑ Debolini 2006 ↓, s. 118.
  20. ↑ Debolini 2006 ↓, s. 111.

Bibliografia edytuj

  • Grażyna Bastek. „Boski był w tym, co czynił”. Leonardo w poszukiwaniu piękna i teorii wszystkiego. „Pomocnik Historyczny. Leonardo da Vinci 1452–1519. Człowiek renesansu i jego epoka”. 3, 2019. 
  • Kenneth Clark: Leonardo da Vinci. Warszawa: Arkady, 1964.
  • Francesca Debolini: Klasycy sztuki. Da Vinci. Warszawa: 2006. ISBN 83-60529-03-5.
  • Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
  • Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
  • Antonina Vallentin: Leonardo da Vinci. Warszawa: Książka i Wiedza, 1951.
  • Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Francesco_Melzi&oldid=72426638”