Franciszek Szubert
Franciszek Szubert (ur. 2 października 1790 w Mosinie koło Poznania[1], zm. 30 marca 1879 w Wielkiej Wsi koło Buku)[2] – radca ziemski powiatu bukowskiego w latach 1831–1848 – ostatni landrat narodowości polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim)[3][4]. Od 1852 roku administrator bukowskiego majątku kościelnego, prezes dozoru szkolnego, działacz społeczny, ziemianin[5].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Edukacja | |
| Stanowisko |
radca ziemski powiatu bukowskiego w latach 1831–1848 |
| Majątek | |
| Rodzice |
Tomasz Szubert, |
| Małżeństwo |
Wiktorią Daleszyńska (I) |
| Dzieci |
Władysław Szubert (1831-1908) |
Życiorys edytuj
Urodził się w wolnej jeszcze Rzeczypospolitej, w wielodzietnej rodzinie mosińskiego burmistrza Tomasza Szuberta i Elżbiety z Jeżewiczów. Ukończył szkołę OO. Pijarów fundacji księcia Augusta Sułkowskiego w Rydzynie. Przez rok pozostał w murach uczelni, pracując jako nauczyciel pomocniczy języka łacińskiego, niemieckiego, francuskiego i arytmetyki. W 1810 roku uzyskał posadę kalkulatora w prefekturze poznańskiej. Od początku był ceniony za staranność w pracy i lotność umysłu[6]. Już dwa lata później został mianowany sekretarzem podprefektury śremskiej w Kórniku. Po śmierci podprefekta Żółtowskiego, w 1818 roku objął funkcję zastępcy kórnickiego radcy ziemskiego.
W 1830 roku został przeniesiony do Buku w celu uporządkowania zaniedbanej registratury powiatowej. Po odwołaniu landrata Główczewskiego i przy wsparciu tutejszych ziemian, już w następnym roku awansował na urząd bukowskiego radcy ziemskiego[7]. W 1840 miał szansę na przeniesienie na podobny urząd do Środy. Zrezygnował jednak z tej intratnej posady na rzecz Buku. W tym czasie władze Wielkiego Księstwa Poznańskiego wzmogły nacisk germanizacyjny. Było to efekrem antypolskiej polityki ówczesnego nadprezydenta E.H.Flottwella. To on wytknął Szubertowi i jego żonie Katarzynie ich polskie pochodzenie. Współpracując z płk. Andrzejem Niegolewskim, Wiosną 1848 roku Szubert zaangażował się w przygotowania do wyborów samorządowych. 26 kwietnia w czasie zebrania przedwyborczego w Lwówku został zaatakowany przez tłum rozwścieczonych Niemców i z trudem uszedł z życiem[8]. Kilka dni później po krwawych zamieszkach, które miały miejsce w Buku 3 i 4 maja 1848 roku[9][7], Szubert został zmuszony do odejścia z zajmowanego stanowiska. Zarzucono mu, że wysłał syna do powstańców, że oddział powstańczy zabrał kasę powiatową, że urzędnicy landratury przeszli do obozu kosynierów – a wreszcie, że nie potrafił powstrzymać ruchu rewolucyjnego. Od tego czasu zajął się swoim majątkiem ziemskim po byłym amcie bukowskim w Wielkiej Wsi. Od 1852 roku zajmował się także administracją znacznie zubożonego bukowskiego majątku kościelnego. Dzięki jego staraniom udało się go odtworzyć i uporządkować. Był także prezesem dozoru szkolnego w Buku.
Franciszek Szubert był szanowanym obywatelem i gorącym patriotą. Jego praca w gospodarstwie była dla wszystkich przykładem umiłowania ziemi. Wielokrotnie sprzeciwiał się sprzedaży polskich gospodarstw i przekazywaniu ich w obce ręce[6]. Jak mawiał: Polska nie da się odbudować na gwiazdach ani obłokach, ale stać musi na ziemi[6].
Zmarł w swoim majątku w Wielkiej Wsi. Został pochowany 3 kwietnia 1879 roku w istniejącym do dnia dzisiejszego grobie rodzinnym na cmentarzu przy kościele św. Krzyża w Buku. W pogrzebie uczestniczyła ogromna rzesza ludzi z miasta, a także bliskich i dalszych okolic. Nabożeństwu żałobnemu przewodniczył ks. proboszcz Aleksander Akoszewski.
Życie prywatne edytuj
Franciszek Szubert był żonaty z Wiktorią herbu Kotwicz Daleszyńska, córką Jakuba Filipa i Marianny z Żychlińskich h. Szeliga, urodzoną ok. 1802 roku. Wzięli ślub w Brodach Poznańskich 18 maja 1824 roku. Po jej śmierci ożenił się z panną Katarzyną Wroniecką. Pobrali się 3 marca 1829 roku w poznańskim kościele farnym. Katarzyna była córką Szymona Wronieckiego, prezydenta miasta Poznania z lat 1813–1815 i jego żony Teresy. Zmarła 11 września 1851 roku w Wielkiej Wsi. Miała 61 lat. Jedynym synem Franciszka i Katarzyny był Władysław Szymon (ur. 4 lipca 1831, zm. 4 września 1908), bohater Wiosny Ludów spod Książa i Miłosławia, prawnik i gospodarz z Wielkiej Wsi. Był jednym z założycieli Banku Ludowego (1867), Kółka Rolniczego (1875) i Spółdzielni Mleczarskiej (1882) w Buku.
Przypisy edytuj
- ↑ M. Formanowicz, Rodowody mieszczan bukowskich. Wstęp do genealogii bukowian (XVI–XIX wiek), Mnichowo-Środa 2015, s. 437.
- ↑ Akt zgonu Franciszka Szuberta. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta USC w Buku. [dostęp 2014-08-19]. (niem.).
- ↑ M. Bączkowski, Z dziejów kościólka św. Krzyża w Buku, [w:] Orędownik na powiat nowotomyski. Nowy Tomyśl 1934.07.24 R.15 Nr84, s. 3. [dostęp 2014-09-09]. (pol.).
- ↑ Stanisław Szenic, Garść wspomnień, Poznań 1990, s. 19-42.
- ↑ Kazimierz Wróblewski, Z pamiętnika lekarza, Poznań-Buk 1989, s. 35.
- ↑ a b c Dziennik Poznański. Poznań 1879.04.06 R.21 nr 80. [dostęp 2014-08-19]. (pol.).
- ↑ a b Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego, T. 1 1815-1852. Poznań 1918, s. 144, 459. [dostęp 2014-08-19]. (pol.).
- ↑ J. Kozłowski, Niemcy w poznańskiem wobec Wiosny Ludów 1848–1850, Poznań 2009, s. 219-220.
- ↑ W. Stachowski, Rok 1848 w dawn. powiecie bukowskim. Kościan 1934, s. 37. [dostęp 2014-08-19]. (pol.).