Frankówka
Frankówka (słow. Malá Franková) – wieś (obec) w powiecie Kieżmark na Zamagurzu na Słowacji. Położona jest w dolinie Frankowskiego Potoku i na dwóch jego zboczach utworzonych przez dwa grzbiety górskie będące bocznymi odgałęzieniami Magury Spiskiej. Od zachodniej strony jest to północno-wschodni grzbiet Magurki opadający do doliny Osturniańskiego Potoku, od wschodniej dłuższy grzbiet odchodzący w rejonie Małej Polany na północ do Przełęczy Hanuszowskiej oraz krótki Pośredni Grzbiet. Do miejscowości prowadzi szosa z Frankowej[6].
 Uliczka we wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Jozef Kromka[1] |
| Powierzchnia |
10,81[2] km² |
| Wysokość |
750[3] m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+421 52[3] |
| Kod pocztowy |
059 78[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KK |
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 49°19′N 20°18′E/49,316667 20,300000 | |
| Strona internetowa | |
Wieś powstała jako osada w majątku zakonu kartuzów z Czerwonego Klasztoru, początkowo jako część Frankowej. Pierwsza zachowana wzmianka historyczna wspominająca o Frankówce pochodzi z roku 1568, z kolei z zachowanej dokumentacji wynika, że oddzieliła się ona od Frankowej na przełomie XVI i XVII wieku. Jako odrębna wieś lokowana na prawie wołoskim Frankówka notowana była w roku 1611. Następnie wieś należała do rodu Rakoczych, biskupa nitrzańskiego Ladislava Matiašovskiego (od 1699), zgromadzenia kamedułów (od 1704), po likwidacji zakonów – do skarbu państwa (od 1782) i wreszcie do greckokatolickiego biskupstwa w Preszowie (od 1820 do zniesienia poddaństwa w 1848). W okresie od 1979 do 1990 Frankówka wchodziła w skład wsi (obec) Frankowa[7][8].
Frankówka tradycyjnie zaliczana jest do wsi góralskich, kultywowany jest w niej miejscowy folklor i lokalna mowa. Jest to gwara spiska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[9]. Zabudowania Frankówki skupione są w typowym dla Spiszu stylu – ciasno jedno przy drugim wzdłuż wąskiej ulicy nad potokiem[potrzebny przypis].
Demografia edytuj
Według danych pozyskanych podczas spisu powszechnego z 2011 roku mieszkańcy Frankówki przynależeli do następujących grup:
- Według wyznania:[12]
- Kościół rzymskokatolicki – 179
- Kościół greckokatolicki – 4
- bez wyznania – 1
- nieokreślone – 2
Szlaki turystyczne edytuj
– czerwony z Frankówki grzbietem Magurki do rozdroża pod Magurką. 2.05 h, ↓ 1.35 h
– żółty z Frankówki przez Furmanec na Małą Polanę 1.10 h, ↓ 55 min
Galeria edytuj
-
Kościół we Frankówce -
Tradycyjna zabudowa -
Członkowie zespołu Frankovčan w strojach ludowych
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-28]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 10,81S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Podhale. Spisz. Orawa. 1:50 000. Mapa turystyczna. Kraków: Sygnatura, 2004. ISBN 978-83-7499-004-2.
- ↑ História obce [online], Frankówka [dostęp 2021-10-26] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-26] (słow.).
- ↑ História Filiálky Malá Franková [online], farnostvelkafrankova.sk [dostęp 2021-10-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-24] (słow.).
- ↑ Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 20–24, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).
- ↑ a b Malá Franková | TAB. 115 Obyvateľstvo podľa pohlavia a národnosti [online], Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2011 [dostęp 2021-10-26] (słow.).
- ↑ a b Malá Franková | TAB. 119 Obyvateľstvo podľa pohlavia a materinského jazyka [online], Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2011 [dostęp 2021-10-26] (słow.).
- ↑ a b Malá Franková | TAB. 118 Obyvateľstvo podľa pohlavia a náboženského vyznania [online], Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2011 [dostęp 2021-10-26] (słow.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Frankówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 404.