Frank Kingdon-Ward

brytyjski botanik

Frank Kingdon-Ward (ur. 6 listopada 1885 w Manchesterze, zm. 8 kwietnia 1958) – brytyjski botanik, kolekcjoner roślin, odkrywca, podróżnik, autor licznych publikacji botanicznych.

Początki edytuj

Frank Kingdon-Ward był synem Marshalla Warda, profesora botaniki na Uniwersytecie Cambridge. Kiedy przypadkiem usłyszał rozmowę ojca z odwiedzającym go podróżnikiem, jedno zdanie zdeterminowało jego przyszłość: "są miejsca nad Brahmaputrą, gdzie nigdy nie było żadnego białego człowieka." Po śmierci ojca, Frank zrezygnował z posady uniwersyteckiej i podjął pracę jako nauczyciel w Szanghaju, by mieć bliżej do Brahmaputry.

Ekspedycje edytuj

 
Lilium mackliniae Sealy

Przez ponad 50 lat, Kingdon-Ward wziął udział w około 25 ekspedycjach, między innymi do Chin, Tybetu, Birmy i Asamu.

Pierwsze dwie były zorganizowane w 1911 i 1913 na zlecenie A. K. Bulleya z firmy Bees Seeds do chińskiej prowincji Junnan. Ich celem było zbieranie nowych roślin do angielskich ogrodów. Z pierwszej Kingdon-Ward przywiózł około 200 gatunków, z czego wiele nieznanych dotąd nauce.

W 1948 roku w Manipurze wspólnie z żoną zebrali ponad tysiąc gatunków.

W trakcie licznych ekspedycji Kingdon-Ward wielokrotnie cudem uniknął śmierci: drzewo roztrzaskało się o jego namiot, burza zniszczyła chatę w której mieszkał, w ciemności spadł z urwiska. Podczas podróży na pograniczu Asamu i Tybetu, przeżyli trzęsienie ziemi o sile 9,6–9,7 stopni w skali Richtera. Pomimo wielu podobnych zdarzeń nadal badał teren zbierając okazy.

Należy podkreślić, że w czasach, gdy podróżnicy w specyficzny sposób traktowali rdzenną ludność a dzikie zwierzęta służyły za ruchome cele, Kingdon-Ward wyróżniał się swoją postawą podróżując z niewielkim bagażem, zawsze uczciwie rozliczając się z miejscową ludnością. Podróżnik interesował się również antropologią i starał się szanować prawa i obyczaje rdzennych ludów.

Kilka roślin nazwano na cześć odkrywcy (np. Rhododendron wardii) lub jego żony (np. Lilium mackliniae).

Do końca życia Frank Kingdon-Ward pozostał aktywny. W latach 1952–1953 w trakcie wyprawy do Birmy, w dniu swoich 68 urodzin, wspiął się na wysokość ponad 3350 m, a w 1956 roku brał udział w kolejnej ekspedycji do Birmy, gdzie wciąż odkrywał nowe gatunki roślin. W kwietniu 1958 roku, w wieku 72. lat, Kingdon-Ward doznał udaru i zapadł w śpiączkę. Zmarł dwa dni później.

Frank Kingdon-Ward został odznaczony złotym medalem Królewskiego Towarzystwa Geograficznego za wyprawy geograficzne oraz badania botaniczne w Chinach i Tybecie.

Życie prywatne edytuj

W 1923 Kingdon-Ward ożenił się z Florindą Norman-Thompson i miał z nią dwie córki. Po 14 latach małżeństwo zakończyło się rozwodem.

Kolejny raz ożenił się w 1947 roku z Jean Macklin. Ponieważ druga żona uwielbiała podróże, jeździła z mężem na wszystkie jego wyprawy. Para pozostała małżeństwem do śmierci botanika.

Opublikowane prace edytuj

  • On the Road to Tibet (1910)
  • Land of the Blue Poppy (1913)
  • In Farthest Burma (1921)
  • Mystery Rivers of Tibet (1923)
  • From China to Hkamti Long (1924)
  • The Romance of Plant Hunting (1924)
  • Riddle of the Tsangpo Gorges (1926)
  • Rhododendrons for Everyone (1926)
  • Plant Hunting on the Edge of the World (1930)
  • Plant Hunting in the Wilds (1931)
  • The Loom of the East (1932)
  • A Plant Hunter in Tibet (1934)
  • The Romance of Gardening (1935)
  • Plant Hunter's Paradise (1937)
  • Assam Adventure (1941)
  • Modern Exploration (1945)
  • About This Earth (1946)
  • Commonsense Rock Gardening (1948)
  • Burma's Icy Mountains (1949)
  • Rhododendrons (1949)
  • Footsteps in Civilization (1950)
  • Plant Hunter in Manipur (1952)
  • Berried Treasure (1954)
  • Return to the Irrawaddy (1956)
  • Pilgrimage for Plants (1960)

Bibliografia edytuj

Oliver Tooley: Frank Kingdon-Ward Łowcy roślin na Dalekim Wschodzie. W: Wielcy odkrywcy. Robin Hanbury-Tenison (red.). BOSZ, 2011, s. 257-263. ISBN 978-83-7576-123-8.