Franz Grashof
Franz Grashof (11 lipca 1826 w Düsseldorfie, zm. 26 października 1893 w Karlsruhe) – niemiecki inżynier-mechanik, naukowiec, profesor teoretycznego maszynoznawstwa w Karlsruher Institut für Technologie[1], jeden z twórców Verein Deutscher Ingenieure[2][3][4].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość |
niemiecka |
| Tytuł naukowy | |
| Alma Mater |
Uniwersytet Techniczny w Berlinie (Gewerbe-Institut) |
| Stanowisko | |
| Pracodawca |
Uniwersytet Techniczny w Berlinie, Karlsruher Institut für Technologie |
Życiorys edytuj
Dzieciństwo i młodość edytuj
Był synem nauczyciela-humanisty[2]. Uczęszczał do szkoły w Düsseldorfie. Od wczesnych lat interesował się mechaniką, ucząc się ślusarstwa; uczęszczał też do szkoły handlowej[2][3]. W 1844 r. wyjechał do Berlina, gdzie przez trzy lata studiował w Gewerbe-Institut matematykę, fizykę i budowę maszyn, zamierzając pracować w hutnictwie[2][5][3].
W następnych latach (1848–1851) służył jako ochotnik na statku żaglowym w Kriegsflotte des Deutschen Bundes[2][5]; odwiedził Holenderskie Indie Wschodnie i Australię[3]. W czasie rejsów przekonał się, że powinien wrócić na studia inżynierskie (nie miał predyspozycji do aktywności fizycznej i był krótkowzroczny)[2]; studia skończył w Berlinie w 1852 r.[2][5].
Praca zawodowa edytuj
Od 1852 r. był w dzisiejszym Uniwersytecie Technicznym w Berlinie wykładowcą matematyki stosowanej, a w 1854 r. został członkiem Gewerbe-Institut – wykładowcą matematyki i mechaniki.[2][5][3]. Od 1 stycznia 1855 r. był też dyrektorem Königlichen Eichamt (Królewskie Biuro Standardów)[5][2].
Należał do grupy 23 młodych inicjatorów założenia działającego do dzisiaj Stowarzyszenia Inżynierów Niemieckich – Verein Deutscher Ingenieure. VDI utworzono w roku 1856; Grashofowi powierzono funkcję przewodniczącego i redaktora wydawnictw VDI[5][2][3].
W 1863 został – jako następca Ferdynanda Redtenbachera (1809–1863) – profesorem inżynierii mechanicznej (Professor of Applied Mechanics and Mechanical Engineering) w Karlsruher Institut für Technologie (KIT); wykładał wytrzymałość materiałów, hydraulikę, termodynamikę i inżynierię ogólną[5][2][3][1]. Jego wykłady charakteryzowała precyzja i jasność języka[2]. Pracował w KIT do końca kariery zawodowej (1891), odrzucając ofertę z RWTH Aachen i dwie z Monachium[2].
W roku 1883 doznał udaru mózgu, co ograniczyło jego aktywność. W tymże roku został członkiem Komisji Standardów, a w 1887 r. – członkiem zarządu Biura Standardów[2].
Publikacje i działalność wydawnicza edytuj
Opracowywaniem specjalistycznych publikacji Grashof zajął się już w czasie studiów, pod wpływem swojego nauczyciela, Augusta Druckenmüllera, który zachęcał studentów do współpracy w przygotowywaniu podręcznika z fizyki, zawierającego rozdział „mechanika stosowana”[1].
W późniejszych latach pisał wiele fachowych tekstów lub współpracował przy opracowywaniu prac zespołowych, w tym publikowanych przez nowe wydawnictwo VDI, które utworzył i którym kierował od 1857 r. przez 34 lata[6][1]. W tym wydawnictwie opublikował w latach 1857–1885 ponad 40 własnych artykułów[2][7]. Spośród innych prac, dostępnych w Niemieckiej Bibliotece Narodowej i innych bibliotekach świata, najczęściej są wymieniane[2][1][7][8][9]:
- Angewandte Mechanik, w: Gustav Karsten, Allgemeine Encyklopädie der Physik, vol. V (Leipzig, 1856–1862)
- Festigkeitslehre mit Rücksicht auf den Maschinenbau, Berlin 1866); wyd. 2 Theorie der Elastizität und Festigkeit, Berlin (1878),
- Resultate der mechanischen Wämetheorie, Heidelberg (1870),
- Theoretische Maschinenlehre, 3 tomy, Leipzig (1871–1886),
Podręcznik Theoretische Maschinenlehre – podstawa wiedzy większości inżynierów-mechaników w XIX w. – był przez studentów i profesorów nazywany po prostu „Grashof”[1]. Publikacje Grashofa walnie przyczyniły się do uznania działalności badawczej w dyscyplinach technicznych za pracę naukową[1].
Wyróżnienia i upamiętnienie edytuj
- Franz Grashof jest wymieniany przez specjalistów jako jeden z pionierów nauki o wymianie ciepła[4][3]. Analizie jego dorobku poświęcono wiele opublikowanych prac naukowych, m.in.[2]:
- – H. Lorenz Die wissenschaftlichen Leistungen F. Grashofs w: Beitrläge zur Gesechite del Industrie und Technik, 16 (1926), s. 1–12,
- – C. Matschoss, Männer der Technik (Düsseldorf, 1925), s. 94,
- – K. Nesselmann, w: Neue deutsche Biographie, VI (Berlin, 1964), s. 746,
- – R. Plank, Franz Grashof als Lehrer und Forscher w: Zeitschrift des Vereins deutscher Ingenieure, 70 (1926), s. 28.
- Dla uhonorowania tych zasług jego imię nadano dwóm liczbom kryterialnym, odgrywającym dużą rolę w inżynierii procesowej, np. liczba Grashofa (Gr), stosowana w obliczeniach dotyczących wymiany ciepła i w mechanice płynów w celu ustalenia granicy między przepływem laminarnym i burzliwym (tej granicy odpowiada krytyczna liczba Gr)[2].
- Uniwersytet w Rostocku przyznał Grashofowi w roku 1860 tytuł Doctor honoris causa[2].
- Verein Deutscher Ingenieure w roku 1883 nadało mu honorowe członkostwo VDI[2], a po jego śmierci ustanowiło Grashof Commemorative Medal – najwyższe odznaczenie za zasługi w zakresie umiejętności technicznych[2][6].
- Nazwisko Franza Grashofa umieszczono na monumencie upamiętniającym założenie VDI, stojącym przed siedzibą stowarzyszenia w Düsseldorfie.
- W Karlsruhe ustawiono w dzielnicy Südweststadt pomnik Franza Grashofa[10] i nadano jego imię jednej z ulic.
Życie prywatne edytuj
Franz Grashof był żonaty i miał dwoje dzieci. Zmarł 26 października 1893 r. – dwa lata po drugim udarze mózgu – w Karlsruhe[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Franz Grashof: Ingenieur und Wissenschaftler. [w:] Karlsruhe: Karlsruher Porträts [on-line]. www.karlsruhe.de. [dostęp 2012-09-28]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v R.S. Hartenberg: Grashof, Franz, Complete Dictionary of Scientific Biography 2008. www.encyclopedia.com. [dostęp 2012-09-28]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h Franz Grashof, 1826–1893. [w:] Hall of Heat Transfer Pioneers [on-line]. www.me.utexas.edu. [dostęp 2012-09-28]. (ang.).
- ↑ a b Franz Grashof, 1826–1893. [w:] Heat transfer pioneers [on-line]. www.rheoheat.se. [dostęp 2012-09-28]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g Franz Grashof: Rebell für die technischen Hochschulen. [w:] Karlsruher Institut für Technologie (KIT), Department of Mechanical Engineering (źródło: Rudolf Plank, „Franz Grashof”, w: „Die Technische Hochschule Fridericiana Karlsruhe”. Festschrift zur 125-Jahrfeier, Karlsruhe 1950, S. 61 [on-line]. www.mach.kit.edu. [dostęp 2012-09-28]. (ang.).
- ↑ a b Albert Gieseler: Unternehmensgeschichte (historia VDI). [w:] Verein Deutscher Ingenieure. Allgemeines [on-line]. www.albert-gieseler.de. [dostęp 2012-09-28]. (niem.).
- ↑ a b Franz Gishof. [w:] Publikacje w Katalog der Deutschen Nationalbibliothek [on-line]. d-nb.info. [dostęp 2012-09-28]. (niem.).
- ↑ Franz Grashof, Redtenbacher's Wirken zur wissenschaftlichen Ausbildung des Maschinenbaues: Fest-Rede zur Enthüllungs-Feier des Denkmals Ferdinand Redtenbacher's am 2. Juni 1866, Heidelberg: Bassermann, 1866, 31 stron (Informacja bibliograficzna na sua.blb-karlsruhe.de dostępna 2012-09-28)
- ↑ Ferdinand Jacob Redtenbacher, Franz Grashof: Resultate für den Maschinenbau (1875). [w:] Ebook and Texts Archive > American Libraries > Resultate für den Maschinenbau [on-line]. archive.org. [dostęp 2012-09-28]. (ang.).
- ↑ Das Franz-Grashof-Denkmal in der Südweststadt erinnert an Franz Grashof. ka.stadtwiki.net. [dostęp 2012-09-28]. (niem.).