Friedebert Tuglas

Friedebert Tuglas
Data i miejsce urodzenia	2 marca 1886 ; Ahja
Data śmierci	15 kwietnia 1971
Narodowość	estońska
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	Felix Ormusson (1915); Väike Illimar (1937);
	Multimedia w Wikimedia Commons

Friedebert Tuglas (ur. 2 marca 1886 w miejscowości Ahja, zm. 15 kwietnia 1971 w Tallinnie) – estoński pisarz, tłumacz i krytyk literacki. Wprowadził do literatury estońskiej impresjonizm i symbolizm^[1].

Urodził się jako syn rzemieślnika (stolarza). W latach 1904-1905 uczęszczał do gimnazjum Hugo Treffnera w Tartu. Brał udział w rewolucji 1905 r., za co został na krótko uwięziony. W 1906 wyjechał na emigrację. Początkowo mieszkał w Finlandii, potem w Niemczech, we Francji. Podróżował również do Szwajcarii, Włoszech, Hiszpania i Belgii. Do ojczystej Estonii wrócił dopiero w 1917 r.

W okresie międzywojennym Tuglas był jedną z najważniejszych postaci życia literackiego w Estonii. Początkowo związany był z ruchem młodoestońskim. Później zbliżył się do grupy literackiej Siuru. Był jednym z założycieli Związku Pisarzy Estońskich (1922) i w latach 1922, 1925-1927, 1937-1939 pełnił w nim funkcję przewodniczącego. Był wydawcą i redaktorem pism literackich Odamees, Ilo i Tarapita. Założył również ukazujące się do dzisiaj Looming, jeden z najważniejszych estońskich periodyków literackich (1923).

Twórczość Tuglasa obejmuje dwie powieści (Felix Ormusson, wyd. 1915 oraz Väike Illimar, wyd. 1937), liczne opowiadania, reportaże, wspomnienia i zapiski z podróży (do Hiszpanii, Afryki Północnej, Norwegii), teksty krytycznoliterackie oraz naukowe, jak również pamiętniki.

W 1946 r. Tuglas został uhonorowany tytułem Pisarza Ludowego Estońskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W tym samym roku został członkiem korespondencyjnym sowieckiej Estońskiej Akademii Nauk. Później utracił jednak życzliwość komunistycznych władz republiki, został pozbawiony praw obywatelskich oraz wykluczony ze wszystkich instytucji publicznych, w tym także ze Związku Pisarzy Estońskich, z którego został usunięty w 1950 r. ^[2]

Tuglas zmarł w Tallinnie w 1971 r. w wieku 85 lat, wkrótce po ukończeniu swych wspomnień, uznawanych za główne dzieło jego pisarskiej działalności. W tym samym roku w Tallinnie otwarto muzeum poświęcone życiu i twórczości pisarza. Ustanowiono również nagrodę literacką im. Friedeberta Tuglasa, która 2 marca każdego roku, w dniu urodzin pisarza, przyznawana jest dla autorów najlepszych opowiadań estońskich, które ukazały się w poprzednim roku kalendarzowym.

Tuglas tłumaczył na język estoński literaturę rosyjską i fińską; przetłumaczył m.in. większość tekstów Aino Kallas na język estoński^[3].

Przypisy edytuj

↑ Estonian literature, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
↑ "Remembrance".. akadeemia.ee. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)]. Estonian Academy of Sciences Year Book, XII(39), 2006, ISSN 1406-1503, p. 164.
↑ Sirje Olesk: Aino Kallas on the Boundaries of Finland, Estonia and the World. W: Leena Kurvet-Käosaar, Lea Rojola (red.): Aino Kallas: Negotiations with Modernity. Helsinki: Finnish Literature Society, 2011, s. 179. ISBN 978-952-222-260-2. (ang.).

Bibliografia edytuj

Zygmunt Stoberski, Friedebert Tuglas [w:] Słownik pisarzy narodów europejskich ZSRR.Warszawa 1966, s. 294.
Friedebert Tuglas: Na krańcu świata. Nowele. Wybór, przekład i posłowie Aarne Puu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1986. ISBN 83-08-01544-1.

Linki zewnętrzne edytuj

Friedebert Tuglas (1886-1971). authorscalendar.info. [dostęp 2016-02-17]. (ang.).
Friedebert Tuglas – Biography. estlit.ee. [dostęp 2016-02-17]. (ang.).

[1] Estonian literature, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).

[2] "Remembrance".. akadeemia.ee. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)]. Estonian Academy of Sciences Year Book, XII(39), 2006, ISSN 1406-1503, p. 164.

[3] Sirje Olesk: Aino Kallas on the Boundaries of Finland, Estonia and the World. W: Leena Kurvet-Käosaar, Lea Rojola (red.): Aino Kallas: Negotiations with Modernity. Helsinki: Finnish Literature Society, 2011, s. 179. ISBN 978-952-222-260-2. (ang.).

[1]

[2]

[3]