Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego
Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury (niem. Stiftung Preußischer Kulturbesitz), tłumaczona także jako Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego i Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego – niemiecka fundacja z siedzibą w Berlinie mająca na celu zachowanie, pielęgnację i uzupełnianie zbiorów i archiwów rozwiązanego po II wojnie światowej państwa pruskiego[1][2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia |
25 lipca 1957 roku |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury założona została 25 lipca 1957 w Berlinie Zachodnim na mocy ustawy fundacyjnej jako ogólnoniemiecki powiernik dziedzictwa kulturalnego do czasu zjednoczenia Niemiec. 1 stycznia 1963 roku Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego przejęła na własność Berlińskie Archiwum Główne (dawne Tajne Archiwum Państwowe w Berlinie-Dahlem) stając się według prawa niemieckiego elementem ciągłości państwowej Rzeszy Niemieckiej. W latach 1965–1967 fundacja przejęła księgi metrykalne z Pomorza Zachodniego oraz Śląska. W 1968 roku otrzymała od rządu krajowego w Hanowerze zbiory dawnego Archiwum Państwowego w Królewcu, przechowywane dotychczas w Państwowym Magazynie Archiwalnym w Getyndze. W rok później stała się właścicielem także Archiwum Techniki w Berlinie Zachodnim[3].
Działalność edytuj
Fundacja zalicza się do największych instytucji kulturalnych na świecie i obejmuje:
- Muzea Państwowe w Berlinie:
- kompleks muzealny na Wyspie Muzeów w skład którego wchodzą: Muzeum im. Bodego (niem. Bodemuseum), Muzeum Pergamońskie (niem. Pergamonmuseum), Nowe Muzeum (niem. Neues Museum), Stara Galeria Narodowa (niem. Alte Nationalgalerie) oraz Stare Muzeum (niem. Altes Museum);
- Friedrichswerdersche Kirche;
- kompleks Kulturforum obejmujący Nową Galerię Narodową, Galerię Narodową, Gabinet Rycin, Muzeum Rzemiosła Artystycznego, Muzeum Instrumentów Muzycznych;
- muzea w berlińskiej dzielnicy Charlottenburg: Museum Berggruen, Zbiory Scharf-Gerstenberg (niem. Sammlung Scharf-Gerstenberg), Muzeum Fotografii;
- centrum muzealne w berlińskiej dzielnicy Dahlem obejmujące Muzeum Sztuki Azjatyckiej, Muzeum Etnograficzne oraz Muzeum Kultur Europejskich,
- Bibliotekę Państwową,
- Tajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego[4],
- Instytut Iberoamerykański Pruskiego Dziedzictwa Kultury,
- Państwowy Instytut Badań Muzyki.
Co roku, na drodze konkursu fundacja przyznaje nagrodę im. Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego dla najlepszych młodych muzyków studiujących w Niemczech[5]. Co pięć lat fundacja im. Ernsta Waldschmidta przy Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury przyznaje nagrodę im. Ernsta Waldschmidta dla młodych niemieckich indologów za najlepszą publikację naukową[6].
Zbiory edytuj
W zbiorach muzeów podlegających fundacji znajdują się m.in.: popiersie Nefertiti, oryginał partytury IX Symfonii Ludwiga van Beethovena, kolekcja dzieł Caspara Davida Friedricha, Wielki Ołtarz Zeusa (pergameński ołtarz), organy teatralne i kinowe Mighty Wurlitzer.
W zbiorach fundacji znajdują się także dzieła sztuki wywiezione z okupowanej Polski jak obraz Matka Boska szafkowa z przełomu XIV i XV w., 73 dokumenty Zakonu Krzyżackiego zrabowane z Archiwum Głównego Akt Dawnych[7], Księgi metrykalne terenów diecezji polskich włączonych w 1939 r. do III Rzeszy[8], a także XV-wieczny obraz „Tron Łaski” z bazyliki Mariackiej w Gdańsku.
Fundacja finansowana jest w 75% przez rząd federalny i w 25% przez rządy krajów związkowych[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu: 10 atrakcji Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego. [dostęp 2009-08-29]. (niem. • pol.).
- ↑ Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury: Gesetz zur Errichtung einer Stiftung „Preußischer Kulturbesitz” und zur Übertragung von Vermögenswerten des ehemaligen Landes Preußen auf die Stiftung. [dostęp 2009-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 grudnia 2009)]. (niem.).
- ↑ Dariusz Matelski: Spór o restytucję dóbr Kultury między RFN a Polską. [dostęp 2011-04-14]. (pol.).
- ↑ Tajne Archiwum Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego: Informacje o Tajnym Archiwum Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego dla polskich użytkowników. [dostęp 2009-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 grudnia 2009)]. (pol.).
- ↑ Felix-Mendelssohn-Bartholdy-Preis: Strona oficjalna. [dostęp 2009-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 czerwca 2009)]. (niem.).
- ↑ Muzea Państwowe w Berlinie: Stiftung Ernst Waldschmidt. [dostęp 2009-08-29]. (niem.).
- ↑ A. Stebelski, Dzieje zniszczenia Archiwum Głównego Akt Dawnych, s. 14–28 [w] Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 1, Warszawa 1957.
- ↑ https://web.archive.org/web/20080609054458/http://www.izalewek.art.pl/ Rewindykacja dzieł sztuki.
- ↑ Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury: Trägerschaft und Finanzierung. [dostęp 2009-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 grudnia 2009)]. (niem.).
Bibliografia edytuj
- Georg Andreas: Probleme der Stiftung Preußischer Kulturbesitz, w: „Jahrbuch Preußischer Kulturbesitz” 1963, Bd. I.
- Carl Gussone: Der Weg zur Stiftung Preußischer Kulturbesitz, w: „Jahrbuch Preußischer Kulturbesitz” 1963, Bd. I.
- Stanisław Nawrocki: Archiwa i zbiory archiwalne w Berlinie Zachodnim, w: „Archeion” 1982, t. LXXIII
- Dariusz Matelski: Polityka Niemiec wobec polskich dóbr kultury w XX wieku, Toruń 2005, wyd. II popr., Toruń 2007
- Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, red. A. Stebelski, Warszawa 1957
Linki zewnętrzne edytuj
- Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury: Strona Oficjalna. [dostęp 2009-08-29]. (niem. • ang.).
- Deutschland Radio: Gelebte Verfassungswirklichkeit. 50 Jahre Stiftung Preußischer Kulturbesitz. 25 lipca 2007. [dostęp 2009-08-29]. (niem.).