Góry Przylądkowe – góry w Południowej Afryce.

Mapa hipsometryczna Południowej Afryki z zaznaczonymi Górami Przylądkowymi
Szkic Gór Przylądkowych i Basenu Karru
Model Gór Przylądkowych, przyległego szelfu i Oceanu
Góry Czarne widziane od północy, z okolic Laingsburga
Góry Czarne, masyw Tsitsikamma
Zafałdowane skały w Górach Czarnych

Położenie edytuj

Góry Przylądkowe położone są na południowym krańcu Afryki, o rozciągłości równoleżnikowej. Jest to silnie rozczłonkowane pasmo ciągnące się od ujścia rzeki Olifants na zachodzie do zatoki Algoa na wschodzie.

Ich długość wynosi ok. 800 km, szerokość do 100 km[1].

Składają się z kilku masywów, z których najważniejsze są 2 łańcuchy górskie:

Między tymi pasmami leży kotlina śródgórska zwana Karru Małym.

Budowa geologiczna edytuj

Zbudowane głównie z osadów syluru, dewonu i dolnego karbonu o miąższości do 3000 m. Głównymi skałamipiaskowce, łupki i kwarcyty. Zalegają one niezgodnie na prekambryjskich skałach krystalicznych, a na zachodzie również osadowych platformy południowoafrykańskiej[2].

W Górach Przylądkowych występują trzy serie skał osadowych[3]:

  • seria Table Mountains
  • seria Bokkeveld
  • seria Witteberg

Seria Table Mountains o miąższości ok. 1500 m, zbudowana jest głównie ze średnioziarnistych piaskowców podobnych do kwarcytów, barwy białej, o skośnym warstwowaniu, z wkładkami zlepieńców i dwoma poziomami łupków. Górny poziom łupkowy przypomina tillity. Wiek tych osadów określono jako sylurski[2].

Seria Bokkeveld o miąższości ok. 750 m, jest zbudowana głównie z łupków z czterema kompleksami piaskowców. Fauna występująca w dolnej części serii wskazuje na górną część dolnego dewonu. Ku górze maleje ilość fauny, natomiast pojawiają się szczątki flory, a lokalnie pojawiają się cienkie wkładki węgla[2].

Seria Witteberg o miąższości ok. 1200 m, utworzona jest głównie z białych, drobnoziarnistych kwarcyt i z łupków ilastych (łupków dachówkowych). Wiek serii Witteberg oznaczono jako górny dewon i dolny karbon. Seria Witteberg jest przykryta przez tillity serii Dwyke, należącej do formacji Karru[3].

Serie skalne zostały zafałdowane w czasie orogenezy waryscyjskiej. Występują tu łagodne fałdy o dużych promieniach[3].

Na północy osady Gór Przylądkowych przykryte są utworami formacji Karru[3].

Złoża edytuj

Złoża fosforytów.

Przypisy edytuj

  1. Stupnicka 1978 ↓, s. 235.
  2. a b c Stupnicka 1978 ↓, s. 235-236.
  3. a b c d Stupnicka 1978 ↓, s. 236.

Bibliografia edytuj

  • Ewa Stupnicka: Zarys geologii regionalnej świata, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1978, s. 235-236