Gąska czerwieniejąca
Gąska czerwieniejąca (Tricholoma orirubens Quel.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska czerwieniejąca |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma orirubens Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 327 (1872) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[2]. Niektóre synonimy naukowej[3]:
- Agaricus guttatus Schaeff. 1770
- Gyrophila orirubens (Quél.) Quél. 1886
- Tricholoma guttatum (Schaeff.) P. Kumm. 1871
- Tricholoma horribile Rea 1905
Morfologia edytuj
Średnica 4–10 cm, początkowo łukowaty lub półkulisty z niewielkim garbem, później rozpostarty. Młode owocniki mają podwinięty brzeg, starsze wyprostowany i pofalowany. Skórka ma białawy lub kremowy kolor, ale jest gęsto pokryta siwoczarnymi łuskami ułożonymi promieniście. W okresie suchej pogody staje się bardziej srebrzystosiwa z jaśniejszymi brzegami[4].
Mają białosiwawy kolor, po oderwaniu od owocnika po dłuższym czasie czerwienieją[4].
Wysokość 4–10 cm, grubość do 2 cm, walcowaty, pełny i twardy, z zaostrzoną podstawą, czasami bulwiasty. Kolor biały, powierzchnia podłużnie pokryta ciemniejszymi włókienkami. Po uszkodzeniu czerwienieje[4].
Cienki, białosiwy, po dłuższym czasie czerwienieje. Smak mączysty, zapach aromatyczny[4].
Szerokojajowate lub niemal kuliste, o rozmiarach 4–6,5 × 3–4,5 μm[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[5]. W Polsce jest to gatunek rzadki – znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, gdzie ma status V – gatunek narażony na wyginięcie[6]. Rzadki jest również w innych krajach Europy; znajduje się na czerwonych listach w Danii, Norwegii, Finlandii, Szwecji i w Niemczech[2].
Spotykana jest w lasach liściastych i mieszanych oraz w parkach. Rośnie na ziemi, pod dębami i bukami, szczególnie na glebach wapiennych. Owocniki wytwarza od sierpnia do zimy[2].
Znaczenie edytuj
Grzyb mikoryzowy. Grzyb jadalny[7].
Gatunki podobne edytuj
Podobna jest bardzo rzadko spotykana gąska czarnołuskowa (Tricholoma atrosquamosum), która ma jednak bardziej łuskowaty kapelusz, oraz gąska ziemistoblaszkowa (Tricholoma terreum), ale ta z kolei ma kapelusz bardziej włosisty niż łuskowaty. Od wszystkich innych gąsek gąska czerwieniejąca różni się tym, że jej uszkodzony miąższ, blaszki i trzon po dłuższym czasie czerwienieją[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Paul Kirk: Index Fungorum. Index Fungorum Partnership. [dostęp 2013-03-30]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Paul Kirk: Species Fungorum. [dostęp 2013-03-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Tricholoma orirubens. Rogers Plants Ltd.. [dostęp 2013-03-30]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Hagara, Ladislav, 1944-., Ottova encyklopedie hub, wyd. 1. české vyd, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 725, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-11-01].